Ένα πανάρχαιο τερτίπι για την πρόκληση ενδιαφέροντος είναι η αμοιβή, το δέλεαρ, το καρώτο. Αυτή η πανανθρώπινη χειριστική συμπεριφορά έχει πάρει εξέχουσα θέση στα εργαλεία της διαπαιδαγώγησης. Γονείς αμείβουν τα παιδιά τους, για να κάνουν τα μαθήματά τους, για να συμμετέχουν σε κάποια δουλειά, για να συνεργαστούν, για να συμπεριφερθούν με καλό τρόπο, και η λίστα είναι ατέλειωτη.
Στα μάτια των πολλών φαντάζει τόσο σωστή μέθοδος που αν καταφέρεις να κινητοποιήσεις κάποιον να αντιληφθεί το αντίθετο, έχεις κερδίσει το μισό δρόμο προς τον αποκλεισμό της. Και λέω το μισό γιατί είναι τόσο συνηθισμένη η μέθοδος τόσο εδραιωμένη μέσα στο σύστημα των πεποιθήσεών μας που φαντάζει σαν η μοναδική αλήθεια. Το ακόμη τραγικότερο είναι ότι υπάρχει σε τέτοια πληθώρα και την συναντάς τόσο βαθιά κρυμμένη μέσα στον τρόπο επικοινωνίας γονιών παιδιών που τις περισσότερες φορές δεν γίνεται καν αντιληπτή.
Ακόμη και το χαμόγελο ή το στραβομουτσούνιασμα του γονιού ως αντίδραση σε κάποια εργασία μπορεί να είναι ή να χαρακτηρίζεται ως αμοιβή και τις περισσότερες φορές δεν φαίνεται σαν να είναι, αλλά ΕΙΝΑΙ. Είναι μια φαρδιά πλατιά αμοιβή η οποία φαντάζει σαν επιβράβευση και εμείς ως γονείς κοιμόμαστε ήσυχοι γιατί κάναμε το καθήκον μας.
Όταν αμείβω ένα παιδί για να κάνει αυτό που είναι υποχρεωμένο να κάνει, να ξέρω ότι δεν το σέβομαι, δεν του καλλιεργώ την αυτοεκτίμησή του, του μειώνω την αυτοπεποίθησή του, του καλλιεργώ την ματαιοδοξία του, του ενισχύω το «έχω» αγνοώντας το «είμαι», του εξουδετερώνω το αίσθημα της ευθύνης, του καλλιεργώ την πλεονεξία, αλλά ίσως να το κάνω να κάνει αυτό που θέλω.
Για πόσο είναι το ερώτημα. Για όσο διαρκεί η ικανοποίηση από την αμοιβή θα είναι δυστυχώς η απάντηση. Όλοι ξέρουμε ότι η αμοιβή έχει αύξουσα πορεία και πολύ σύντομα η σοκολάτα στο 7χρονο γίνεται αυτοκίνητο στον 20 χρονο.
Φτάνει! Πατέρα, Μάνα, σταμάτα να φέρεσαι στο παιδί σου σαν να είναι σκυλάκι σε εκπαίδευση. Είναι άνθρωπος, έχει νοημοσύνη (από πολύ νωρίς διαθέτει κριτική σκέψη), μπορεί και ξέρει να αποφασίζει το καλύτερο για τον εαυτό του αρκεί κάποιος να του το δείξει. Όταν του δείχνουμε το λάθος δρόμο γιατί θέλουμε να φθάσει στο σωστό προορισμό;
Είναι αλήθεια πως ο σωστός δρόμος εκείνος που δεν περιλαμβάνει την εύκολη λύση της αμοιβής είναι πιο χρονοβόρος και πολύπλοκος. Θέλει το γονιό να γνωρίζει να στοχεύει στο καλύτερο του παιδιού του και να έχει και τη δύναμη να το πράξει. Δεν είναι εύκολα όλα τούτα. Δεν είπε κανείς πως γονιός γεννιέσαι. Γίνεσαι όμως. Αν θέλουμε να οδηγήσουμε την κοινωνία μας σε ένα επόμενο στάδιο θα χρειαστεί να θέσουμε καινούργιες προτεραιότητες. Θα χρειαστεί να οργανώσουμε τη ζωή μας λίγο διαφορετικά. Δεν είπε κανείς πως είναι εύκολο.
Το ερώτημα είναι θέλουμε ένα καλύτερο αύριο γι’ αυτά τα παιδιά που σήμερα μεγαλώνουμε; Ε! χρειάζεται να κάνουμε το μερίδιο που μας αναλογεί. Να ασχοληθούμε λίγο περισσότερο με τον σπουδαιότερο ρόλο που μας καλεί η ζωή να παίξουμε. Τον ρόλο του γονιού. Νομίζω πως τον έχουμε αφήσει στον αυτόματο. Ναι αλλά ο αυτόματος έχει προγραμματιστεί από άλλους πιλότους. Εμείς το δικό μας αεροπλάνο πού θα το πάμε εκεί που πάνε όλα ή ο προορισμός μας θέλουμε να είναι πιο δελεαστικός και πιο υψηλού στόχου.
Νομίζω πως όλοι θα επιλέξουμε το δεύτερο.
Δουλειά λοιπόν γιατί αλλιώς καταλήγουμε να μεγαλώνουμε ανθρώπους Τιμωρημένους από τις Αμοιβές τους!!!
Ερατώ Χατζημιχαλάκη – Οικογενειακή Σύμβουλος