Ἀπομαγνητοφωνημένο ἀπόσπασμα ὁμιλίας τοῦ πατρὸς Κωνσταντίνου Στρατηγόπουλου, ἀπὸ τὴν ἀνάλυση Συναξαρίων πού πραγματοποίησε σὲ σπουδαστὲς 23/02/08
Τὰ σύγχρονα πολιτικὰ δρώμενα ἔχουν ἄλλες ἀντιλήψεις γιὰ τὴν γεωγραφία τοῦ κόσμου καὶ τῆς ἱστορίας. Δὲν πειράζει, θὰ κατακαοῦν στὴν φωτιὰ ὅλα αὐτὰ τὰ γελοῖα πράγματα. Ξέρετε, ὅ,τι μοντέλο ἀναποδιασμένο καὶ στραβὸ βγεῖ, καίγεται στὴν ἀχλὴ τῆς ἱστορίας. Ὅ,τι εἶναι ψεύτικο καὶ στηρίζεται σὲ ψεύτικα πόδια, μέσα ἀπὸ κάποιες ἱστορικὲς συγκυρίες καὶ ζυμώσεις, δὲν ξέρω πῶς γίνεται, διαχρονικὰ μετὰ ἀπὸ πολὺ καιρὸ καταπίπτουν καὶ διαλύονται ὁλόκληρες. Ὅ,τι εἶναι ψεύτικο καταπίπτει. Ἂν μετελετήσετε τὴν ἱστορία τοῦ κόσμου, θὰ τὸ συλλάβετε αὐτὸ.
Πρώτη φορὰ τὸ συνέλαβα ὡς ἱστορικὸ γεγονὸς, ὅταν διάβαζα τὴν ἱστορία τοῦ Τόϊνμπι. Αὐτοῦ τοῦ Ἀμερικάνου μελετητοῦ καὶ ἱστορικοῦ Ἄρνολντ Τόϊνμπι γιὰ τὴν ἱστορία τῶν πολιτισμῶν. Αὐτὸς κάνοντας τὴν ἀνάλυση τῶν πολιτισμῶν, εἶπε ὅτι ὅσοι πολιτισμοὶ ἦταν στηριγμένοι σὲ ψεύτικα…
καὶ πλαστὰ μεγέθη, διαχρονικὰ κατέρρευσαν ὅλοι. Τὸ ἀποδεικνύει μὲ ἱστορικὴ ἐμπειρία, κάνει ἐπιστήμη ὁ ἄνθρωπος. Λέει: αὐτός – αὐτός, μικροὶ – μεγάλοι πολιτισμοί, κράτη ἢ κρατίδια, καὶ αὐτὸ ἐκεῖνος τὸ ἔλεγε νόμο, εἶναι νόμος τῆς ἱστορίας καὶ εἶναι ἀληθινὸς αὐτὸς ὁ νόμος τῆς ἱστορίας. Ὅ,τι εἶναι ψεύτικο, ὅ,τι στηρίζεται σὲ ψεύτικα πόδια, μιά μέρα καταρρέει.
Δηλαδὴ μπορεῖ τώρα αὐτὴ ἡ ἱστορία νὰ μᾶς πονάει, νὰ βγεῖ ἕνα ψευτοκρατίδιο ποὺ λέγεται Μακεδονία κτλ ἂς γίνει ὅ,τι γίνει ἐντάξει, ὑπάρχουν βλέπετε καὶ τὰ μεγάλα ἀφεντικὰ τῆς γῆς ποὺ θέλουν τὴν ἱστορία ὅπως τὴν θέλουν αὐτοὶ νὰ τὴν φτιάξουν, ἂς τὴν φτιάξουν. Ἀλλὰ πέρα ἀπ΄ τὴν Χάρη τοῦ Θεοῦ, ἂς τὴν ἀφήσω στὴν ἄκρη, δὲν τὴν ἀφήνω ἀλλὰ ἂς τὴν ἀφήσω, ἀξιοποιώντας καὶ τὴν νόμο τοῦ Τόϊνμπι, δὲν μπορεῖ κάτι νὰ κρατήσει πολλὰ χρόνια ἢ πολλοὺς αἰῶνες. Καταρρέει κάπου, γιατί δὲν ἔχει ἐρείσματα.
