Η παρέμβαση της ελβετικής κεντρικής τράπεζας για την σωτηρία της Credit Suisse ήρθε λίγες μόλις ημέρες μετά την απόφαση των ρυθμιστικών αρχών των ΗΠΑ να πάρουν τον έλεγχο δύο αμερικανικών τραπεζών, και αφού η HSBC αγόρασε την θυγατρική της SVB στην Βρετανία, για μόλις μία στερλίνα (1 £).
Το ερώτημα είναι αν οι οικονομικοί ιθύνοντες στον κόσμο συνειδητοποιούν τι συμβαίνει: Εμφανίζονται ρωγμές στους οικονομικούς σωλήνες και το ερώτημα είναι αν θα σκάσουν, όπως έκαναν σχεδόν πριν από 15 χρόνια. Όπως σημειώνει το BBC, ο οικονομολόγος Nouriel Roubini, αυτός με το παρατσούκλι “Dr Doom” για τις συνήθως απαισιόδοξες και μερικές φορές σωστές προβλέψεις του, υποστηρίζει ότι η Credit Suisse θα μπορούσε να είναι περίπτωση Lehmans – πολύ μεγάλη για να αποτύχει, αλλά πολύ μεγάλη για να σωθεί, όπως είπε στο Bloomberg.
Οι διαφορετικές απόψεις
Ο Λάρι Φινκ, ο ιδρυτής του μεγαλύτερου διαχειριστή περιουσιακών στοιχείων στον κόσμο, της Blackrock, είπε ότι μπορεί να βρισκόμαστε σε μια «κρίση αργής κύλισης» που θα μπορούσε να δει εκατοντάδες μικρές τράπεζες να καταρρέουν, όπως έγινε με την κρίση στις αποταμιεύσεις και στα δάνεια των μικρότερων τραπεζών, της δεκαετίας του 1980, όταν περισσότερες από 1.000 μικρότερες τράπεζες στις ΗΠΑ υπέκυψαν.
Όμως ο Noel Quinn, διευθύνων σύμβουλος της HSBC, που είναι ο νέος ιδιοκτήτης της Silicon Valley Bank UK, διαφώνησε. Είπε ότι οι αρχές – στην προκειμένη περίπτωση το Υπουργείο Οικονομικών της Βρετανίας, αλλά και η Τράπεζα της Αγγλίας – ενήργησαν γρήγορα στην κατεύθυνση της εξεύρεσης μιας λύσης, όπως έκαναν οι ρυθμιστικές αρχές στην Αμερική, με την μητρική SVB. Είναι σαφές ότι οι διεθνείς ρυθμιστικές αρχές έχουν πάρει κάποια μαθήματα από την τελευταία κρίση. Επίσης η ταχύτητα με την οποία αντέδρασαν είναι ουσιαστικής σημασία και ενθαρρυντικό στοιχείο. Κάποιοι έχουν πάρει το μάθημά τους.
Τα αφεντικά των εταιριών τεχνολογίας στις ΗΠΑ παραδέχθηκαν ότι είχαν συζητήσει σε διαδικτυακές συνομιλίες το κατά πόσον θα έπρεπε να αποσύρουν τις καταθέσεις τους από την Silicon Valley Bank. Όταν κάποιοι το έκαναν, ακολούθησαν ομαδικά και οι υπόλποιποι, μέσα σε λίγα μόλις λεπτά. Σήμερα η παγκοσμιοποίηση τρέχει πολύ γρηγορότερα, με την τεχνολογία και κυρίως με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Αυτή η μαζική ανάληψη κεφαλαίων ουσιαστικά έριξε την τράπεζα στην άβυσσο της χρεοκοπίας σε χρόνο μηδέν. Εδώ έχει σημασία η παραδοχή των ηγετικών στελεχών από τις εταιρίες τεχνολογίας ότι ο ένας παρέσυρε τον άλλον, μέσω των social media. Αυτό δείχνει πόσο το συναίσθημα μπορεί ταχύτατα να επηρεάσει καταστάσεις και να προκαλέσει αντιδράσεις, υποβοηθούμενο από την τεχνολογία.
«Αν μη τι άλλο, αυτά τα ξεσπάσματα αστάθειας καθιστούν σαφές ότι όταν αντιστρέφεις περίπου 15 χρόνια σχεδόν μηδενικών επιτοκίων, ξαφνικά τα πράγματα μπορούν και πάνε στραβά. Οι πιο αδύναμες τράπεζες κινδυνεύουν περισσότερο και τόσο οι καταθέτες όσο και οι επενδυτές είναι απόλυτα λογικό να είναι εξαιρετικά ευερέθιστοι», σημειώνει το BBC.
Τα μαθήματα
Παραμένουν αναπάντητα ερωτήματα γύρω από το αν η περιπέτεια της SVB έχει στείλει εκεί που πρέπει τα σωστά μαθήματα, αλλά και αν αυτοί που πρέπει έχουν πάρει τα συγκεκριμένα μαθήματα. Δηλαδή είναι σωστό να υποθέσει κανείς ότι οι κεντρικές τράπεζες θα επεμβαίνουν πάντα και εγκαίρως; Και το επόμενο ερώτημα είναι μήπως αυτή η υπόθεση έχει κάνει τους ανθρώπους πολύ χαλαρούς απέναντι σε ελοχεύοντες οικονομικούς κινδύνους;
Το συμπέρασμα βγαίνει σχεδόν αβίαστα από τις δηλώσεις που έκανε σήμερα η Αμερικανίδα Υπουργός Οικονομικών Τζάνετ Γέλλεν, στην Επιτροπή Οικονομικών της Γερουσίας. «Μόνο μια τράπεζα μπορεί να τύχει αυτή της αντιμετώπισης», είπε. Και εξήγησε, μιλώντας για την Αμερική, ότι «την απόφαση πως η αποτυχία να προσταστευτούν μη εγγυημένες καταθέσεις, θα προκαλέσει συστημικό κίνδυνο και σημαντικές χρημσατοοικνομικές επιπτώσεις, την παίρνουν οι πλειοψηφίες των διοικητικών συμβουλίων της Federal Reserve, της Federal Deposit Insurance Corp και εγ’ω σε συνεννόηση με τον πρόεδρο.» «Το σχόλιό της είναι η πρώτη ρητή ένδειξη των απόψεων των ρυθμιστικών αρχών σχετικά με τα όρια της έκτακτης εγγύησης», σχολίασε το Reuters.
Η τρικυμία
Που σημαίνει ότι υπάρχουν όρια στις παρεμβάσεις, και ότι δεν είναι προστατευμένες όλες οι καταθέσεις ούτε όλες οι επενδύσεις. Κι επειδή οι αποφάσεις συχνά είναι και συναισθηματικού τύπου, και διαδίδονται ταχύτατα, αυτό που συμβαίνει σήμερα στην παγκόσμια οικονομία είναι σαν την θάλασσα. Όταν σταματήσουν οι θυελλώδεις άνεμοι δεν σημαίνει ότι σταμάτησε και η τρικυμία.