Το να μεγαλώνεις παιδιά στον σύγχρονο κόσμο της υπεραφθονίας γίνεται ολοένα και πιο δύσκολο. Συχνά λέμε «ναι» στις επιθυμίες του παιδιού μας σε μια προσπάθεια αποφυγής αναπόφευκτων κρίσεων. Όμως, με αυτό τον τρόπο τα βλάπτουμε και τα κάνουμε να πιστεύουν ότι ο κόσμος γυρίζει γύρω από αυτά.
Μερικές μικρές «παρεξηγήσεις»
Οι παρακάτω 8 φράσεις που ακούμε συχνά από γονείς, μπορούν να δράσουν παραπλανητικά στο ταξίδι της γονεϊκότητας και κατά συνέπεια να έχουν αρνητικό αντίκτυπο στο μέλλον ενός παιδιού.
«Το παιδί μου έχει γεννηθεί δύσκολο»
«Δεν μπορώ να κάνω τίποτα για να αλλάξω τη συμπεριφορά του»
«Θα αλλάξει μεγαλώνονας»
«Το πρόβλημα είναι ο δάσκαλος. Το παιδί μου δεν έχει θέματα στο σπίτι».
«Το παιδί μου έχει τόση ενέργεια που το έχω γράψει σε πολλές δραστηριότητες»
«Το παιδί μου είναι πολύ επιλεκτικό με το φαγητό του/τα ρούχα του κ.λ.π»
«Το 4χρονο παιδί μου δεν πηγαίνει για ύπνο πριν τις 12. Δεν χρειάζεται τόσο ύπνο»
«Το παιδί μου είναι ίδιος εγώ ή ίδιος ο πατέρας του στη συμπεριφορά».
Η αλήθεια είναι ότι, όσο οι γονείς αναγνωρίζουν και αντιμετωπίζουν τις προκλήσεις του παιδιού τους, τόσο μεγαλύτερες είναι οι πιθανότητες ότι οι προκλήσεις ενός παιδιού δεν θα γίνουν εμπόδιο στην πορεία του.
Πρέπει να κάνουμε κάτι γι ‘αυτό για να μην χάσουμε ακόμα περισσότερες γενιές!
Μας αρέσει να ευχαριστούμε τα παιδιά μας και να δημιουργούμε μαζί τους χαρούμενες αναμνήσεις. Επιδιώκουμε βόλτες στα καταστήματα και τα εστιατόρια και γενικά κάνουμε τα πάντα ώστε ο χρόνος τους να περνάει ευχάριστα και χωρίς προβλήματα. Πολλές μητέρες και μπαμπάδες αισθάνονται επίσης ένοχοι για το χρόνο που περνούν μακριά από τα παιδιά τους, είτε γιατί έχουν επαγγελματικές υποχρεώσεις, είτε γιατί από υπερβάλλοντα ζήλο απαγορεύουν στον εαυτό τους να συναναστραφούν με άλλους ενήλικες. Και μέχρι ένα σημείο είναι κατανοητό.
Δεν υπάρχει τίποτα το μεμπτό στο να αγοράσετε στο παιδί σας ένα περιστασιακό μικρό παιχνίδι κατά τη διάρκεια μιας βόλτας στο σούπερ μάρκετ επειδή παραπονιέται διαρκώς ή να το πάτε στο ζωολογικό κήπο για να πάψει να γκρινιάζει. Με αυτό τον τρόπο όμως δημιουργείτε ένα κακό προηγούμενο και άθελά σας φτιάχνετε ένα κακομαθημένο παιδί. Η δουλειά σας είναι να ενισχύσετε την καλή συμπεριφορά, όχι την κακή.
Δυστυχώς όμως πολύ συχνά τα πράγματα οδηγούνται στην αντίθετη κατεύθυνση. Σε μια δημοσκόπηση που έγινε σε γονείς, το 42 τοις εκατό των αναγνωστών παραδέχθηκε ότι κακομαθαίνει το παιδί του. «Βλάπτετε πολύ τα παιδιά σας αν τα κάνετε να πιστεύουν ότι ο κόσμος περιστρέφεται γύρω τους», λέει ο Δρ Lichtman. Εάν το παιδί σας κάνει ό,τι θέλει, δεν είναι αργά να αντιστρέψετε αυτή τη συμπεριφορά με τη βοήθεια των παρακάτω τακτικών.
