«Οι πολιτικές απόψεις μου κλίνουν ολοένα και περισσότερο προς την Αναρχία (με τη φιλοσοφική έννοια του όρου, που σημαίνει κατάργηση του ελέγχου και όχι γεννειαφόροι βομβιστές) – ή προς τη μη-συνταγματική μοναρχία» – Τζον Ρόναλντ Ρόιελ Τόλκιν
Στις 3 Δεκεμβρίου του 1892 γεννήθηκε ένας από τους πιο αγαπητούς μέχρι και σήμερα, λογοτέχνες του 20ου αιώνα. Οι περισσότεροι τον γνωρίζουν και τον αγαπούν για το «Χόμπιτ» και τον «Άρχοντα των Δαχτυλιδιών». Ο λόγος για τον Τζ. Ρ. Τόλκιν που ήταν εξέχων και διαπρεπής Άγγλος φιλόλογος, συγγραφέας, ποιητής και ακαδημαϊκός.
Η ανάγνωση του έργου του αποτελεί μια πραγματική πρόκληση τόσο για τους λάτρεις της λογοτεχνίας, όσο και για αυτούς που θέλουν να μυηθούν σε έναν κόσμο παραμυθένιο. Ο κόσμος της Μέσης Γης και οι περίπλοκες γλωσσικές διάλεκτοι που βρήκε ο Τόλκιν για να αφηγηθεί τις ιστορίες της παρέας του δαχτυλιδιού, τον κατατάσσουν δικαίως σε έναν από τους κορυφαίους συγγραφείς του φανταστικού της νεότερης γενιάς, καθώς και «πατέρα» της φανταστικής λογοτεχνίας.
Ο τρόπος γραφής του φανερώνει το ακαδημαϊκό του περιβάλλον, καθώς πέρασε πολλά χρόνια χρησιμοποιώντας τις γλωσσολογικές και φιλολογικές του γνώσεις για να χτίσει τις γλώσσες, την ιστορία, τους λαούς και τη γεωγραφία της Μέσης Γης. Επίσης, ο Α’ Παγκόσμιος πόλεμος, στον οποίο συμμετείχε, φαίνεται να άφησε ιδιαίτερο στίγμα στα βιβλία του και να αποτυπώνεται στον τρόπο που γράφει.
Το 2008, η βρετανική εφημερίδα The Times, τον κατέταξε 6ο σε μία λίστα με τους «50 κορυφαίους Βρετανούς συγγραφείς από το 1945», ενώ το αμερικανικό περιοδικό Forbes τον κατέταξε ως τον 5ο πιο κερδοφόρο «διάσημο μετά θάνατον» το 2009.
Τα πρώτα χρόνια
Γεννήθηκε στο Μπλουμφοντέιν, την τότε πρωτεύουσα του Ελεύθερου Κράτους της Οράγγης, που σήμερα είναι τμήμα της Νότιας Αφρικής. Όταν ήταν τριών ετών, ο Τόλκιν, πήγε στην Αγγλία με τη μητέρα του και τον αδελφό του. Όσο ήταν εκεί, ο πατέρας του πέθανε στην Αφρική και αναγκάστηκαν να παραμείνουν στους συγγενείς τους, ενώ λίγα χρόνια μετά χάνε και την μητέρα του.
Μετά τον θάνατο της μητέρας του, ο Τόλκιν, μεγάλωσε στην περιοχή του Μπέρμιγχαμ και παρακολούθησε μαθήματα στο King Edward’s School και, αργότερα, στο St. Philip’s School. Μάλιστα το 1903, κέρδισε μια υποτροφία του Ιδρύματος και επέστρεψε στο King Edward’s School.
Το ταλέντο του με τις γλώσσες ήταν εμφανές από τα πρώτα χρόνια, καθώς είχε δημιουργήσει διάφορες γλώσσες για να επικοινωνεί μυστικά με τα ξαδέλφια και τους φίλους του. Τον Οκτώβριο του 1911, ο Τόλκιν, ξεκίνησε να φοιτά στο Exeter College, της Οξφόρδης. Αρχικά, ξεκίνησε με κλασικές σπουδές, όμως στην πορεία άλλαξε κατεύθυνση και το 1913 συνέχισε με αγγλική φιλολογία και λογοτεχνία. Τελικά αποφοίτησε με άριστα.
Προσωπική ζωή
Στην τρυφερή ηλικία των 16 γνωρίζει τον μεγάλο έρωτα της ζωής του, την τρία χρόνια μεγαλύτερη Ήντιθ Μέρι Μπρατ. Όμως ο κηδεμόνας του, ο καθολικός ιερέας Φράνσις Εξέβιερ Μόργκαν, απαγόρευσε στον Τόλκιν να ξαναδεί την προτεστάντισσα Έντιθ, μέχρι να γίνει 21. Εκτός από τη διαφορετική θρησκεία, ο Μόργκαν φοβόταν ότι θα άφηνε τις σπουδές του για έναν έρωτα.
Ο Τόλκιν τήρησε την υπόσχεση του, αλλά τη μέρα των 21 γενεθλίων του, έστειλε γράμμα στην Ήντιθ, όπου της εξέφραζε τα αισθήματα του και ζητούσε να τον παντρευτεί. Παρόλο που είχε αρραβωνιαστεί κάποιον άλλον, διαλύει τον αρραβώνα και γυρνάει στην αγκαλιά του αγαπημένου της. Αρραβωνιάστηκαν επισήμως τον Ιανουάριο του 1914, στο Μπέρμιγχαμ και παντρεύτηκαν δύο χρόνια αργότερα, στις 22 Μαρτίου 1916. Μαζί της απέκτησε τέσσερα παιδιά.
