Η χθεσινή ομιλία του Κυριάκου Μητσοτάκη είχε έντονη ιδεολογική φόρτιση, καθώς αναφέρθηκε στο «μανιφέστο» για τη «νέα εποχή». Ενδεικτική ήταν, άλλωστε, η αναφορά του κ. Μητσοτάκη στον «πολυδύναμο εκσυγχρονισμό», στον οποίο αποσκοπεί η κυβέρνηση, κάνοντας χρήση ενός όρου που ιστορικά έχει συνδεθεί με την περίοδο Σημίτη στην ηγεσία του ΠΑΣΟΚ.
«Δεν είμαστε πια στους καιρούς των απατηλών φωνών, των υποσχέσεων δίχως αντίκρισμα. Προτεραιότητα σήμερα έχει η συνέπεια μεταξύ λόγων και πράξεων και η παραγωγή χειροπιαστού αποτελέσματος», υπογράμμισε χαρακτηριστικά ο κ. Μητσοτάκης, τονίζοντας επί της ουσίας ότι οι πολίτες περιμένουν από τις πολιτικές δυνάμεις αποτελέσματα. Αυτό είναι κατά τον ίδιο και το στοίχημα της κυβέρνησής του-ένα στοίχημα που εν πολλοίς βάζει με τον εαυτό της.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Οι οικονομικές δεσμεύσεις
Ο πρωθυπουργός, παράλληλα, επέλεξε να μην αξιοποιήσει το βήμα των προγραμματικών δηλώσεων για νέες οικονομικές εξαγγελίες που θα μπορούσαν να διασαλεύσουν το καλό κλίμα για τη χώρα μας στις αγορές, ενόψει της επενδυτικής βαθμίδας. Πάντως, το Youth Pass θα έρθει νωρίτερα, από τον Σεπτέμβριο, ενώ το Market Pass παρατείνεται κατά τουλάχιστον ένα τρίμηνο, με προοπτική να φτάσει ως το τέλος του έτους. Ο κ. Μητσοτάκης, παράλληλα, προεξόφλησε το νέο βοήθημα προς τους χαμηλοσυνταξιούχιους με προσωπική διαφορά στο τέλος του έτους, ενώ δεσμεύτηκε και για τις αυξήσεις στο Δημόσιο τομέα από 1/1/2024.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης επέλεξε να μην πει οριστικό νούμερο για το ύψος του νέου εισαγωγικού μισθού στο Δημόσιο. Να σημειωθεί ότι το ύψος του εισαγωγικού μισθού δεν έχει «κλειδώσει», καθώς επιδιώκεται να μην υπάρχει μεγάλη απόσταση από τον κατώτατο μισθό του ιδιωτικού τομέα, αλλά παράλληλα να αποδίδεται δικαιοσύνη για τους δημοσίους υπαλλήλους που δεν παίρνουν εδώ και χρόνια δώρα. Παράλληλα, δεν έχει ακόμα κλειδώσει το ύψος των κλιμακωτών επιδομάτων ευθύνης. Όλες οι εκκρεμότητες, πάντως, θα έχουν κλείσει τις επόμενες μέρες, καθώς το φορο-νομοσχέδιο είναι έτοιμο για να κατατεθεί στη δημόσια διαβούλευση ως τα μέσα της εβδομάδας.
Έκτακτα μέτρα
Επιβεβαιώνοντας τις πληροφορίες των τελευταίων εβδομάδων, ο Πρωθυπουργός συμπλήρωσε κατ’ αρχάς, τη δέσμη των έκτακτων μέτρων, που θα εφαρμοστούν τους επόμενους μήνες, ως αντίβαρο στις ανατιμήσεις που επιμένουν.
Με τον πληθωρισμό των τροφίμων να παραμένει διψήφιος, όπως θα δείξουν σήμερα τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, παρατείνεται για τρεις ακόμα μήνες το Market Pass και μένει να διευκρινιστεί αν θα χρειαστούν νέες αιτήσεις- οπότε ανοίγει το “παράθυρο” για νέους δικαιούχους σύμφωνα με τις φετινές φορολογικές δηλώσεις- ή αν απλώς θα ανανεωθούν οι πιστώσεις για τους ήδη δικαιούχους. Αρμόδιες πηγές αναφέρουν ότι αν κριθεί αναγκαίο, τον Οκτώβριο θα δοθεί νέα παράταση για το τελευταίο δίμηνο του έτους.
Πέρα από το Market Pass, το “καλάθι του νοικοκυριού” και το πλαφόν στο περιθώριο κέρδους, θα δοθεί και απευθείας έκτακτο βοήθημα 250 ευρώ σε χαμηλοσυνταξιούχους με προσωπική διαφορά. Μένει να διευκρινιστεί αν η περίμετρος αυτού του βοηθήματος θα περιοριστεί σε περίπου 1,1 εκατομμύριο συνταξιούχους ή αν θα διευρυνθεί και σε άλλες ευάλωτες ομάδες.
