«Δεν έχω ζηλέψει ποτέ περισσότερο. Έχω χάσει τα λόγια μου σε όλες τις γλώσσες (!)», ανέφερε ένας χρήστης μέσου κοινωνικής δικτύωσης κάτω από τη δημοσίευση του «Great Big Story», σχετικά με τον άνθρωπο που τον είχε κάνει να… μελαγχολήσει.
Πρόκειται για την ιστοσελίδα που ασχολείται αποκλειστικά με ξεχωριστές ιστορίες, ως επί το πλείστον αποκυήματα της ανθρώπινης υπερβατικότητας. Μια από τις ιστορίες που υπενθύμισε την τελευταία μέρα του Σεπτεμβρίου συνιστά ένα κράμα αχαλίνωτης… φαντασίας, ατσάλινης θέλησης και παροιμιώδους παραγωγικότητας.
Διότι, εν αρχή ην η φαντασία ώστε να φτάσει κάποιος να μιλάει 32 γλώσσες. Η ιστορία του Έλληνα Γιάννη Οικονόμου είναι λίγο, πολύ γνωστή, «Ο υπερπολύγλωσσος» τιτλοφόρησε το «Great Big Story», χρησιμοποιώντας μια, προερχόμενη από την ελληνική διάλεκτο, φράση που εκ των πραγμάτων δεν χρησιμοποιείται πολύ («hyperpolyglot»). Συγκυριακά, ένας Έλληνας είναι αυτός που της έδωσε νόημα περισσότερο από κάθε άλλον.
Ο «κοινός νους»… κουράζεται και μόνο στην προσπάθεια να σχηματοποιήσει πόση γνώση κατέχει στο κεφάλι του. Όταν τελείωσε το σχολείο μιλούσε ήδη εννιά γλώσσες. Μέσα στην επόμενη διετία, στα 20 χρόνια του δηλαδή, είχε μάθει άλλες έξι!
Σύμφωνα με πληθώρα μελετών που διενεργήθηκαν μετά το 2010 απέδειξαν ότι η ικανότητα κάποιου να μιλάει περισσότερες από μία γλώσσα (πέραν της μητρικής βέβαια) τον καθιστά πιο ευφυή. Η παγιωμένη αντίληψη στο μεγαλύτερο μέρος του 20ου αιώνα ήταν ότι η γνώση έστω και δεύτερης γλώσσας θεωρούνταν παρεμβολή στις γνωστικές λειτουργίες ενός παιδιού και εμπόδιο στην ακαδημαϊκή και πνευματική του πρόοδο.
Οι πρόσφατες έρευνες όμως υποδεικνύουν ότι στην πραγματικότητα η διγλωσσία περισσότερο βοηθά παρά υποσκάπτει την ανάπτυξη του ανθρώπινου εγκεφάλου, καθώς τον υποχρεώνει να «γυμνάζεται» προκειμένου να επιλύσει αυτή την εσωτερική σύγκρουση.
Φανταστείτε ότι αυτά τα συμπεράσματα αφορούν τη γνώση δεύτερης γλώσσας. Κι εδώ μιλάμε για 32! Μια διαρκής σύγκρουση δηλαδή στον εγκέφαλο του ανθρώπου, που έχει συσσωρεύσει εντός τόση πληροφορία και αισθάνεται τον «ανταγωνισμό» κάθε φορά που πρέπει να ανασύρει την κατάλληλη στο εκάστοτε timing.
Δεν έχει μετρήσει το δείκτη ευφυίας του, αλλά ποιος μπορεί να βάλει το χέρι του στη φωτιά ότι δεν πρόκειται για το πιο κοφτερό ελληνικό μυαλό, που διαπρέπει αυτή τη στιγμή στο εξωτερικό;
Ο Γιάννης Οικονόμου κατάγεται από το Ηράκλειο της Κρήτης, σπούδασε Γλωσσολογία στο πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης και στη συνέχεια έκανε μεταπτυχιακές σπουδές Μεσανατολικών Γλωσσών και Πολιτισμών στο πανεπιστήμιο Κολούμπια της Νέας Υόρκης. Ακολούθησαν μαθήματα ινδοευρωπαϊκής γλωσσολογίας στο Χάρβαρντ και κατόπιν μεταπτυχιακό στη Βιέννη, ενόσω έγραφε τη διατριβή του στα ιρανικά!
