Αίτημα να προβούν αυτοβούλως στην κατεδάφιση κατέθεσαν στην Υπηρεσία Δόμησης Σύρου οι επιχειρήσεις Nammos και Principote στη Μύκονο, ενεργοποιώντας τη σχετική διαδικασία σύμφωνα με την οποία αν ξηλώσουν μέσα σε δέκα μέρες τις αυθαίρετες κατασκευές θα τους επιβληθεί πρόστιμο 500 ευρώ. Στην περίπτωση του Principote το συνολικό πρόστιμο που έχει επιβληθεί από τα μεικτά κλιμάκια ελέγχου ανέρχεται στα 22 εκατ. ευρώ. Στο Nammos η παρανομία ήταν μικρότερη και ευκολότερα κατεδαφίσιμη.
Σύμφωνα με την Καθημερινή, η δυνατότητα αυτή δίνεται µε νέα νοµοθετική διάταξη, που θέσπισε προ δεκαπενθηµέρου το υπουργείο Περιβάλλοντος. Οι δύο επιχειρήσεις ήδη κατέθεσαν στην Υπηρεσία ∆όµησης Σύρου αίτηµα να προβούν αυτοβούλως στην κατεδάφιση.
Στα τέλη Μαρτίου, στο πολυνοµοσχέδιο του υπουργείου Περιβάλλοντος (ν. 5037/23) και καθώς ήδη είχε προκύψει η υπόθεση του άγριου ξυλοδαρµού του αρχαιολόγου της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, προβλέφθηκε ένας νέος µηχανισµός για ταχύτερη καταγραφή πολεοδοµικών (και άλλων) παρανοµιών.
Πιο συγκεκριµένα, δόθηκε στους επιθεωρητές Περιβάλλοντος η δυνατότητα να συµµετέχουν σε µεικτά κλιµάκια ελέγχου, τα οποία θα ελέγχουν συγκεκριµένες περιπτώσεις κατ’ εντολήν του εκάστοτε γενικού γραµµατέα Χωρικού Σχεδιασµού.
Μέχρι τότε, οι επιθεωρητές Περιβάλλοντος µπορούσαν να ελέγξουν µόνο περιβαλλοντικές παρανοµίες, ενώ οι πολεοδοµικές ελέγχονταν από τις κατά τόπους υπηρεσίες δόµησης. Σύµφωνα µε τη νέα νοµοθεσία, λοιπόν, οι επιθεωρητές πραγµατοποιούν αυτοψία και µετά συντάσσουν ένα πόρισµα, το οποίο κοινοποιούν στον αυθαιρετούντα, ώστε να ασκήσει, αν το επιθυµεί, προσφυγή εντός δέκα ηµερών στο Κεντρικό Συµβούλιο Πολεοδοµικών Θεµάτων και Αµφισβητήσεων (ΚΕΣΥΠΟΘΑ).
Μερικές ηµέρες αργότερα, στις 13 Απριλίου, δηµοσιεύθηκε ο νόµος 5043/23, µε τον οποίο προστέθηκε ένα άρθρο στις προηγούµενες διατάξεις. Από τη µία πλευρά, ορίζεται ότι οι αυθαιρεσίες, για τις οποίες το πόρισµα των επιθεωρητών οριστικοποιείται, πρέπει να κατεδαφιστούν, ενώ επιβάλλονται κανονικά πρόστιµα ανέγερσης και διατήρησης, επιβάλλονται ποινικές κυρώσεις και αναστέλλεται η άδεια λειτουργίας του χώρου (εφόσον πρόκειται για χώρο άσκησης οικονοµικής δραστηριότητας).
∆ίνεται όµως µια δυνατότητα στον παρανοµούντα να συµµορφωθεί. Οπως προβλέπει η διάταξη, ο ιδιοκτήτης µπορεί µέσα σε δέκα ηµέρες (από τη θυροκόλληση της έκθεσης αυτοψίας) να ενηµερώσει την τοπική υπηρεσία δόµησης ότι πρόκειται να προχωρήσει αυτοβούλως στην κατεδάφιση της αυθαιρεσίας και στην αποκατάσταση του σηµείου.