Αὐτὸ εἶναι νόμος ἱστορικός τίποτε ἄλλο, τὸ λέω ἔτσι γιατί ἐγὼ δὲν ἔχω καμμιὰ ἀγωνία. Καὶ ξέρετε, ἐμεῖς τὴν Ἄνω Ἱερουσαλὴμ ἐπιζητοῦμε, ἀλλὰ δὲν σημαίνει ὅτι δὲν σεβόμαστε τὴν Ἱστορία, τὴν Πατρίδα μας, τὰ γεγονότα, τὸ ψέμα τὴν ἀλήθεια, ἀλλοίμονο. Δὲν λέμε εἴμαστε τῆς Ἄνω Ἱερουσαλὴμ «γαία πυρὶ μιχθήτω», ἀλλ΄ ἐπειδὴ ἀκριβῶς ἀγαπᾶμε τὸν τόπο αὐτὸν καὶ τὸν κάθε τόπο ποὺ ἔχει θεμέλια σ΄ ἕναν τόπο, δὲν φοβόμαστε ποὺ θὰ καταλυθεῖ τίποτε, τὴν ἀπιστία μας νὰ φοβόμαστε. 400 χρόνια ἡ Ἑλλάδα ἔχει ἀπόδειξη, δὲν κατελύθη τίποτε ἀπ΄ τὸ κάλλος της μετὰ ἄρχισαν οἱ κίνδυνοι. Ἔμεινε ὅ,τι ἔμεινε, πῶς ἔμεινε. Γιατί ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ πρωτογενῶς εἶχε ρίζα, εἶχε θεμέλια στὴν ρίζα τῶν αἰώνων. Δὲν μπόρεσε αὐτὴ ἡ ρίζα νὰ κατακαεῖ. Ἕνας ἐμπρηστὴς ὅσο νὰ κατέβει, δὲν θὰ κατέβει στὶς ρίζες τῶν αἰώνων νὰ τὶς ξεριζώσει, ξεριζώνει τὰ πρόχειρα πράγματα ποὺ εἶναι ἐπὶ ἀνέμου σαλευόμενα.
Ἄρα, ἱστορικὰ ἀφήνοντας προσωρινὰ καὶ κακῶς τὴν Χάρη τοῦ Θεοῦ ποὺ εἶναι Ἐκείνη ποὺ ἐνεργεῖ τὰ πάντα, ἀξιοποιώντας καὶ τὴν ὁριζόντια ἱστορικὴ ἐμπειρία, τὴν εἶπα Ἄρνολντ Τόϊνμπι πεῖτε την ὅπως θέλετε, ἀλλὰ εἶναι ἐπιστήμη τὸ ἀποδεικνύει. Δὲν μπορεῖ κάτι ποὺ εἶναι ἀληθινὸ νὰ ξεριζωθεῖ ἢ κάτι ψεύτικο νὰ θεμελιωθεῖ, γι΄ αὐτὸ δὲν φοβᾶμαι. Νὰ γίνει ὅ,τι μπορεῖ νὰ γίνει, νὰ μὴν ὑπάρχει ψέμα, ἀλλὰ ὑπάρχουν αὐτοὶ οἱ πλανεμένοι κοσμοκράτορες τῆς γῆς ποὺ θέλουν νὰ ἔχουν τὰ δικά τους μοντέλα γιὰ τὸν κόσμο, γιὰ τὰ Βαλκάνια. Ἁπλῶς παίζουν τὴν δική τους τραγωδία καὶ τὸ κεφάλι τους παίζουνε δηλαδή. Αὐτοὶ ὅλοι θὰ φύγουνε καὶ θὰ παραμείνουνε στιγματισμένοι ἀπὸ τὴν ἱστορικὴ ἐμπειρία τοῦ κόσμου τίποτε ἄλλο. Καὶ τὰ ΝΑΤΟ θὰ διαλυθοῦνε καὶ ὅλοι οἱ ψεῦτες θὰ διαλυθοῦνε.