Με τα έως τώρα δεδομένα, η υπεραπόδοση του Προϋπολογισμού υπολογίζεται επισήμως σε περίπου 900 εκ ευρώ, αλλά αν επιβεβαιωθούν οι εκτιμήσεις για ακόμα υψηλότερες επιδόσεις της οικονομίας, τότε το διαθέσιμο “μαξιλάρι” για έκτακτες παρεμβάσεις ως το τέλος της χρονιάς θα ξεπεράσει το 1 δισ ευρώ.
Μόνιμες παρεμβάσεις
Στο νομοσχέδιο- σκούπα του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας θα συμπεριληφθούν τα μέτρα μόνιμου χαρακτήρα, που πρόκειται να εφαρμοστούν από την Πρωτοχρονιά του 2024.
Δημόσιο- τίθεται σε ισχύ το νέο μισθολόγιο, με κόστος 500 εκ ευρώ και τέσσερα βασικά χαρακτηριστικά:
α) οριζόντιες αυξήσεις για πρώτη φορά μετά από 14 χρόνια. Οι πληροφορίες αναφέρουν ποσοστό της τάξης του 5-6%
β) αυξήσεις στα επιδόματα θέσης ευθύνης
γ) πριμ παραγωγικότητας, που θα συνδέεται με την επίτευξη συγκριμένων ποιοτικών και ποσοτικών στόχων π.χ. την εκκαθάριση εκκρεμών φακέλων συνταξιοδότησης
δ) αυξήσεις στα επιδόματα παιδιών και συγκεκριμένα κατά 20 ευρώ για το 1 παιδί και 50 ευρώ για τα δύο και περισσότερα
Σημειωτέον ότι ο βαθμός δυσκολίας του νομοθετικού πλαισίου ανεβαίνει, καθώς περιλαμβάνει και την πλήρη αναμόρφωση των Ειδικών Μισθολογίων, δηλαδή βασικούς μισθούς και ειδικά επιδόματα για πανεπιστημιακούς, δικαστικούς, Σώματα Ασφαλείας, Ένοπλες Δυνάμεις.
Φορολογία εισοδήματος- Αλλαγές στη φορολογική κλίμακα δεν υπάρχουν και ούτε σχεδιάζονται, όπως διαβεβαιώνουν αρμόδιες πηγές. Ωστόσο, από την Πρωτοχρονιά αυξάνεται η έκπτωση φόρου για τα προστατευόμενα τέκνα, άρα και το έμμεσο αφορολόγητο κατά 1.000 ευρώ.
Ειδικότερα η μείωση του φόρου ανεβαίνει:
- από τα 810 ευρώ στα 900 ευρώ για τον φορολογούμενο με 1 εξαρτώμενο τέκνο κι αυτό ισοδυναμεί με αφορολόγητο 10.000 ευρώ
- από τα 900 ευρώ στα 1.120 για 2 εξαρτώμενα τέκνα, άρα αφορολόγητο 11.000 ευρώ
- από τα 1.120 ευρώ στα 1.340 ευρώ για 3 εξαρτώμενα τέκνα, άρα αφορολόγητο 12.000 ευρώ
- από τα 1.340 ευρώ στα 1.580 ευρώ για 4 εξαρτώμενα τέκνα (εδώ λόγω στρέβλωσης της κλίμακας η αύξηση της έκπτωσης φόρου θα είναι 240 αντί 220 ευρώ), άρα αφορολόγητο 13.000 ευρώ
- για κάθε επιπλέον εξαρτώμενο τέκνο μετά το τέταρτο, η μείωση του φόρου αυξάνεται κατά 220 ευρώ για κάθε επόμενο τέκνο, αυξάνοντας έτσι και το έμμεσο αφορολόγητο κατά 1.000 ευρώ
Αυτό που θα πρέπει να σημειωθεί είναι ότι η αύξηση του αφορολογήτου αλλάζει και την παρακράτηση φόρου στους μισθωτούς και του ιδιωτικού και του δημόσιο τομέα, άρα προκύπτει μια έμμεση μισθολογική αύξηση.
Συντάξεις- Από την Πρωτοχρονιά έρχεται και νέα αύξηση, η οποία κατά τον Πρωθυπουργό θα είναι πάνω από 3%. Με βάση τις μάλλον συντηρητικές παραδοχές του Προγράμματος Σταθερότητας για το ΑΕΠ και τον πληθωρισμό, η αύξηση του 2024 θα είναι κοντά στο 4%. Για την αύξηση αυτή δεν απαιτείται νέα νομοθετική διάταξη.
