Σήμερα, Τρίτη του Πάσχα 18 Απριλίου, σύμφωνα με το εορτολόγιο του 2023 τιμάται η μνήμη των Εκατόν εβδομήντα εννιά Οσιομαρτύρων Νταού Πεντέλης, οι Άγιοι Ραφαήλ, Νικόλαος και Ειρήνη και οι συν αυτοί μαρτυρήσαντες, ο Νεομάρτυρας Ιωάννης του ράπτη, καθώς και η μνήμη των Οσίων Ακακίου Κοσμά και Ευθυμίου.
Οι Άγιοι Ραφαήλ, Νικόλαος και Ειρήνη είναι οσιομάρτυρες της χριστιανικής εκκλησίας. Είναι νεοφανείς άγιοι καθώς μαρτύρησαν 10 χρόνια μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης (1463 μ.Χ.). Σύμφωνα με μαρτυρίες φαίνεται πως φανερώθηκαν από το 1959 με θαυματουργικό και θαυμαστό τρόπο. Η εορτή τους είναι δυο μέρες μετά το Πάσχα, δηλαδή την Τρίτη της Διακαινησίμου ή Λαμπροτρίτη, στην ομώνυμη μονή της Μυτιλήνης.
Οι χριστιανοί από την ημέρα της σφαγής τους γιόρταζαν τη μνήμη τους στη θέση Καρυές της Μυτιλήνης. Μετά από χρόνια δημιουργήθηκε εκεί ένας ελαιώνας και παρέμειναν κάποια υπολείμματα του παλιού μοναστηριού στο οποίο τελούνταν οι μνήμες τους από κάποιες γυναίκες του χωριού. Ύστερα χτίστηκε η εκκλησία που είναι αφιερωμένη σε αυτούς.
Ανακάλυψη των τάφων τους
Στις 23 Ιουνίου 1959 αποκαλύφθηκε ένας τάφος αγνώστων κοντά στο χωριό Θερμή της Μυτιλήνης. Ειδικότερα, γίνονταν εργασίες αποκατάστασης ενός ναϋδρίου σε έναν λόφο εκεί κοντά και ο εργάτης Δούκας Τσολάκης έπεσε πάνω σε εκείνο τον τάφο.
Μη ξέροντας περί τίνος πρόκειται και λόγω της ολιγοπιστίας του, άφησε τα ιερά λείψανα στον κορμό ενός δέντρου. Γέλασε και πήγε να φύγει όταν παρατήρησε ότι δε μπορούσε να κινήσει τα χέρια του. Έκπληκτος “λύθηκε” μόνον αφού έκανε τον σταυρό του για πρώτη φορά μετά από 27 χρόνια. Κατόπιν είδε έναν Άγιο, τον Άγιο Ραφαήλ κοντά στο ναΰδριο και από τότε μετεστράφει σε κήρυκα του γεγονότος αυτού και του νεοφανούς Αγίου. Την ίδια χρονική περίοδο και κοντά με το άλλο γεγονός, η σύζυγος του Μαρία, σύμφωνα με πηγές, έγινε μάρτυρας μιας ανδρικής επιβλητικής παρουσίας που την αποπήρε κοντά σε ένα άλλο ναΰδριο. Από τότε άρχισαν οι εμφανίσεις του Αγίου στη σύζυγο του ιδιοκτήτη του χωραφιού, αλλά και σε άλλες προσκυνήτριες, προσκυνητές και παιδιά του χωριού, στον ύπνο τους αλλά και στον ξύπνιο τους. Παρουσιαζόταν εκείνος με άμφια ή ράσο και κάποιες φορές χωρίς να μιλά καν. Άλλες φορές πάλι εμφανιζόταν με την Παναγία και την Αγία Παρασκευή να εξιστορείται τον βίο του και το μαρτύριό του με λεπτομέρειες. Επίσης, σε άλλες περιπτώσεις αποκάλυπτε το όνομά του λέγοντας πως ήρθε ο καιρός να τον γιορτάζουν την Τρίτη της Διακαινησίμου, καθώς ο ίδιος θα έκανε πολλά θαύματα. Οι διηγήσεις ανά τους κατοίκους ήταν ίδιες, χωρίς να υπάρχει κάποια συνεννόηση μεταξύ τους. Να σημειωθεί ότι ο τάφος του Αγίου Νικολάου ανακαλύφθηκε στις 13 Ιουνίου 1960.
