Υπάρχει ζωή στο φεγγάρι; Για πρώτη φορά στην ιστορία η απάντηση σε αυτήν την ερώτηση μπορεί να είναι καταφατική. Στις 15 Ιανουαρίου η διαστημική υπηρεσία της Κίνας παρουσίασε υλικό όπου σπόροι βαμβακιού κατάφεραν να βλαστήσουν μέσα στο ειδικό θερμοκήπιο του ρομποτικού διαστημόπλοιου της αποστολής Chang’e 4, το οποίο εξερευνά την σκοτεινή πλευρά του φεγγαριού. Ναι, η Κίνα προετοίμασε κι εκτέλεσε ένα διπλό χτύπημα: είναι η πρώτη χώρα που μπόρεσε να δημιουργήσει ζωή στο φεγγάρι, είναι η πρώτη χώρα που εξερευνά αυτήν την πλευρά της Σελήνης.
Τα ρομπότ των Κινέζων πήγαν εκεί που δεν είχε πάει κανείς άλλος ποτέ πιο πριν
Γιατί είναι τόσο σημαντικό ένα φυτό που γεννήθηκε στο διάστημα; Μπορεί ακόμα να βρισκόμαστε σε πρώιμο στάδιο, αυτό όμως ήταν το πρώτο βήμα για να μπορέσουμε, ως ανθρωπότητα, να δημιουργήσουμε “εξωγήινα χωράφια”. Καλλιέργειες δηλαδή ικανές να δώσουν αυτονομία σε έναν σταθμό στο έδαφος της Σελήνης έτσι ώστε να μην είναι εξαρτώμενος από προμήθειες που έρχονται από τη Γη. Κι ίσως μία μέρα αυτές οι καλλιέργειες να γίνουν το μέσο για να κατοικηθεί από ανθρώπους ο δορυφόρος του πλανήτη μας, όσο κι αν αυτήν την στιγμή ένα τέτοιο σενάριο ανήκει στην επιστημονική φαντασία. Πέρα όμως από το κινεζικό βαμβάκι που βλάστησε, η κινεζική διαστημική υπηρεσία έχει κάθε λόγο να πανηγυρίζει και για το άλλο κατόρθωμά της: η αποστολή Chang’e 4 ήταν η πρώτη που κατάφερε να εξερευνήσει την σκοτεινή πλευρά του φεγγαριού. Τα ρομπότ των Κινέζων πήγαν εκεί που δεν είχε πάει κανείς άλλος ποτέ πιο πριν, πενήντα χρόνια μετά την πρώτη προσεδάφιση στη Σελήνη.
Πώς όμως είναι δυνατόν, τόσες δεκαετίες αποστολών και διαστημικών εξερευνήσεων να μην τα είχαν καταφέρει; Ο δορυφόρος της Γης δείχνει πάντοτε ένα “συγκεκριμένο πρόσωπο” αφού δεν γυρίζει γύρω από τον άξονά του. Έτσι, μέχρι πριν από λίγες μέρες, ήταν πρακτικά αδύνατο να υπάρχει επικοινωνία ανάμεσα στα ρομποτικά διαστημόπλοια και το κέντρο επιχειρήσεων στον πλανήτη μας. Τι έκαναν οι Κινέζοι για να λύσουν το πρόβλημα; Τον Μάιο του 2018 έβαλαν σε τροχιά γύρω από την Σελήνη έναν διαστημικό σταθμό που λειτουργεί ως δικός της δορυφόρος, δημιουργώντας κατά αυτόν τον τον τρόπο μία αδιάσπαστη γραμμή επικοινωνίας.
