Είσαι η γυναίκα που έφαγε το χαστούκι – και ξέρεις ότι δεν πρέπει να το τρως. Σε απειλούν, σε βρίζουν, σε υποβιβάζουν επειδή είσαι γυναίκα. Σου λένε ότι είσαι αδύναμη, αλλά εσύ στέκεσαι στο ύψος σου. Σε βιάζουν… Σε σκοτώνουν. Ζητάς προστασία και βοήθεια, αλλά σε πετάνε στον δρόμο… Αυτή είναι η ζωή μιας κακοποιημένης γυναίκας στην Ελλάδα.
Όχι, δεν είναι παντού και πάντα έτσι. Ωστόσο η έλλειψη διεξόδου είναι πολύ συχνό φαινόμενο και αφορά πολλές – παράλογα πολλές – γυναίκες, με δεδομένο ότι τα περισσότερα κρούσματα κακοποίησης, συχνά ακραίας κακοποίησης, δεν δημοσιοποιούνται.
Ακριβώς γι’ αυτόν τον λόγο είναι πάντα μια πολύ κακή είδηση το κλείσιμο μιας δομής προορισμένης να παρέχει στήριξη και περίθαλψη σε κακοποιημένες γυναίκες, οι οποίες πολύ συχνά καταφεύγουν σε δομές αυτού του είδους μαζί με τα μωρά τους.
Στην Ελλάδα λειτουργεί ένα δίκτυο 21 ξενώνων και 60 συμβουλευτικών κέντρων της Γενικής Γραμματείας Ισότητας Φύλων χρηματοδοτούμενο από ευρωπαϊκούς πόρους (ΕΣΠΑ 2014-2020). Τη διανομή των κονδυλίων διαχειρίζεται η Περιφέρεια Αττικής, αλλά η διαχείριση της λειτουργίας των δομών ανήκει στους χρηματοδοτούμενους δήμους.
Ο Δήμος Αχαρνών
Τον Μάρτιο του 2013 άρχισε να λειτουργεί στον Δήμο Αχαρνών ένας «ξενώνας φιλοξενίας γυναικών θυμάτων βίας και των παιδιών τους» με συγχρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο. Οι δήμοι που φιλοξενούν τις συγκεκριμένες δομές ενημερώθηκαν φέτος από την Περιφέρεια Αττικής ότι το πρόγραμμα θα παραταθεί μέχρι το τέλος του 2020. Όμως η δομή αυτή του Δήμου Αχαρνών λειτούργησε μέχρι το όριο της προηγούμενης σύμβασης, η οποία έληξε στις 30.11.2018.
Δύο μέρες πριν από τη λήξη του προγράμματος, στις 28 Νοεμβρίου 2018, ο δήμαρχος Γιάννης Κασσαβός παρουσίασε την ιστορική έκδοση «Αχαρναί – Όψεις της ιστορίας του δήμου και της πόλης». Στην παρουσίαση για τις δράσεις κοινωνικής αλληλεγγύης του δήμου αναφέρεται ο προϋπολογισμός για τη λειτουργία του ξενώνα, το ύψος του οποίου φτάνει τα 671.000 ευρώ.
Όπως όμως επισημαίνει στο «Π» ο πρώην εργαζόμενος στην εν λόγω δομή Χρήστος Ψάλτης, «ο μοναδικός δήμος που δεν προχώρησε στη συνέχιση του προγράμματος ήταν ο Δήμος Αχαρνών, με αποτέλεσμα να εκκενωθεί το κτήριο και η φιλοξενούμενη που είχαμε, με ένα παιδάκι τεσσάρων ετών, να μείνει στον δρόμο, καθώς και οι επτά εργαζόμενοι του δήμου να χάσουν τη δουλειά τους».
Το πρώτο «περίεργο» στοιχείο σε αυτήν την υπόθεση είναι ότι η δημοτική αρχή σταμάτησε τη λειτουργία του ξενώνα παρότι το δημοτικό συμβούλιο του Δήμου Αχαρνών, κατόπιν ψηφοφορίας, ενέκρινε τη συνέχιση του προγράμματος.
Υπηρεσίες του δήμου ισχυρίζονται ότι η Περιφέρεια Αττικής ανέστειλε τη συγχρηματοδότηση για τη λειτουργία του ξενώνα, καθώς η διαχειριστική της αρχή εξέδωσε κάποιες οδηγίες, οι οποίες πρέπει να υλοποιηθούν προτού συνεχιστεί η λειτουργία του. Ποιες ήταν αυτές οι οδηγίες που δεν ακολουθούνταν; Ούτε ο δήμος ούτε η Περιφέρεια μπήκαν ποτέ στον κόπο να εξηγήσουν τους πραγματικούς λόγους για τους οποίους έκλεισε ο ξενώνας.
