Είναι ασφαλές να πούμε ότι όταν αναζητούν κάπου να ζήσουν οι περισσότεροι άνθρωποι προτιμούν ανοιχτούς, ευάερους χώρους από σκοτεινούς και βροχερούς. Τώρα, νέα έρευνα προτείνει γιατί: Τα σπίτια γεμάτα με πολύ φυσικό φως κάνουν πιο ευτυχισμένους τους κατοίκους. «Προσπαθήσαμε να διερευνήσουμε τη σχέση μεταξύ του φυσικού φωτός και της συναισθηματικής ευεξίας σε οικιακούς εσωτερικούς χώρους», εξήγησε ο συν-συγγραφέας της μελέτης Javiera Morales-Bravo, αρχιτέκτονας στο Πανεπιστήμιο της Χιλής στο Σαντιάγο.
Ο ήλιος στο σπίτι μάς κάνει καλό
Η ιδέα για τη μελέτη «ήρθε μετά από ένα χρόνο αποκλεισμού [COVID], κατά τη διάρκεια του οποίου οι άνθρωποι περνούσαν τον περισσότερο χρόνο τους στο σπίτι και είδαμε αυξημένες περιπτώσεις άγχους και κατάθλιψης», είπε ο Μοράλες-Μπράβο. Έτσι, για να διερευνήσει πώς το φως του σπιτιού μπορεί να επηρεάσει τη διάθεση, αυτή και ο συν-συγγραφέας Pablo Navarrete-Hernandez ξεκίνησαν ένα εικονικό πείραμα χρησιμοποιώντας 25 διαφορετικές 3D αρχιτεκτονικές προσομοιώσεις. Κάθε προσομοίωση προσέφερε διαφορετικό σχεδιασμό σπιτιού με διαφορετικές ποσότητες φυσικού φωτός για να εισέλθει σε ένα σαλόνι, μια κουζίνα, ένα υπνοδωμάτιο και ένα μπάνιο. Για παράδειγμα, τα σχέδια των σπιτιών διέφεραν ως προς την ποσότητα των παρόντων παραθύρων, το μέγεθος των παραθύρων και το εάν τα σπίτια είχαν βόρειο ή νότιο προσανατολισμό.
Με τη σειρά τους, σε 750 συμμετέχοντες της μελέτης παρουσιάστηκαν οι προσομοιώσεις με τυχαία σειρά, μετά την οποία ο καθένας κατέταξε τους διάφορους χώρους από το 1 έως το 10. Από τη μία πλευρά, το “1” σήμαινε ότι το διαστημικό περιβάλλον δεν είχε καμία επίδραση στο πόσο λυπημένοι ή χαρούμενοι ένιωθαν, ενώ Το “10” σήμαινε ότι ο χώρος τους έκανε να νιώθουν είτε εξαιρετικά λυπημένοι είτε εξαιρετικά χαρούμενοι. Στο τέλος, ο Morales-Bravo και ο Navarrete-Hernandez, λέκτορας στο Τμήμα Αρχιτεκτονικής Τοπίου στο Πανεπιστήμιο του Sheffield στην Αγγλία, διαπίστωσαν ότι όταν πρόκειται για το φως, το more is more: Όσο περισσότερο φυσικό φως εισέρχεται σε ένα σπίτι, το Οι πιο χαρούμενοι συμμετέχοντες είπαν ότι ένιωσαν. Συγκεκριμένα, οι συγγραφείς προσδιόρισαν ότι τα σπίτια στα οποία τα παράθυρα κάλυπταν τουλάχιστον το 40% του χώρου των τοίχων μιας κατοικίας προκάλεσαν τη μεγαλύτερη ακμή σε μια αίσθηση «ευεξίας».
Διαπίστωσαν επίσης ότι η ευεργετική επίδραση του φωτός ήταν ιδιαίτερα έντονη μεταξύ των νεότερων συμμετεχόντων, δηλαδή των κάτω των 30 ετών, και των γυναικών. Γιατί; Ο Morales-Bravo θεώρησε ότι οι γυναίκες – τουλάχιστον στη Χιλή, όπου διεξήχθη η μελέτη, τείνουν να περνούν περισσότερο χρόνο στο σπίτι, όπως και οι νεότεροι, καθιστώντας τις «ιδιαίτερα ευαίσθητες στις αλλαγές στους χώρους εργασίας και διαβίωσής τους». Αναγνώρισε ότι τέτοια σενάρια μπορεί να αλλάξουν, ανάλογα με τη χώρα. Αλλά «νομίζουμε ότι ο βασικός παράγοντας εδώ είναι ότι όσο περισσότερο ένα άτομο περνά χρόνο στο σπίτι, τόσο υψηλότερα είναι τα κέρδη που αναμένουμε να δούμε στη συναισθηματική του ευεξία» από τη μεγαλύτερη έκθεση στο φως, είπε ο Morales-Bravo.