Το όλο ζήτημα θυμίζει λίγο το “αυγό του Κολόμβου” αφού στο αμύητο μάτι φαίνεται η λύση του να είναι απλή. “Είναι ένα εντυπωσιακό επίτευγμα” δήλωσε ο Jim Bridestine, διαχειριστής της NASA, διαλύοντας τις όποιες αμφιβολίες για τη δυσκολία του εγχειρήματος και παραδέχτηκε παράλληλα τη νίκη της άλλης πλευράς. Το ρομποτικό διαστημόπλοιο Chang’e 4 έπρεπε να κινηθεί στα τελευταία στάδια της πτήσης του, κατά την προσσελήνωση δηλαδή, χωρίς κανέναν έλεγχο από τη Γη. Στη συνέχεια έπρεπε να αποφύγει διάφορα εμπόδια, να αποφύγει βαθιά χαντάκια, να μην πέσει σε πλαγιές. Στο τέλος προσεδαφίστηκε στον κρατήρα Von Karman.
Τι συμβαίνει τελικά στην σκοτεινή πλευρά του φεγγαριού;
“Από τεχνολογική σκοπιά είναι μέγιστο επίτευγμα” ήρθε να συμπληρώσει ο καθηγητής Andrew Coats του UCL Space Science Laboratory, με δηλώσεις του στην Guardian. Επανερχόμενοι όμως στο αποτέλεσμα της αποστολής, αναρωτιέται κανείς γιατί, τελικά, είναι τόσο σημαντική η σκοτεινή πλευρά του φεγγαριού. Οι κρατήρες με τεράστιο βάθος που παρατηρούνται σε αυτό το κομμάτι του δορυφόρου της Γης, οι οποίοι και δημιουργήθηκαν από την πτώση μετεωριτών παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
Η εξερεύνηση της σκοτεινής πλευράς μπορεί να μας βοηθήσει να λύσουμε διάφορα μυστήρια του σύμπαντος
Το λεκανοπέδιο του Aitken, όπου προσεδαφίστηκε το διαστημόπλοιο, είναι γεμάτο με τέτοιους (στην άλλη πλευρά οι περισσότεροι κρατήρες έχουν “σβηστεί” από ποτάμια λάβας). Ο βομβαρδισμός από αστεροειδείς που κάποτε δέχθηκε η Σελήνη, συνέβη την ίδια περίοδο που κι άλλοι πλανήτες έπαθαν το ίδιο. Στην περίπτωση μάλιστα της Γης, ο βομβαρδισμός αυτός ίσως είναι ο λόγος που η ζωή ξεκίνησε σε αυτή τη μικρή γωνιά του Γαλαξία. Έτσι οι κρατήρες της Σελήνης μπορούν να μας βοηθήσουν να λύσουμε πολλά και διαφορετικά μυστήρια του σύμπαντος: πότε δέχθηκε τον εν λόγω βομβαρδισμό, πώς εξελίχθηκε η ίδια και -κυρίως- πώς και γιατί η ξεκίνησε και εξελίχθηκε η ζωή στην Γη.
Κινεζικό ρομποτικό διαστημόπλοιο
“Ελπίζουμε η αποστολή Chang’e 8, η τελευταία από αυτές που έχουμε προγραμματίσει, να μας βοηθήσει να χτίσουμε έναν διαστημικό σταθμό” δήλωσε ο υποδιευθυντής του κινεζικού διαστημικού προγράμματος, Wu Yanhua. Είναι προφανές ότι η χώρα της Άπω Ανατολής έχει μεγάλα σχέδια για το διάστημα, κι ίσως αυτήν την στιγμή γινόμαστε μάρτυρες στα πρώτα της βήματα. Ένας διαστημικός σταθμός στη Σελήνη μάλιστα μπορεί να δώσει σοβαρό προβάδισμα και σε κάτι άλλο: στην κούρσα για την κατάκτηση του Άρη. Από το Φεγγάρι η απόσταση για τον Κόκκινο Πλανήτη είναι πιο μικρή και η Κίνα φαίνεται να ποντάρει σε αυτό. Άλλωστε είναι φανερό ότι θέλει να βγει πρώτη στον νέο διαστημικό αγώνα που φαίνεται ότι μόλις έχει ξεκινήσει.