Ο δημοτικός σύμβουλος και υποψήφιος δήμαρχος Σπύρος Βρεττός αποκάλυψε στο «Π» ότι πραγματοποιήθηκε ένας έλεγχος από την Περιφέρεια τον Μάρτιο του 2018, κατά τον οποίο διαπιστώθηκαν κάποιες παρατυπίες με αποτέλεσμα να γίνει αναστολή της χρηματοδότησης.
«Τέλος Οκτωβρίου με αρχές Νοεμβρίου ο δήμαρχος έθεσε το ζήτημα για την πληρωμή των εργαζομένων στο δημοτικό συμβούλιο. Στην εισήγηση έγραφε ότι, μετά τον έλεγχο που έγινε, διαπιστώθηκαν μη προβλεπόμενες δαπάνες. Δηλαδή έγιναν δαπάνες τις οποίες δεν προέβλεπε το πρόγραμμα. Ενημέρωση δεν υπάρχει. Από τη στιγμή που το πρόγραμμα ήταν επιδοτούμενο, γιατί να μην συνεχιστεί; Είναι μια δομή που δεν επιβαρύνει οικονομικά τον δήμο» σημείωσε.
«Έχω την αίσθηση ότι η δημοτική αρχή δεν επιθυμούσε να συνεχίσει τη λειτουργία του ξενώνα, διότι, ενώ μπορούσε να φιλοξενήσει πάνω από 40 γυναίκες, φιλοξενούσε δύο με τρεις. Μάλιστα ο δήμαρχος είπε εκτός μικροφώνου ότι πρόκειται για δύο με τρεις γυναίκες που δεν ανήκουν καν στην περιοχή μας. Όλα έγιναν την τελευταία στιγμή με μεγάλη προχειρότητα, χωρίς να ενημερωθεί κανένας. Ζητάμε στοιχεία ως αντιπολίτευση, αλλά δεν παίρνουμε καμία απάντηση. Πήραν στον λαιμό τους και το πρόγραμμα και τους εργαζόμενους και τις γυναίκες θύματα βίας» πρόσθεσε.
Από την πλευρά του ο δημοτικός σύμβουλος Νίκος Ξαγοράρης επισήμανε:
«Είχαμε ενημερωθεί ότι υπάρχουν προβλήματα στον οικονομικό τομέα και ότι θα επιλυθούν. Ξαφνικά, μετά την απόφαση του δημοτικού συμβουλίου για τη συνέχιση της λειτουργίας του ξενώνα μαθαίνουμε ότι δεν έχουν τηρηθεί όλες οι προδιαγραφές του προγράμματος. Η περιφέρεια ανέστειλε τη χρηματοδότηση, ζητάει κάποια έγγραφα και ο δήμος δεν τα έχει δώσει.
Είχε ακουστεί ότι υπάρχει πρόβλημα με το ενοίκιο για τη στέγαση της δομής. Το μίσθωμα αυτό είχε ξεφύγει από το νόμιμο πλαίσιο που υπήρχε. Στη συνέχεια δεν ξέρω τι έχει γίνει. Υπάρχει ασάφεια. Μίλησα με τον αντιδήμαρχο, είπε ότι είναι οικονομικό το ζήτημα. Ο δήμαρχος είπε θα το λύσουμε. Κανένας δεν ενημέρωσε για το τι πραγματικά συμβαίνει… Η δημοτική αρχή σταμάτησε απότομα τη λειτουργία του ξενώνα».
Το «Π» επικοινώνησε επανειλημμένα με τον δήμαρχο Αχαρνών, αλλά αρνήθηκε να κάνει δηλώσεις λόγω ανειλημμένων υποχρεώσεων.
Το θύμα
Τικ-τοκ! Η ώρα πέρασε και πρέπει να φύγεις από τον ξενώνα. Εσύ και το παιδί σου πρέπει να «πάρετε πόδι». Την Τρίτη 4 Δεκεμβρίου η μοναδική φιλοξενούμενη του Ξενώνα Γυναικών Θυμάτων Βίας στον Δήμο Αχαρνών ενημερώθηκε ότι πρέπει να μαζέψει τα πράγματά της – και του παιδιού της – και να φύγει αμέσως από το κτήριο που στέγαζε τον ξενώνα.
Όπως δήλωσε η ίδια στο «Π», δεν της έδωσαν ούτε μία εβδομάδα περιθώριο, για να μπορέσει να βρει ένα νέο μέρος προκειμένου να μείνει εκείνη και το τετράχρονο αυτιστικό παιδί της. Ακόμα υπογράμμισε ότι, ακριβώς επειδή το παιδί της πάσχει από αυτισμό, χρειαζόταν περισσότερος χρόνος ώστε να το προετοιμάσει για τις αλλαγές.
