Ένας Κινέζος επιστήμονας ισχυρίζεται ότι βοήθησε να έλθουν στον κόσμο τα πρώτα στον κόσμο γενετικά τροποποιημένα μωρά, δίδυμα κορίτσια που γεννήθηκαν αυτό τον μήνα και των οποίων το DNA ο ίδιος είχε προηγουμένως τροποποιήσει στο στάδιο του εμβρύου.
Η ανακοίνωση έγινε από τον ίδιο, στο πλαίσιο διεθνούς συνεδρίου γενετικής στο Χονγκ Κονγκ, μία μέρα πριν την επίσημη έναρξή του, καθώς και σε αποκλειστική συνέντευξή του στο πρακτορείο Associated Press.
Προς το παρόν, δεν υπάρχει ανεξάρτητη επιβεβαίωση των ισχυρισμών του, ούτε σχετική επιστημονική δημοσίευση, συνεπώς είναι δύσκολο να υπάρξει επαλήθευση των ισχυρισμών του. Αν όμως είναι αληθινοί, τότε θα πρόκειται για σημαντική επιστημονική εξέλιξη, με «παρενέργειες» στο πεδίο της βιοηθικής.
Η διεθνής επιστημονική κοινότητα μέχρι σήμερα θεωρεί πρόωρη μια τέτοια τροποποίηση σε ανθρώπους, γι’ αυτό περιορίζεται σε πειραματόζωα, καθώς υπάρχει κίνδυνος η γενετική τροποποίηση να περάσει σε μελλοντικές γενιές και να έχει αρνητική επίδραση σε άλλα γονίδια.
Ο Κινέζος ερευνητής Χε Τζιανκούι, ο οποίος έχει σπουδάσει σε αμερικανικά πανεπιστήμια και σήμερα είναι ερευνητής στο Νότιο Πανεπιστήμιο Επιστήμης και Τεχνολογίας της Κίνας στη Σεντσέν, καθώς επίσης ιδρυτής δύο εταιρειών γενετικής, δήλωσε ότι, χρησιμοποιώντας τη μέθοδο ακριβείας CRISPR-Cas9, τροποποίησε γενετικά τα έμβρυα επτά ζευγαριών που είχαν κάνει εξωσωματική σε κλινική γονιμότητας. Μέχρι σήμερα, έχει γεννήσει ένα από αυτά τα ζευγάρια (τα δίδυμα κορίτσια).
Στόχος της γενετικής τροποποίησης δεν ήταν η πρόληψη ή η θεραπεία κάποιας γενετικής πάθησης, αλλά η επέμβαση στο γονιδίωμα του εμβρύου, ώστε να αποκτήσει ένα χαρακτηριστικό που ελάχιστοι άνθρωποι έχουν: τη φυσική ικανότητα να αναπτύσσουν αντίσταση σε μια πιθανή μελλοντική μόλυνση από τον ιό HIV του AIDS.
Ο Κινέζος ερευνητής Χε Τζιανκούι
Ο Χε ανέφερε ότι οι γονείς των τροποποιημένων εμβρύων αρνήθηκαν να αποκαλύψουν την ταυτότητά τους ή να παραχωρήσουν συνέντευξη και ο ίδιος δεν αποκάλυψε ούτε πού ζουν, ούτε πού έγινε η γενετική τροποποίηση. Όπως είπε, «νιώθω μεγάλη ευθύνη» και τόνισε ότι «η κοινωνία θα αποφασίσει τι θα κάνει από δω και πέρα», κατά πόσο δηλαδή θα επιτρέψει ή όχι τέτοιες επεμβάσεις στο εμβρυικό DNA.
Μερικοί άλλοι επιστήμονες δήλωσαν έκπληκτοι από τους ισχυρισμούς του Χε και καταδίκασαν την πρωτοβουλία του. Για «πείραμα στα ανθρώπινα όντα που είναι ηθικά απαράδεκτο», έκανε λόγο ο γενετιστής δρα Κίραν Μουσουνούρου του Πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια, ενώ ο δρ Έρικ Τόπολ του Ινστιτούτου Ερευνών Scripps της Καλιφόρνια είπε ότι «είναι κάτι υπερβολικά πρόωρο. Έχουμε να κάνουμε με τις ‘οδηγίες λειτουργίας’ ενός ανθρώπινου όντος. Δεν είναι κάτι ασήμαντο».