1) Μην απολογείστε όταν δεν γίνεται αυτό που θέλει το παιδί
Μην ζητάτε διαρκώς συγγνώμες για πράγματα που δεν υπάρχει λόγος. Δε υπάρχει κανένας λόγος να ζοριστείτε οικονομικά επειδή δεν μπορείτε να του αγοράσετε τις ακριβές μπότες που θέλει ή επειδή αναβάλατε μια βόλτα στο πάρκο γιατί έπρεπε να μαγειρέψετε για την επόμενη μέρα και δεν υπήρχε χρόνος. Είναι ωφέλιμο να συναισθανθείτε την απογοήτευσή του, αλλά αντί να απολογείστε που τρέχετε σαν τους τρελούς όλη μέρα ή επειδή βγάζετε λιγότερα χρήματα από όσα θα θέλατε, μπορείτε να πείτε «ξέρω ότι είσαι λυπημένος που δεν μπορούμε να επισκεφτούμε την παιδική χαρά, αλλά δεν έχουμε χρόνο σήμερα, θα πάμε άλλη μια φορά».
«Βοηθώντας ένα παιδί να δεχτεί ότι δεν θα πάρει ό, τι θέλει είναι ένα σημαντικό μάθημα ζωής», σημειώνει η Karen Ruskin, Psy.D., οικογενειακός θεραπευτής στο Sharon της Μασαχουσέτης. Εάν είχατε υποσχεθεί μια επίσκεψη στην παιδική χαρά και δεν μπορείτε να πάτε τελικά, είναι καλό να πείτε ότι δεν σας είναι ευχάριστο, αλλά προηγούνται άλλα πράγματα αυτή τη στιγμή, όπως το μαγείρεμα. Αν το 6χρονο παιδί σας επιμένει να αποκτήσει τις μπότες που θέλει πείτε του κάτι σαν: «Ναι, αυτές είναι φοβερά μπότες, όμως δεν μπορούμε να τις πάρουμε τώρα» ή εναλλακτικά αν το επιτρέπει η τσέπη σας «Μπορούμε όμως να εξοικονομήσουμε χρήματα και να μειώσουμε κάποιες εξόδους για να τις πάρουμε». Αυτό δίνει στο παιδί κάποιο έλεγχο επί της συγκεκριμένης απόφασης και του επιτρέπει να γνωρίζει ότι χρειάζεται να κερδίσει με έναν τρόπο τις μπότες και όχι απλά να του δοθούν.
Αν ο σύζυγός μου και εγώ αφήναμε τον 9χρονο και 7χρονο γιο μας να κάνουν ό,τι θέλουν με το πρόγραμμά μας, δεν θα πηγαίναμε ποτέ όλοι μαζί σε μια επίσκεψη. Όταν έχουμε ξεμείνει λοιπόν από εξηγήσεις, λέμε «αυτό είναι που κάνουμε μαζί σαν μια οικογένεια.» Η ατέρμονη διαμάχη είναι άσκοπη αφού το αποτέλεσμα είναι προκαθορισμένο. Επιπλέον, δεν θέλω οι γιοι μου να αμφισβητούν και τους υπόλοιπους κανόνες του σπιτιού, όπως το να φορούν κράνη ποδηλάτου ή να καθαρίζουν τα πιάτα του πρωινού.
«Τα παιδιά σας έχουν το δικαίωμα να απογοητευτούν ή να λυπηθούν όταν δεν γίνει αυτό που θέλουν. Ωστόσο δεν πρέπει να μπλέκετε σε πολλές προφορικές συζητήσεις. Όταν εξηγείτε κάτι και βλέπετε ότι είναι μάταιο, προχωράτε σε αυτό που έχετε αποφασίσει χωρίς διαλόγους που δεν οδηγούν πουθενά.
2) Μην υποκύπτετε στην γκρίνια
Μια μητέρα στο σούπερ μάρκετ, αφού έχει «σκάψει» όλο τον διάδρομο με μια μικρή να σέρνεται κλαίγοντας πίσω της, τελικά υποκύπτει, παίρνει από ένα ράφι μια πιπίλα και της την δίνει. Με την αγορά αυτή, η συγκεκριμένη μητέρα «εξαγοράζει» την ησυχία της, αλλά παράλληλα μαθαίνει στην μικρή πως όταν κλαίει παίρνει αυτό που θέλει.
Κανένας γονέας δεν αντέχει να ακούει τη γκρίνια είτε από ένα παιδί που αρνείται να αφήσει ένα παιχνίδι είτε από έναν 8χρονο που κοπανάει τς πόρτες πάνω στην άρνησή σας να αγοράσει ένα κινητό τηλέφωνο.
Αλλά στο τέλος της ημέρας, η απόκτηση του παιχνιδιού ή του κινητού είναι λάθος κίνηση.
Ο κύριος λόγος για τον οποίο ένα παιδί θα γκρινιάζει διαρκώς όταν δεν του παίρνετε ή δεν του δίνετε κάτι που κρίνετε ότι δεν του κάνει καλό ή δεν είναι της στιγμής, είναι επειδή βλέπει ότι αυτό «πιάνει». Μην εμπλακείτε σε αυτή τη συμπεριφορά, κάποια στιγμή η γκρίνια θα σταματήσει.