Αντιθέτως, απαιτείται νομοθετική διάταξη, που θα έρθει τη νέα χρονιά, για την καταβολή επιδόματος προσωπικής διαφοράς, όπως δηλαδή έγινε και φέτος τον Απρίλιο. Το ύψος του νέου επιδόματος θα αποφασιστεί την τελευταία στιγμή κι αφού ληφθεί υπόψιν το “ροκάνισμα” της προσωπικής διαφοράς, μετά τη νέα ονομαστική αύξηση.
Νομοθετική διάταξη, που πιθανότατα δεν θα συμπεριληφθεί στο νομοσχέδιο- “σκούπα” αλλά σε νομοσχέδιο του Σεπτεμβρίου, απαιτεί και η αλλαγή του συστήματος παρακράτησης σε συνταξιούχους που εργάζονται. Αντί του οριζόντιου 30% στις συντάξεις, θα παρακρατείται (10- 20%) επί του συμπληρωματικού εισοδήματος, κάτι που θα ωφελήσει κυρίως τους χαμηλοσυνταξιούχους.
Στο κοινωνικό “πακέτο” συμπεριλαμβάνεται η αύξηση του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος και η μόνιμη απαλλαγή των πρώην δικαιούχων του ΕΚΑΣ από τη συμμετοχή στη φαρμακευτική δαπάνη.
Φορολογία- Πέρα από την αύξηση του αφορολογήτου λόγω παιδιών, το 2024 φέρνει την περαιτέρω μείωση του ΕΝΦΙΑ κατά 10% για όσους ασφαλίζουν τα σπίτια τους έναντι φυσικών καταστροφών, αλλά και μια μεγάλη αλλαγή: το “ψαλίδισμα” των τεκμηρίων.
Η μείωση τους κατά 30% θα έρθει με άλλο νομοσχέδιο και θα αφορά στη χρήση του 2024, άρα τη διαφορά θα τη δούμε στις φορολογικές δηλώσεις του 2025. Αυτό που πρέπει να σημειωθεί είναι ότι πέρα από τη διόρθωση των στρεβλώσεων και των αδικιών στη φορολόγηση που προκαλούν τα τεκμήρια- ειδικά το ελάχιστο των 3.000 ευρώ- με το “ψαλίδισμα” τους θα ωφεληθούν χιλιάδες πολίτες με χαμηλά πραγματικά εισοδήματα, που λόγω τεκμηρίων π.χ. ιδιοκατοίκησης, χάνουν προνοιακά επιδόματα.
Στη δέσμη των προγραμματικών δηλώσεων συμπεριλαμβάνονται η περαιτέρω μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 1 μονάδα και η σταδιακή κατάργηση του Τέλους Επιτηδεύματος, τα οποία θα έρθουν σε νομοσχέδιο την επόμενη χρονιά, καθώς η εφαρμογή τους είναι προγραμματισμένη από το 2025 και μετά.
Σχεδόν μηδενική αναφορά στον ΣΥΡΙΖΑ
Δηλωτικό των προθέσεων του κ. Μητσοτάκη για την επόμενη περίοδο ήταν και το γεγονός ότι αναφέρθηκε ελάχιστα στον ΣΥΡΙΖΑ. Το έπραξε όταν μίλησε για την κοστολόγηση των προεκλογικών προγραμμάτων που πρόκειται να νομοθετηθεί το επόμενο διάστημα, ενώ απευθύνθηκε και στον επικεφαλής της Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ Σωκράτη Φάμελλο όταν προανήγγειλε εγκαίνια του μετρό στη Θεσσαλονίκη στις αρχές του 2024. Κατά τα άλλα ουδέν. Η εκλογική καταβαράθρωση της Κουμουνδούρου, άλλωστε, σημαίνει για τον κ. Μητσοτάκη ότι δεν έχει λόγω ευθείας αντιπαράθεσης με τον ΣΥΡΙΖΑ εντός Βουλής, τουλάχιστον μέχρι το κόμμα να λύσει τα εσωκομματικά του.
Αντίστοιχα ενδιαφέρον, πάντως, ήταν και το άνοιγμα προς το ΠΑΣΟΚ για μια minimum συναίνεση για αναθεώρηση του άρθρου 16, με δεδομένο ότι ο κ. Ανδρουλάκης έχει κάνει μια έστω επί της αρχής υποχώρηση, αποδεχόμενος μη κρατικά, αλλά μη κερδοσκοπικά πανεπιστήμια. Υπό αυτό το πρίσμα και με δεδομένο ότι ΝΔ και ΠΑΣΟΚ αθροίζουν 180 βουλευτές, ο κ. Μητσοτάκης κάλεσε το κόμμα της Χαριλάου Τρικούπη να βρεθεί κοινός τόπος, όταν θα ανοίξει εκ νέου η διαδικασία αναθεώρησης του Συντάγματος.