Εφόσον το πράξει εντός του διαστήµατος αυτού, «η υπηρεσία δόµησης ορίζει (σ.σ. ιδιώτη) ελεγκτή δόµησης για τη διαπίστωση της κατεδάφισης και της αποκατάστασης της αυθαιρεσίας και επιβάλλεται πρόστιµο πεντακοσίων, 500, ευρώ», ενώ ταυτόχρονα διαγράφονται τα πρόστιµα και αναστέλλονται οι ποινικές διώξεις. Επειδή όµως στο παρελθόν, ειδικά για τις λυόµενες κατασκευές, έχει πολλάκις διαπιστωθεί ότι οι παρανοµούντες τις αποµάκρυναν προκειµένου να γλιτώσουν τα πρόστιµα και… τις ξαναέστηναν, ο νόµος προβλέπει ότι η διαδικασία οικειοθελούς αποµάκρυνσης εφαρµόζεται µόνο µία φορά στο ίδιο ακίνητο, ενώ σε περίπτωση υποτροπής επιβάλλονται κανονικά τα πρόστιµα.
Στην ίδια ρύθµιση προβλέπεται ότι στα κτίσµατα που εντοπίζονται επ’ αυτοφώρω από τα κλιµάκια των επιθεωρητών κρίνονται κατεδαφιστέα (εκτός εάν ο ιδιοκτήτης προσκοµίσει έγγραφα που να αποδεικνύουν ότι η κατασκευή είναι νόµιµη).
Τι σηµαίνουν αυτές οι δύο ρυθµίσεις για τη Μύκονο; Στη µεν περίπτωση του Principote στον Πάνορµο, ο ιδιοκτήτης µπορεί αντί να καταβάλει πρόστιµο ανέγερσης και διατήρησης 22,2 εκατ. ευρώ, να κλείσει τις υποχρεώσεις του µε 500 ευρώ.
Σύµφωνα όµως µε το πόρισµα των επιθεωρητών (βλ. «Κ», 22.4.23, «Μύκονος: Με διαδικασία εξπρές οι κατεδαφίσεις στο Nammos – 40.000 τετραγωνικά παρανοµιών στο «Πριγκιπάτο»») θα πρέπει να κατεδαφίσει 40.000 τετραγωνικά παράνοµων κατασκευών, που έχουν καταγραφεί στην έκθεση αυτοψίας, κάτι που δύσκολα µπορεί να επιτευχθεί µέσα στην προθεσµία των 10 ηµερών που ορίζει ο νόµος.
Για το δε Nammos, η παρανοµία ήταν σαφώς µικρότερη (ουσιαστικά δύο κτίρια 520 τ.µ. και 40 τ.µ.) και ευκολότερα κατεδαφίσιµη – ωστόσο, επειδή οι εργασίες βρέθηκαν σε εξέλιξη, προβλέπεται διαφορετική διαδικασία: άµεση κατεδάφιση και αφαίρεση της άδειας λειτουργίας (σύµφωνα µε τη νέα νοµοθεσία). Εποµένως και αυτή η επιχείρηση έχει συµφέρον να προχωρήσει µόνη της σε άµεση κατεδάφιση των παρανοµιών.
Σύµφωνα µε πληροφορίες της Καθημερινής, και οι δύο επιχειρήσεις κατέθεσαν τις προηγούµενες ηµέρες αίτηση συµµόρφωσης στην Υπηρεσία ∆όµησης Σύρου (όπου υπάγεται η Μύκονος). Αυτό σηµαίνει ότι έχουν ενεργοποιήσει τη σχετική διαδικασία. Μέχρι στιγµής δεν έχει γίνει γνωστό αν υπέβαλαν προσφυγή και ενώπιον του ΚΕΣΥΠΟΘΑ, για να αµφισβητήσουν στοιχεία των αυτοψιών και των πορισµάτων.
Στην κυβέρνηση υπάρχει η πρόθεση άµεσων κατεδαφίσεων, προκειµένου να διαφανεί η πρόθεση σύγκρουσης µε την παρανοµία. Το πρόβληµα στην περίπτωση της Αποκεντρωµένης ∆ιοίκησης Αιγαίου, η οποία θα έχει το βάρος της κατεδάφισης, είναι ότι δεν υπάρχει «ανοιχτή» (προϋφιστάµενη της διετούς αναστολής) εργολαβία για κατεδαφίσεις και θα πρέπει να επιλεγεί κάποια άλλη οδός, µε αρκετούς νοµικούς ελιγµούς.