Εάν είστε στο σπίτι, απλά αγνοήσετε τη γκρίνια (όσο το παιδί σας δεν κινδυνεύει να βλάψει τον εαυτό του ή άλλους). Όταν τα παιδιά συνειδητοποιήσουν ότι δεν θα χειραγωγηθείτε όταν κάνουν μια σκηνή για να γίνει αυτό που θέλουν, είναι λιγότερο πιθανό να δοκιμάσουν αυτή την τακτική στο μέλλον.
3) Διδάξτε στα παιδιά σας την χαμένη τέχνη της υπομονής
Τα κακομαθημένα παιδιά αισθάνονται ότι δικαιούνται όχι μόνο να πάρουν τα πράγματα που θέλουν, αλλά να τα πάρουν αμέσως. Ζούμε σε έναν κόσμο της άμεσης ικανοποίησης.
Τα σημερινά παιδιά έχουν μπερδέψει τη ζωή με τις οθόνες αφής. Σήμερα μπορεί να μιλήσουν με κάποιον μέσω μιας οθόνης, να έχουν μια απορία και να βρουν την απάντησή της στο λεπτό, απλώς γκουγκλάροντας, να μιλήσουν με τη γιαγιά τους όποτε θέλουν μέσω Skype χωρίς να μπαίνουν στη διαδικασία της αναμονής. Με λίγα λόγια, η τεχνολογία «αναγκάζει» τα παιδιά να αναπτύσσουν μη ρεαλιστικές προσδοκίες για να πάρουν αυτό που θέλουν όταν το θέλουν. Κι αυτό δεν θα βοηθήσει το παιδί σας να μάθει να είναι υπομονετικό ή να διακρίνει.
Η διαπραγμάτευση (όπως με τις μπότες Ugg παραπάνω, θα βοηθήσει το παιδί σας να αναπτύξει αυτοπειθαρχία και θα του επιτρέψει να δώσει μεγαλύτερη αξία στα πράγματα που λαμβάνει. Ο Δρ Lichtman θυμάται σε μια βόλτα με την 6 χρονη κόρη του που είχε στην τσέπη της ένα μικρό χαρτζιλίκι απο τη γιαγιά της. Στον δρόμο του ζήτησε ένα μπαλόνι. Τότε εκείνος της είπε ότι μπορεί να το αγοράσει με τα χρήματά της. Η μικρή τελικά δεν το πήρε και τα κράτησε για να πάρει κάτι που της ήταν πιο χρήσιμο.
Είναι κρίσιμο να διδάξετε το παιδί σας την αυτοσυγκράτηση μέσα από το δικό σας παράδειγμα. Φροντίστε να σας δουν να περιμένετε για τα πράγματα που θέλετε. Εάν βλέπετε ένα τζιν στο εμπορικό κέντρο που τελικά δεν θα αγοράσετε, εξηγήστε στο παιδί γιατί δεν θα το πάρετε τώρα. Πείτε του «θα περιμένω καλύτερα τις εκπτώσεις» ή «δεν είμαι σίγουρος ότι το χρειάζομαι, έχω ήδη 2 ωραία τζιν».
4) Στα επιτεύγματά του να δίνετε ενθάρρυνση, όχι δώρα
Ο γιος μου απέχει πολύ από τον καλύτερο ποδοσφαιριστή της ομάδας του. Απολαμβάνει τη συντροφικότητα και το χρόνο μετά το παιχνίδι όσο και στα παιχνίδια. Έτσι, όταν βοήθησε την ομάδα του με ένα γκολ την περασμένη σεζόν, χάρηκα απίστευτα και του το εξέφρασα με τρυφερότητα, αλλά δεν του αγόρασα κάτι ως ανταμοιβή. Χαίρομαι που δεν έκανα αυτό το λάθος. Το παιδί μου πήρε άφθονο κέρδος από τα «μπράβο» των συμπαιχτών, την αναφορά του ονόματός του στην σχολική εφημερίδα και φυσικά από εμάς τους γονείς.
«Ένα παιδί που λαμβάνει υλική αμοιβή για κάθε μικρό επίτευγμα θα αρχίσει να χάνει τη φυσική του προσπάθεια για να ξεχωρίζει. Αντίθετα, ο έπαινος (π.χ «έχεις δουλέψει σκληρά και αυτό φάνηκε στον σημερινό αγώνα») θα δώσει πολύ μεγαλύτερα κίνητρα στο παιδί. Δεν υπάρχει τίποτα κακό με την αναγνώριση του επιτεύγματος του παιδιού σας, είτε πρόκειται για μια μεγάλη προσπάθεια είτε για μια μικρή. Μπορεί η ανταμοιβή του να είναι να φάτε στο αγαπημένο του μέρος ή να κεράσετε όλους τους φίλους του παγωτό. Πιστέψτε με θα το χαρεί περισσότερο και θα είναι από τις στιγμές που δεν θα ξεχάσει ποτέ.