Ο Αγίος Ραφαήλ
Γεννημένος το 1410 στο Περαχώρι της Ιθάκης, ο κατά κόσμον Γεώργιος Λάσκαρης ή Λασκαρίδης ήταν χωρικός. Ο Άγιος Ραφαήλ είχε γονείς τον Διονύσιο και τη Μαρία που του έδωσαν χριστιανική ανατροφή. Κοντά τους έμαθε πολλά, όμως όταν ήταν 13 χρονών έφυγε για τον Μυστρά με προτροπή του συζύγου της αδερφής του. Εκεί σπούδασε δυτική και ελληνική φιλοσοφία και ιατρική, κάτι που τον ευχαριστούσε πολύ.
Κατατάχθηκε με μεγάλο βαθμό αξιώματος στον βυζαντινό στρατό και αργότερα, σε ηλικία 35 ετών, έγινε κληρικός. Ο ιερέας που τον προέτρεψε να πάρει αυτό τον δρόμο ονομαζόταν Ιωάννης και ήταν ιδιαίτερα σεβαστός και ευλαβής. Τούτο συνέβη ως εξής: Ήταν Χριστούγεννα και ο πατήρ Ιωάννης κοινώνησε τους στρατιώτες κηρύττοντας τον λόγο του Θεού. Ο Γεώργιος εντυπωσιάστηκε τότε, αλλά δεν έκανε τίποτα. Όταν ήρθαν κάποια Θεοφάνεια εγκατέλειψε τη θέση του και ακολούθησε τον δρόμο του Θεού.
Κατάφερε να χειροτονηθεί και πρεσβύτερος αφότου είχε γίνει μοναχός και αξιώθηκε με το οφφίκιο του πρωτοσύγκελλου και του αρχιμανδρίτη. Αναφέρεται ακόμα πως στάλθηκε από τον Οικουμενικό Πατριάρχη στη Μορλαί της Γαλλίας προκειμένου να εκπληρώσει τα καθήκοντά του, λίγο πριν από την Άλωση της Κωνσταντινούπολης. Ο Άγιος Ραφαήλ έχει αποκαλύψει με τον γνωστό θαυμαστό του τρόπο ότι έβγαζε λόγους στην Αθήνα και συγκεκριμένα στον λόφο του Φιλοπάππου (στον ναό του Αγίου Δημητρίου Μυροβλύτη που μετέπειτα ονομάστηκε Λουμπαρδιάρης) με τις ιδιότητες του εφημέριου και του ιεροκήρυκα. Το 1450 πήγε στη Μακεδονία έχοντας πάντα στο πλευρό του τον Νικόλαο, ο οποίος εκάρη μοναχός και στη συνέχεια διάκονος. Μαρτύρησε στη Λέσβο στις 9 Απριλίου 1463, αφού πρώτα υπεβλήθη σε φρικτά βασανιστήρια από τους Τούρκους. Από έρευνα στο Οικουμενικό Πατριαρχείο ξέρουμε ότι εκείνη τη μέρα ήταν Τρίτη.