Ἄρα, νὰ γίνει ὅ,τι μπορεῖ νὰ γίνει, χωρὶς ἀγωνία ὅμως νὰ κάνουμε τὸ καλύτερό μας. Νὰ μὴν πουλήσουμε τὸν τόπο μας ἀλλὰ χωρὶς ἀγωνία. Ἀπὸ ΄κεῖ καὶ μετὰ θὰ λειτουργήσουν οἱ νόμοι τῆς Χάρης τοῦ Θεοῦ καὶ ὁ νόμος τοῦ Τόϊνμπι κατὰ τὸ κοσμικὸ τὸ μέρος. Γι΄ αὐτὸ δὲν ἔχω ἀγωνία, νὰ γίνει ὅμως τὸ καλύτερο χωρὶς ἀγωνία, μὴ μᾶς πιάνει τρέμουλο δηλαδή. Ἄνω – Κάτω Μακεδονία, ἀνωπαρακάτω Μακεδονία, δὲν ξέρω τί θὰ ποῦν ἐκεῖ πέρα, δὲν θέλω νὰ μᾶς κοροϊδεύουνε, ἀλλὰ τὸ ψέμμα πάντοτε καταπίπτει.
Μετέφερα τὴν θεωρία τοῦ Τόϊνμπι στὴν Μακεδονία… Δὲν ἀπαιτῶ ἀπὸ κανέναν λαὸ νὰ μάθει Ἑλληνικὰ μὲ τὸ ζόρι. Ἐμένα μὲ ἐνδιαφέρει ἡ ἐντιμότητα καὶ ἡ εὐθύτητα, τίποτε ἄλλο καὶ ἂς μιλάει ὅ,τι γλώσσα θέλει. Δὲν εἶμαι γλωσσολάτρης, οὔτε Ἑλληνολάτρης. Οὔτε ἀπαιτῶ ἀπὸ κάποιον λαὸ ποὺ ἔχει ἄλλη συνείδηση, νὰ ἔχει ἄλλη συνείδηση. Ἡ ἀλήθεια μὲ ἐνδιαφέρει μόνο τίποτε ἄλλο. Νὰ ἐπιβάλω ἕνα ἄλλο μέγεθος ζωῆς πάνω τους; Ἄλλη γλώσσα; Συγγνώμη καὶ στὴν Μικρὰ Ἀσία οἱ Καραμανλῆδες δὲν πολυμιλοῦσαν ἑλληνικά, ἑλληνικὰ μὲ τουρκικοὺς χαρακτήρας γράφανε. Παρέμειναν βαθύτατα Ἕλληνες μὲς στὴν συνείδησή τους. Ἐκεῖ εἶναι τὸ κριτήριο; [Οἱ Καραμανλῆδες] ἦρθαν στὴν Ἑλλάδα καὶ μάθαν μερικὰ ἑλληνικὰ καὶ σπαστὰ τὰ μάθαν καὶ τὰ λένε μέχρι σήμερα. Τούρκικα μιλοῦσαν, Ἕλληνες ἦταν, Ὀρθόδοξοι Χριστιανοὶ ἦταν, ἀκολουθίες στὰ τούρκικα ἔκαναν. Δὲν μὲ πειράζει αὐτό, ρωμηοὶ ἦταν. Ἀκρότατο ὑπόδειγμα, ἀλλὰ γιατί ὄχι; Μὲ ἐνδιαφέρει ἡ εὐθύτητα καὶ ἡ ἐντιμότητα τῆς ἱστορικῆς πραγαμτικότητας.
…Κάνω μία θεολογικὴ ὁμιλία γιὰ τοὺς Ἁγίους. Πῆρα ἀφορμὴ καὶ εἶπα [ὅτι] στὸ τέλος – τέλος δὲν μὲ νοιάζει, καὶ εἶπα γιατί δὲν μὲ νοιάζει. Γιατί ἂν δὲν ἰσχύσει ἡ ἀλήθεια καὶ ἡ ἱστορικὴ πραγματικότητα, ἀπὸ ΄κεῖ καὶ μετὰ ὑπάρχουν δυό ἄλλα πράγματα ποὺ ὑπερισχύουν αὐτῶν τῶν πραγμάτων. Θέλω νὰ ἰσχύσει ἡ ἀλήθεια καὶ ἡ ἱστορικὴ πραγματικότητα, ἀλλὰ ἐπειδὴ ζῶ καὶ εἶμαι μέσα στὴν Ἐκκλησία, εἶπα δὲν μὲ νοιάζει, τὸ τόλμησα γιὰ δύο λόγους. Πίσω ἀπ΄ ὅλα ὑπάρχει ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ, ὁτιδήποτε ἄδικο Ἐκεῖνος τὸ ἀποκαθιστᾶ μὲ ἄλλο τρόπο, μὲ ἄλλες διαδικασίες καὶ μίλησα ἀπ΄ τὰ ἀνθρώπινα γιὰ τὸν νόμο τοῦ Τόϊνμπι σᾶς μίλησα ἀνθρώπινα. Γι΄ αὐτὸ εἶπα δὲν μὲ νοιάζει, τὸ ἀποτέλεσμα θὰ ΄ρθει διαχρονικὰ μετὰ μετὰ ἀπὸ πόσο καιρὸ δὲν ξέρω, ἀλλὰ τέτοια ψευτοσυστήματα πάντοτε διαχρονικὰ καταλύονται.