Πρώτος παγκόσμιος πόλεμος
Κατατάχθηκε ως υπολοχαγός στον βρετανικό στρατό το 1915 και πήρε μέρος στις μάχες του Α’ Παγκοσμίου, όπου έχασε πολλούς από τους παιδικούς του φίλους. Τον Ιούνιο του 1916 ο Τόλκιν μεταφέρθηκε στη Γαλλία, αλλά υπέφερε από διάφορα προβλήματα υγείας και τον μετακινούσαν συχνά από τα πεδία των μαχών. Στα στατόπεδα όταν είχε ελεύθερο χρόνο έγραφε ποίηση και λογοτεχνία. Οι περιπέτειες του Φρόντο και της παρέας του μάλιστα στον Άρχοντα των Δαχτυλιδιών» λέγεται ότι είναι εμπνευσμένες από τις περιπέτειες που πέρασε στον πόλεμο.
Μέσα στην ατυχία του στάθηκε τυχερός καθώς εξαιτίας της ασθένειας του κρίθηκε ακατάλληλος να συνεχίσει στον πόλεμο, επέστρεψε στην Αγγλία και απαλλάχθηκε από τα στρατιωτικά του καθήκοντα.
Πολιτική ιδεολογία
Τα έργα του Τόλκιν ήταν εξαιρετικά δημοφιλή στους κύκλους της ελίτ των Ναζί. Ωστόσο, αυτός σιχαινόταν τους Ναζί και τον Χίτλερ και δεν το έκρυβε. Όταν ένας γερμανικός εκδοτικός οίκος τον ρώτησε το 1938 αν ανήκει στην «άρια φυλή» για να εκδώσει το έργο του, έστειλε μια καυστική επιστολή, όπου δήλωνε μεταξύ άλλων ότι μετάνιωνε που οι πρόγονοί του δεν ήταν Εβραίοι και αποκάλεσε τον Χίτλερ «ο βλάκας με την κόκκινη μούρη».
Οι πολιτικές του απόψεις έκλιναν ολοένα και περισσότερο προς την Αναρχία (με τη φιλοσοφική έννοια του όρου, που σημαίνει κατάργηση του ελέγχου και όχι γεννειαφόροι βομβιστές) –ή προς τη μη-συνταγματική μοναρχία, όπως είχε δηλώσει ο ίδιος στις «Επιστολές, αρ. 52, προς τον Κρίστοφερ Τόλκιν» στις 29 Νοεμβρίου 1943.
Ήταν πιστός ρωμαιοκαθολικός χριστιανός και σύμφωνα με πολλούς σχολιαστές η πίστη του έχει αποτυπωθεί στο έργο του. Πολλοί είναι αυτοί που υποστηρίζουν, ότι υπάρχουν πιθανοί συσχετισμοί ανάμεσα σε γεγονότα της ζωής του και τον θρύλο της Μέσης Γης.
Το έργο του
Μετά τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο το 1920, έγινε ο νεότερος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Λιντς, ενώ λίγα χρόνια αργότερα επέστρεψε στην Οξφόρδη, ως καθηγητής της Αγγλοσαξονικής, στο Κολλέγιο Πέμπροκ. Εκείνη την περίοδο άρχισε να γράφει το Χόμπιτ, και τους δύο πρώτους τόμους του Άρχοντα των Δαχτυλιδιών.
Στις αρχές του 1920, ο Τόλκιν, δεσμεύθηκε να ξεκινήσει τη μετάφραση του Μπέογουλφ, ένα παραδοσιακό ηρωικό επικό ποίημα γραμμένο σε Παλαιο-αγγλικό παρηχητικό στίχο. Το 1937 κυκλοφόρησε το βραβευμένο μυθιστόρημα «Χόμπιτ». Αρχικά χαρακτηρίστηκε από πολλούς ως παιδικό βιβλίο, όμως ο ίδιος δήλωσε ότι ποτέ δεν είχε τέτοια πρόθεση. Μάλιστα δημιούργησε πάνω από 100 σχέδια για να συνοδεύσει το μυθιστόρημα.
Η συνέχεια της ιστορίας του έπους φαντασίας «Άρχοντα των Δαχτυλιδιών» όμως διακόπηκε από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο που ξέσπασε και επηρέασε για μια ακόμα φορά τα γραπτά του Τόλκιν. Το βιβλίο ολοκληρώθηκε τελικά σε 12 χρόνια. Το πρώτο μέρος του «Άρχοντα των Δαχτυλιδιών», η «Συντροφιά του Δαχτυλιδιού», κυκλοφόρησε το 1954 εμπνευσμένη από τους αρχαίους θρύλους της Βόρειας Ευρώπης. Οι «Δύο Πύργοι» και «Η Επιστροφή του Βασιλιά» εκδόθηκαν δύο χρόνια αργότερα φέρνοντας το κοινό σε επαφή με ξωτικά, γκόμπλιν, μάγους, νάνους, δέντρα που μιλάνε και άλλα φανταστικά πλάσματα.
Τα βιβλία είχαν μεγάλη επιτυχία και έγιναν best seller σε πολλά μέρη του κόσμου. Λίγο μετά την έκδοση του έργου του, ο Τόλκιν παραιτήθηκε από το Πανεπιστήμιο για να μείνει μαζί με την αγαπημένη του Ήντιθ στην παραθαλάσσια πόλη Μπόρνμουθ. Έφυγε από τη ζωή στις 2 Σεπτεμβρίου του 1973, σε ηλικία 81 ετών.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το μεγάλο μυθολογικό έργο του, το Σιλμαρίλλιον, εκδόθηκε μετά τον θάνατό του, αφού συγκεντρώθηκε και επεξεργάστηκε από τον μικρότερο γιο του, Κρίστοφερ Τόλκιν.