Εργάζεται πια ως μεταφραστής της Κομισιόν, κυρίως όμως, αναγνωρίζεται ως ένας πολίτης του κόσμου, με τη μεγαλύτερη άνεση επικοινωνίας που θα μπορούσε να χαρακτηρίζει έναν τέτοιο. Ο ίδιος δεν μιλάει για χάρισμα, αλλά απλώς για «κλίση» και για την παροχή κάθε διευκόλυνσης από την οικογένεια του προκειμένου να την εξελίξει.
Η πρακτική του σε ότι αφορά την εκμάθηση δεν είναι κάτι που διδάσκεται σε κάποιον επίδοξο πολύγλωσσο. Δεν μάθαινε μόνο από τα βιβλία. Παρακολουθούσε προγράμματα στην τηλεόραση, διάβαζε έντυπα και άκουγε μουσική στη γλώσσα που ήθελε να μάθει, ενώ στις περισσότερες περιπτώσεις επισκεπτόταν τη χώρα για να επικοινωνήσει με τους κατοίκους της.
«Το μυστικό είναι να αγαπήσεις τον κάθε πολιτισμό. Δε φτάνει μόνο να μάθεις Πολωνικά ή Τουρκικά. Πρέπει να ξέρεις την κουζίνα τους, τα πιάτα της κάθε χώρας. Να ακούσεις τη μουσική τους, να ξέρεις την ιστορία της κάθε χώρας. Τότε γίνεται απόλαυση η εκμάθηση της γλώσσας», έχει πει στο παρελθόν.
Σε ότι αφορά το πως γίνεται να χωράνε 32 γλώσσες στο μυαλό: «Το κλειδί είναι η διαρκής εξάσκηση. Δεν είμαι μηχανή. Καμία φορά μπερδεύομαι σε όμοιες γλώσσες υπάρχουν λέξεις που μοιάζουν πολύ και σημαίνουν άλλα πράγματα».
Οι γλώσσες που μιλάει – πάρ’τε μια ανάσα – είναι οι εξής: Αγγλικά, Γερμανικά, Ισπανικά, Γαλλικά, Σουηδικά, Ιταλικά, Πολωνικά, Ρωσικά, Βουλγάρικα, Τούρκικα, Αραβικά, Εβραϊκά, Πορτογαλικά, Κινέζικα, Κουρδικά, Αρμενικά, Περσικά, Σερβοκροατικά, Δανέζικα, Χίντι (Ινδία), Ουρντού (Πακιστάν), Ρουμάνικα, Τσέχικα, Φιλανδικά, αμχαρικά ενώ γνωρίζει αρχαίες γλώσσες όπως Σανσκριτικά, Λατινικά, Αβεστικά (αρχαία Ιρανικά), Γοτθικά, αρχαία Βουλγάρικα, Πάλι (γλώσσα βουδισμού), Χετιτικά, και Λουβικά (αρχαίες γλώσσες της Μικράς Ασίας). Τις μισές από αυτές τις μιλάει άπταιστα, στις άλλες μισές μπορεί να γράψει και να συννενοηθεί.
Σε λίγο καιρό θα προστεθεί στον κατάλογο και… 33η, αφού το 2015 ξεκίνησε την εκμάθηση γιαπωνέζικων. Τα αμχαρικά δε, τα έμαθε διότι του άρεσε πολύ η κουζίνα της Αιθιοπίας, όπως έχει πει…
Η δουλειά που κάνει, στη Γενική Διεύθυνση Μετάφρασης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, του έχει χαρίσει μια ζωή γεμάτη ταξίδια. Ένα κοσμοπολίτικο πνεύμα, που έχει θέσει ως στόχο να εξελίσσεται μέρα με την ημέρα και να γνωρίζει σε βάθος κάθε λογής πολιτισμό του πλανήτη. Επόμενη πρόκληση είναι τα κορεατικά. Θα τα μάθει όμως, μόνο αν του αρέσει η κορεατική κουζίνα!
Είναι να μη χάνεις τα λόγια σου σε όλες τις γλώσσες…;