Όμως ο επιφανής γενετιστής του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ Τζορτζ Τσερτς δήλωσε σύμφωνος με τέτοια πειράματα, εφόσον αφορούν τον ιό HIV που αποτελεί μεγάλη απειλή δημόσιας υγείας.
Μέχρι σήμερα η τεχνική επεξεργασίας του γονιδιώματος CRISPR-Cas9 είχε δοκιμασθεί μόνο σε ενήλικες με στόχο τη θεραπεία κληρονομικών παθήσεων που βασίζονται σε κάποιο ελαττωματικό γονίδιο. Όμως η τροποποίηση του σπερματοζωαρίου, του ωαρίου ή του εμβρύου είναι διαφορετική υπόθεση. Στις ΗΠΑ επιτρέπονται τέτοιες έρευνες μόνο σε εργαστήρια, αλλά η Κίνα δεν τις έχει απαγορεύσει (απαγορεύει όμως την ανθρώπινη κλωνοποίηση).
Ο Χε, ο οποίος συνεργάζεται με τον Αμερικανό καθηγητή Μάικλ Ντιμ του Πανεπιστημίου Ράις, είχε πειραματισθεί για αρκετά χρόνια σε ζώα και σε ανθρώπινα έμβρυα στο εργαστήριό του, προτού επιχειρήσει να κάνει γενετική τροποποίηση σε έμβρυα που επρόκειτο να γεννηθούν. Δήλωσε ότι, επειδή το AIDS εξελίσσεται σε σοβαρό πρόβλημα στην Κίνα, επέλεξε να απενεργοποιήσει το γονίδιο CCR5 που μέσω μιας πρωτεΐνης βοηθά τον ιό HIV να μολύνει τα κύτταρα.
Είπε ότι στόχος του είναι να προσφέρει σε ζευγάρια που έχουν μολυνθεί από τον HIV, την ευκαιρία να αποκτήσουν ένα παιδί, το οποίο θα έχει πλέον φυσική αντίσταση έναντι του ιού. Βρήκε έτσι ζευγάρια εθελοντές για τη γενετική τροποποίηση μέσω μιας οργάνωσης του Πεκίνου για το AIDS, αλλά δεν είναι σαφές κατά πόσο οι συμμετέχοντες έλαβαν πλήρη γνώση των πιθανών κινδύνων (ο ίδιος ο Χε διαβεβαιώνει ότι αυτό συνέβη).
Η δωρεάν γενετική τροποποίηση έγινε κατά την εξωσωματική γονιμοποίηση και αφότου τα γονιμοποιημένα έμβρυα ήσαν τριών έως πέντε ημερών. Τα ζευγάρια είχαν την επιλογή να προχωρήσουν στην εμφύτευση τροποποιημένου ή μη εμβρύου. Συνολικά, τροποποιήθηκαν 16 έμβρυα και, από αυτά, 11 εμφυτεύθηκαν, εωσότου υπάρξει η πρώτη επιτυχής κύηση.
Ο Χε υποστήριξε ότι, όπως έδειξαν τα τεστ, δεν φαίνονται να υπάρχουν αλλαγές σε άλλα γονίδια πέρα από αυτό στο οποίο έγινε η τροποποίηση. Επίσης ανέφερε ότι μελλοντικές απόπειρες θα γίνουν μόνο όταν αυτή η πρώτη απόπειρα αναλυθεί και αποδειχθεί ασφαλής.
Άλλοι πάντως επιστήμονες δήλωσαν ότι είναι πρόωρο να ειπωθεί αν η γενετική τροποποίηση θα «δουλέψει» παρέχοντας όντως ανοσία έναντι του HIV ή αν άλλα γονίδια θα υποστούν ανεπιθύμητες επιπτώσεις. Το πιο πιθανό, κατά τον Τσερτς, είναι ότι η μόλυνση από HIV δεν θα αποτραπεί με την τροποποίηση αυτή, που θεωρείται ανεπαρκής.