Η έλλειψη ύπνου δεν είναι τόσο σπάνιο πρόβλημα όσο πιστεύουμε. Συνήθως συνδέουμε την αϋπνία με κούραση και κάποια προβλήματα υγείας. Έρευνα Βρετανών επιστημόνων όμως δείχνει πως η έλλειψη ύπνου μπορεί να είναι δείγμα αυξημένων γνωστικών δυνατοτήτων.
Περισσότερο από το 1/3 των Βρετανών κοιμάται 5 με 6 ώρες κάθε βράδυ. Τα ¾ κοιμούνται λιγότερο από 7 ώρες την στιγμή που οι ειδικοί συνιστούν οκτώ ώρες ύπνου την ημέρα.
Ειδικοί του ύπνου τονίζουν πως οι εγκέφαλοι που στερούνται ύπνου ίσως επιδεικνύουν εξαιρετικές γνωστικές ικανότητες που αποκαλύπτουν ένα ταλέντο. Τρανό παράδειγμα είναι η 54χρονη Μαρίνα Μπέντζαμιν η οποία κατάφερε να διαχειριστεί δημιουργικά τη χρόνια αϋπνία της. Τι έκανε; Άρχισε να γράφει τις μικρές ώρες και μέσα σε λίγους μήνες είχε ολοκληρώσει τα απομνημονεύματά της, ‘Αντί να προσπαθώ να παλέψω την αϋπνία, πήγα με τη ροή και δημιούργησα ένα βιβλίο μέσα από απόλυτη συγκέντρωση, κάτι που δεν μου συμβαίνει κατά τη διάρκεια της ημέρας’. Τα πιο γνωστά καλλιτεχνικά παραδείγματα είναι η Μάργκαρετ Θάτσερ, ο Μπιλ Κλίντον, ο Τσαρλς Ντίκενς, ο Μαρσέλ Προυστ και ο Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ.
Μία έρευνα του 2006 από την ομάδα του Πανεπιστημίου του Κάντερμπερι στη Βρετανία αναφέρει ότι οι δυσκολίες ύπνου παρουσιάζονται περισσότερο σε παιδιά με υψηλή δημιουργικότητα, υπονοώντας ότι η έλλειψη ύπνου μπορεί να οδηγήσει σε μία πνευματική κατάσταση που επιτρέπει την εμφάνιση δημιουργικών δραστηριοτήτων. Άλλη έρευνα του 2013 από το Πανεπιστήμιο της Βόρειας Καρολίνα, υποστηρίζει ότι όσοι υποφέρουν από αϋπνία, μπορούν να την χρησιμοποιήσουν δημιουργικά μέσα από διάφορες εναλλακτικές λύσεις.
Ορισμένοι επιστήμονες πιστεύουν ότι αυτό το φαινόμενο προκύπτει ίσως λόγω της ξαφνικής διακοπής του ύπνου όταν ο εγκέφαλος λειτουργεί στο μάξιμουμ. Όταν κοιμόμαστε, ο εγκέφαλος περνά από διάφορα στάδια δραστηριότητας. Το πιο παραγωγικό κομμάτι είναι το REM και συμβαίνει 90 λεπτά αφότου κοιμηθούμε και επανέρχεται πολλές φορές κατά τη διάρκεια του ύπνου. Το πόσες φορές το βιώνουμε επηρεάζει δραματικά τη μάθηση και τη μνήμη, καθώς και τη φαντασία. Εάν ξυπνάμε κατά τη διάρκεια της φάσης του REM, βελτιώνουμε τη γνωστική απόδοση, ειδικά σε σύνθετες γραπτές δραστηριότητες.
Ο Δρ. Νιλ Στάνλει υποστηρίζει ότι ‘η αϋπνία είναι πραγματικό πρόβλημα όταν έχει αντίκτυπο στη ζωή του ανθρώπου. Αν είμαστε ξαπλωμένοι για 20 λεπτά και δεν μπορούμε να κοιμηθούμε, είναι προτιμότερο να σηκωθούμε και να απασχοληθούμε με κάτι δημιουργικό’.