Ο φρικτός του θάνατος
Ο Άγιος λειτούργησε για τελευταία φορά τη Μεγάλη Πέμπτη. Τη Μεγάλη Παρασκευή έβρεχε πολύ. Κάποια στιγμή, ο Άγιος βγήκε έξω και είδε τους εισβολείς να πλησιάζουν στην πόρτα της μονής. Με σθένος τους φώναξε ότι η ψυχή του ανήκει στον Θεό, όμως το σώμα του μπορούν να το κάνουν ό,τι θέλουν. Τράβηξε και ένα μεγάλο σταυρό που είχε στον λαιμό του και τους είπε: “Εμείς αυτόν προσκυνούμε και ποτέ δε θα τον εγκαταλείψουμε”. Το μαρτύριο του είχε αρχίσει. Ο ίδιος διηγήθηκε το μαρτύριό του σε πιστούς, μετά τον θάνατό του ως εξής: «Οι Τούρκοι μου έκαναν πολλά μαρτύρια. Πρώτα με χτύπησαν με τα ρόπαλα τους και με έριξαν κάτω παράλυτο. Έπειτα με κεντούσαν με τα κοντάρια τους, με τραβούσαν από τα γένια και με έσερναν καταγής. Ύστερα με έδεσαν σε μια καρυδιά και με χτυπούσαν απάνθρωπα επί ένα εικοσιτετράωρο. Όταν με βασάνιζαν, είπα «θα αντέξω τα πάντα για το θέλημα του Κυρίου, μέχρι την τελευταία μου πνοή». Κρεμασμένος, έβλεπα που κλωτσούσαν και κτυπούσαν τους άλλους καλόγηρους, αλλά έλεγα: «Εδώ, στον αγώνα μέχρι την τελευταία μου πνοή». Γι’ αυτό είχα και έχω αυτές τις δυνάμεις». Με κατέβαζαν έως κάτω και πάλι με ανέβαζαν επάνω και με ξανακατέβαζαν, σέρνοντάς με στις πέτρες που είχαν βαφεί κόκκινες από το αίμα μου. Έπειτα με κρέμασαν ανάποδα εικοσιτέσσερις ώρες σε αυτήν την καρυδιά. Στο τέλος, με πριόνισαν μέσα στο στόμα και με αποκεφάλισαν». Ήμουν τότε πενηντατριών ετών».
Το πνευματικό του τέκνο ο Άγιος Νικόλαος
Στη Γαλλία απέκτησε ένα πνευματικό παιδί τον διάκονο Νικόλαο, με τον οποίο ουδέποτε χωρίστηκαν, παρά μόνο όταν κήρυτταν τον λόγο του Θεού. Ο Νικόλαος, γεννηθείς στη Θεσσαλονίκη και γόνος πλούσιας οικογένειας, ήταν παιδί ενός συμβολαιογράφου. Στάλθηκε από τους γονείς του στη Γαλλία για να σπουδάσει ιατρική. Ο νεαρός φοιτητής Νικόλαος γοητεύτηκε από τον λόγο του Ευαγγελίου και έφυγε μαζί με τον τότε πατέρα Γεώργιο στην Ελλάδα, ακολουθώντας τον μοναχικό βίο.
Ο Άγιος Νικόλαος
Ο Άγιος Νικόλαος, μόλις είδε να τρυπούν με λόγχες τον ηγούμενο Άγιο Ραφαήλ, έπαθε συγκοπή. Ο Άγιος μαρτύρησε σε πολλούς το σημείο ταφής του. Από φόβο μην υπάρξει παρεξήγηση από ολιγόπιστους, έψαξαν το σημείο και πράγματι το βρήκαν στις 13 Ιουνίου 1960.
Η Αγία Ειρήνη και οι υπόλοιποι μαρτυρήσαντες
Η Αγία Ειρήνη, που όταν μαρτύρησε ήταν μόλις 12 χρονών κοριτσάκι, ήταν κόρη του προεστού Βασιλείου. Παρότι μικρή σε ηλικία, άντεξε πολλά βασανιστήρια. Πρώτα της έκοψαν το ένα χέρι και ύστερα την έβαλαν σε ένα πιθάρι και την έκαψαν. Αυτό έγινε μπροστά στα μάτια των ανήμπορων γονιών της. Τα οστά της βρέθηκαν κοντά στους τάφους των άλλων μαρτύρων.
Μαζί με τους Αγίους μαρτύρησαν ο Βασίλειος, η σύζυγος του Μαρία, το παιδί τους Ραφαήλ (βαπτιστικός του ιδίου Αγίου Ραφαήλ, 11 μηνών), η ανιψιά τους Ελένη, ο γιατρός Αλέξανδρος και ο δάσκαλος Θεόδωρος. Τα οστά τους βρέθηκαν κοντά στον τόπο ταφής των Αγίων. Μαρτύρησαν στις 9 Απριλίου 1463.
Γιορτάζουν τα εξής ονόματα:
Ραφαηλία, Ραφαήλ, Νικόλαος, Νικολέττα, Ειρήνη (υπάρχουν και άλλες ημερομηνίες που γιορτάζουν τα παραπάνω ονόματα).
Επέτειοι
• Παγκόσμια Ημέρα Πολιτιστικής Κληρονομιάς
Ανατολή ήλιου: 06:45
Δύση ήλιου: 20:03
Διάρκεια ημέρας: 13 ώρες 18 λεπτά
Σελήνη 16.5 ημερών