Πέρα από το ίδιο το φως, η ομάδα σημείωσε περαιτέρω ότι οι επιφάνειες των τοίχων που βρίσκονται σε διαφορετικά σπίτια μπορεί επίσης να επηρεάσουν το πόσο λυπημένος ή χαρούμενος μπορεί να αισθάνεται ένας κάτοικος. Πρώτον, «οι πιο καθαροί τόνοι και οι λευκοί τόνοι αντανακλούν το φως σε έναν εσωτερικό χώρο, ενώ τα σκούρα χρώματα το απορροφούν», σημείωσε ο Morales-Bravo, ο οποίος είναι επίσης βοηθός ερευνητής στο Ινστιτούτο Στέγασης της Χιλής. «Ως εκ τούτου, η επιλογή του χρώματος του τοίχου έχει αντίκτυπο στην ποσότητα του φωτός που υπάρχει σε έναν εσωτερικό χώρο, επηρεάζοντας κατά συνέπεια την ευτυχία και τη λύπη». Το τούβλο, αποκάλυψε η έρευνα, αποδείχθηκε ότι ήταν το λιγότερο ευτυχισμένο υλικό τοίχου, ίσως επειδή περιέχει «ιδιότητες που τείνουν να απορροφούν περισσότερο φως», πρόσθεσε.
Από την άλλη πλευρά, η εσωτερική χρήση του ξύλου ήταν πιο δύσκολο να εξακριβωθεί, δεδομένου ότι το ξύλο στην πραγματικότητα «υπάρχει σε πολλούς διαφορετικούς τόνους». Όσο για το τι πραγματικά εξηγεί τη φαινομενική επιρροή του φωτός στη διάθεση, ο Navarrete-Hernandez σημείωσε ότι «εμείς οι άνθρωποι έχουμε εξελικτικούς μηχανισμούς που ανταποκρίνονται στο φυσικό φως». Προηγούμενη έρευνα, είπε, έχει δείξει ότι το φως μπορεί να έχει αξιοσημείωτο αντίκτυπο στα μοτίβα ύπνου-εγρήγορσης (κιρκάδιοι ρυθμοί), ενώ η έλλειψη φωτός μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο ανάπτυξης εξουθενωτικής εποχιακής συναισθηματικής διαταραχής (SAD). «Τα ευρήματά μας δείχνουν ότι μεγιστοποιώντας τα μεγέθη παραθύρων, αυξάνοντας την απόσταση μεταξύ των κατοικιών για να μειωθεί η σκιά και χρησιμοποιώντας υλικά τοίχου και χρώματα που αντανακλούν καλύτερα το φως, οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται μια αύξηση στην ευτυχία και μια μείωση στη λύπη», είπε ο Navarrete-Hernandez. «Αυτές είναι απλές συστάσεις που μπορούν να κάνουν τεράστια διαφορά».
Τα αποτελέσματα δημοσιεύτηκαν στο διαδίκτυο πρόσφατα στο περιοδικό Building and Environment. «Τα ευρήματα έχουν διαισθητικό νόημα», είπε ο Aaron Schwartz, πρώην πτυχιούχος συνεργάτης του Gund Institute for Environment, του Vermont Complex Systems Center και της Σχολής Περιβάλλοντος και Φυσικών Πόρων Rubenstein στο Πανεπιστήμιο του Βερμόντ. Δεν ήταν μέρος της νέας μελέτης. Αλλά ο Schwartz, του οποίου η δουλειά έχει τονίσει το πλεονέκτημα της βελτίωσης της διάθεσης από το να περνάμε χρόνο σε ηλιόλουστα πάρκα, είπε ότι ενώ τα ευρήματα είναι λογικά, “ο ποσοτικός προσδιορισμός αυτού του είδους σε ένα δομημένο περιβάλλον δεν είναι εύκολος” και μπορεί να ένα ευρύ φάσμα επιρροών. Σημείωσε, για παράδειγμα, ότι “είναι πιθανό ότι οι άνθρωποι που έχουν περισσότερο φυσικό φως στο σπίτι έχουν επίσης καλύτερα διαμερίσματα.
Μπορεί επίσης να έχουν καλύτερα εισοδήματα και καλύτερη πρόσβαση στην ημερήσια φροντίδα. Μπορεί επίσης να έχουν καλύτερη πρόσβαση σε ωραίους εξωτερικούς χώρους πρασίνου ακριβώς κοντά στα σπίτια τους. «Επομένως, όταν το κοιτάξεις αυτό, εξαρτάται πραγματικά από το πόσο καλά έχουν ληφθεί υπόψη όλα αυτά», προειδοποίησε ο Schwartz. Ωστόσο, «αν υποθέσουμε ότι όλα αυτά ελέγχονται, το να έχεις πολύ φυσικό φως σε ένα σπίτι πιθανώς σημαίνει ότι έχεις πιο ανοιχτή θέα, κάτι που έχει αποδειχθεί ότι έχει ευεργετικό αντίκτυπο στην ψυχική υγεία», σημείωσε. «Και η έκθεση νωρίς το πρωί στο φως έχει επίσης νευρολογικό όφελος από την άποψη του ελέγχου των ορμονών — όπως [η ορμόνη του στρες] κορτιζόλη — καθώς και του κιρκάδιου ρυθμού μας», είπε ο Schwartz. «Και μπορώ εύκολα να δω πόσο περισσότερο φως, αντί λιγότερο, μπορεί να κάνει καλή δουλειά στην καλύτερη ενεργοποίηση αυτών των πλεονεκτημάτων».