Το μόνο που πρόλαβε να πάρει εκείνη την ημέρα ήταν τα απαραίτητα μέσα σε μια βαλίτσα, αφού οι αρμόδιοι άνοιξαν το κτήριο του ξενώνα μόνο για 20 λεπτά. Κάτι ρούχα που είχε αφήσει στο πλυντήριο για πλύσιμο έμειναν εκεί και μούχλιασαν. Η γυναίκα αναγκάστηκε να βρει προσωρινό καταφύγιο στο σπίτι του αδελφού της, στο οποίο μένουν συνολικά 7 άτομα. Δεν υπάρχει χώρος αρκετός για την ίδια και το παιδί της.
Τις επόμενες ημέρες η γυναίκα προσπάθησε να επικοινωνήσει με τη διευθύντρια του ξενώνα για να πάρει και τα υπόλοιπα πράγματά της. Σύμφωνα με τα λεγόμενά της, αφού η διευθύντρια δέχθηκε πιέσεις από τους γύρω της και τους πρώην εργαζομένους του ξενώνα, της είπε ότι μπορεί να επιστρέψει για να μαζέψει τα υπόλοιπα πράγματά της…
Παρά ταύτα, οι υπηρεσίες του Δήμου χαρακτήρισαν «αναληθές» το περιστατικό και υποστήριξαν ότι το προσωπικό του ξενώνα είχε ενημερώσει κάποιες μέρες νωρίτερα τη γυναίκα για τη διακοπή της λειτουργίας του. Το θέμα ωστόσο της εκδίωξής της παραμένει και οι ευθύνες ακόμη δεν έχουν καταμεριστεί επισήμως.
Οι εργαζόμενοι
Οι επτά εργαζόμενοι της δομής καταγγέλλουν ότι έμειναν απλήρωτοι. Όπως τονίζουν, το τελευταίο διάστημα υπήρξε πρόβλημα με τη διαχείριση των οικονομικών με αποτέλεσμα να μη λάβουν τα δεδουλευμένα τους, παρότι το δημοτικό συμβούλιο είχε λάβει απόφαση για την καταβολή τους στις 13 Νοεμβρίου. Κι εδώ υπηρεσίες του δήμου απάντησαν ότι αναμένουν έγκριση της απόφασης του δημοτικού συμβουλίου από την αποκεντρωμένη διοίκηση Αττικής για να ολοκληρωθεί η διαδικασία καταβολής των μισθών τους.
«Επιδιώξαμε επί μία εβδομάδα πριν από τη λήξη του προγράμματος (30.11) ενημέρωση από τον δήμαρχο και δεν μας δέχτηκε ποτέ, αποχωρούσε από την πίσω πόρτα για να μας αποφύγει», δήλωσε ο πρώην εργαζόμενος Χ. Ψάλτης. Ο ίδιος αποκαλύπτει ότι, έναν μήνα πριν λήξει το πρόγραμμα, η υπεύθυνη του προγράμματος παραιτήθηκε, «με αποτέλεσμα να μείνουμε ακέφαλοι. Κανείς δεν έπαιρνε αποφάσεις. Ο δήμαρχος δεν έχει κάνει δεκτή την παραίτησή της μέχρι και σήμερα».
«Επιπλέον η εν λόγω κυρία έλειπε δύο εβδομάδες με αναρρωτική άδεια και επέστρεψε δύο ημέρες αφού έληξε το πρόγραμμα, και η πρώτη της εντολή ήταν να της παραδώσουμε τα κλειδιά του κτηρίου όπου στεγάζεται ο ξενώνας», καταλήγει στην καταγγελία του ο Χ. Ψάλτης.
Τα ερωτήματα για τη διακοπή λειτουργίας του Ξενώνα Γυναικών Θυμάτων Βίας είναι απλά και ζητούν επειγόντως απάντηση:
● Ποιες είναι οι οδηγίες που εξέδωσε η διαχειριστική αρχή της Περιφέρειας Αττικής προκειμένου να συνεχιστεί η συγχρηματοδότηση για τη λειτουργία του Ξενώνα και γιατί δεν έχουν εκπληρωθεί από την πλευρά του δήμου;
● Ήταν κανονική η ροή των κονδυλίων για τη λειτουργία του; Αν όχι, ποιος ευθύνεται για τη διακοπή της;
Τικ-Τοκ! Το ρολόι μετράει αντίστροφα. Όχι μόνο για την κατάσταση των κακοποιημένων γυναικών, αλλά και για την κοινωνική υπευθυνότητα των θεσμών.