Καὶ ὑπάρχει ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ πάνω ἀπ΄ ὅλα, ποὺ ἀφήνει τὸ ψέμα προσωρινὰ νὰ θριαμβεύσει, ἀπὸ τὴν ἀγάπη Του γιὰ τοὺς ψεῦτες γιὰ νὰ μὴ τοὺς διαλύσει. Ἀλλὰ τὸ ψέμμα μόνο του δὲν μπορεῖ νὰ κρατηθεῖ στὰ πόδια του. Ἄρα τέλος – τέλος δὲν μὲ νοιάζει νὰ παραμείνει τὸ στίγμα μίας ψευτιᾶς στὴν ἱστορία τους δὲν θὰ κρατήσει πολύ, αὐτὸ ξέρω. Ἐκτὸς ἂν βλέπουμε τὰ πράγματα τῆς ἱστορίας κοντόφθαλμα, καὶ τὰ βλέπουμε χωρὶς τὴν Χάρη τοῦ Θεοῦ, ξεχνώντας καὶ τὸν νόμο τοῦ Τόϊνμπι. Γιατί γράφεται ἡ ἱστορία; Εἶναι περίπτωση ποὺ ἡ ἱστορία τώρα εἶναι ἐργαλεῖο – ὄργανο γιὰ τὴν σύγχρονη πολιτικὴ καὶ ἐδῶ ἡ ἱστορία γίνεται ἐπιστήμη. Ἡ ἱστορία εἶναι ἐπιστημονικὴ ὄχι γιατί ἀναλύει τὶς κινήσεις τῶν λαῶν, [ἀλλὰ] τί συμπεράσματα βγαίνουν μέσα ἀπὸ τὶς ἀναλύσεις τῶν λαῶν μετὰ ἀπὸ συστηματικὴ ἐπιστημονικὴ ἀνάλυση. Αὐτὴ εἶναι ἡ ἐπιστήμη τῆς ἱστορίας.
Στὴν Ἑλλάδα δὲν ξέρουμε ἱστορία; Δὲν μετελετήσαμε τὶς ἱστορικὲς ψευτιὲς λαῶν πού ἰσχυρίστηκαν ψεύτικα; Δεκάδες τέτοια ἀποδείγματα ὑπάρχουν στὴν πορεία τῶν πολιτισμῶν, αὐτὸ νὰ μελετήσουμε. Ἐπικαλοῦμαι τὴν Χάρη τοῦ Θεοῦ καὶ σχετικῶς πρὸς τὰ ἀνθρώπινα, τὸν λόγο τῆς ἱστορικῆς ἐπιστήμης ποὺ παίρνει ἀποκορύφωμα μέσα ἀπὸ τὴν ὄχι θεωρία τοῦ Τόϊνμπι, τὴν ἀποδεικτικὴ δύναμη τῆς ἱστορίας τῶν λαῶν ποὺ παρουσιάζει ὁ Τόϊνμπι, τίποτε ἄλλο. Ἄρα δὲν φοβᾶμαι τίποτε. Τί νά φοβᾶμαι; Ἂς κάνουμε ὅ,τι θέλουν οἱ λαοὶ ἀπὸ ΄κεῖ καὶ μετά, ἁπλῶς νὰ ΄μαστε ἐμεῖς ἔντιμοι νὰ μὴ πουλήσουμε τίποτα καὶ ἂς κάνουν ὅ,τι θέλουν. Δὲν μποροῦν νὰ ἰσχύσουν, γιατί τὸ κακὸ δὲν εἶναι ποτὲ ἀθάνατο.