Η ολλανδική υπηρεσία πληροφοριών (AIVD) ανακοίνωσε, στις 17 Ιουνίου 2022 ότι εμπόδισε έναν Ρώσο κατάσκοπο να αποκτήσει πρόσβαση παριστάνοντας τον εκπαιδευόμενο στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ΔΠΔ), το οποίο εδρεύει στη Χάγη και ερευνά μεταξύ άλλων εγκλήματα πολέμου στη Γεωργία και την Ουκρανία.
Στην περίοδο που δεκάδες χώρες διώχνουν συστηματικά Ρώσους αξιωματικούς πληροφοριών, η είδηση για την αποκάλυψη ενός ακόμη Ρώσου κατασκόπου του Sergey Cherkasov/Victor Muller είναι διαφορετική. Αυτό οφείλεται στο ότι, σε αντίθεση με τη συντριπτική πλειοψηφία των Ρώσων κατασκόπων που λειτουργούν με cover story, o συγκεκριμένος δεν λειτούργησε με διπλωματική προστασία. Η υπόθεση του Sergey Cherkasov/Victor Muller προσφέρει ενδιαφέρουσα συμπεράσματα για την συλλογή πληροφοριών από ανθρώπινες πηγές -(HUMINT).
Σύμφωνα με την AIVD ένας άνδρας που χρησιμοποιούσε βραζιλιάνικο διαβατήριο επιχείρησε να εισέλθει στην Ολλανδία τον Απρίλιο του 2022. Το διαβατήριό του είχε εκδοθεί με το όνομα Victor Muller Ferreira, που φέρεται να γεννήθηκε από πατέρα Ιρλανδό και ισπανόφωνη μητέρα στο Niteroi (κοντά στο Ρίο ντε Τζανέιρο) στις 4 Απριλίου 1989.
Ωστόσο, σύμφωνα με την AIVD, το πραγματικό όνομα του άνδρα είναι Sergey Vladimirovich Cherkasov, πολίτης της Ρωσίας, ο οποίος γεννήθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 1985 και είναι αξιωματικός πληροφοριών της Στρατιωτικής Υπηρεσίας Πληροφοριών των Ενόπλων Δυνάμεων της Ρωσίας, η οποία είναι γνωστή ως GRU.
Η AIVD ισχυρίζεται ότι ο λόγος για την επίσκεψη του Cherkasov στην Ολλανδία ήταν η ένταξή του στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ICC) στη Χάγη, ως αμειβόμενος ασκούμενος υπάλληλος αρχικά και με πλήρη απασχόληση σε δευτερο χρόνο, καθώς «θα ήταν πολύτιμος για τις ρωσικές υπηρεσίες πληροφοριών».
Η AIVD φέρεται να ειδοποίησε την Ολλανδική Υπηρεσία Μετανάστευσης και Πολιτογράφησης, η οποία συνέλαβε τον Cherkasov, κατά την άφιξή του στο αεροδρόμιο Schiphol του Άμστερνταμ. Η ολλανδική κυβέρνηση κήρυξε τον φερόμενο ως αξιωματικό της GRU persona non grata και τον απέλασε αμέσως πίσω στη Βραζιλία “με την πρώτη πτήση”.
Αν δεν είχε αποκαλυφθεί εγκαίρως, ο άνδρας θα μπορούσε να είχε πρόσβαση στο κτίριο και στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές του Δικαστηρίου, να συλλέξει πληροφορίες και να εντοπίσει πηγές για λογαριασμό της ρωσικής στρατιωτικής υπηρεσίας πληροφοριών (GRU) για την οποία εργάζεται.
Ο Cherkasov έφτασε στην Ολλανδία με κάλυμμα (cover story) όρος που αναφέρεται σε ψεύτικη επιχειρησιακή ταυτότητα που χρησιμοποιείται για σκοπούς κατασκοπείας. Επισημαίνεται ότι ήταν απίθανο το cover story του να ήταν πραγματικό, πράγμα που σημαίνει ότι μάλλον δεν ήταν Βραζιλιάνος από τη γέννησή του. Το πιο πιθανό ήταν ότι το cover story του δημιουργήθηκε ειδικά για αυτόν από την GRU, αφού προσλήφθηκε ως αξιωματικός πληροφοριών. Αυτό πιθανότατα συνέβη πριν από 10 χρόνια, όταν ο Cherkasov ήταν στα 20 του.
Το επόμενο στάδιο στην καριέρα του Cherkasov απαιτούσε να μπει σε έναν κοσμοπολίτικο τρόπο ζωής, σχεδιασμένο να εισάγει έναν βαθμό αδιαφάνειας στην προσωπική του ιστορία. Σύμφωνα με πληροφορίες που έδωσε στη δημοσιότητα η AIVD, οι γονείς του φερόμενου ως κατασκόπου —πράγματι το μεγαλύτερο μέρος της ευρύτερης οικογένειάς του— φέρεται να είχαν πεθάνει όταν ήταν στα 20 του.
Αυτό είχε θωρακίσει το κάλυμμά του με ένα επιπλέον “στρώμα” προστασίας, αφού κανένα μέλος της οικογένειας δεν θα ήταν ζωντανό ώστε να αμφισβητήσει τους ισχυρισμούς του.
Ο Cherkasov εργάστηκε ως ταξιδιωτικός πράκτορας στη Βραζιλία πριν μετακομίσει στην Ιρλανδία το 2014, όπου σπούδασε πολιτικές επιστήμες στο Trinity College του Δουβλίνου. Στη συνέχεια ολοκλήρωσε το μεταπτυχιακό του στη Σχολή Προηγμένων Διεθνών Σπουδών του Πανεπιστημίου Johns Hopkins, το οποίο έλαβε το 2020.
Σε όλο αυτό το διάστημα, ο Cherkasov έχτισε την ψεύτικη προσωπικότητά του ως φοιτητής πολιτικών επιστημών και διέκοψε όλους τους δεσμούς με τη Ρωσία. Επίσης, επιμελήθηκε προσεκτικά το διαδικτυακό του προφίλ μέσω πλατφορμών κοινωνικής δικτύωσης όπως το Twitter και το Facebook, καθώς και μέσω ιστολογίων για τη γεωπολιτική.
Με αυτόν τον τρόπο, φαίνεται να έχει κάνει τα πάντα για να εκφράσει απόψεις που επικρίνουν το Κρεμλίνο, ενώ ταυτόχρονα υποστήριζε φιλοδυτικές θέσεις σε ένα ευρύ φάσμα θεμάτων. Αξίζει να σημειωθεί ότι, με βάση πληροφορίες που ήρθαν στην επιφάνεια μετά την απομάκρυνσή του, οι επαφές του Cherkasov στην Ιρλανδία, τις Ηνωμένες Πολιτείες και αλλού δεν υποψιάζονταν ότι είχε δεσμούς με τη Ρωσία, πόσο μάλλον με τις ρωσικές μυστικές υπηρεσίες.
Ο λόγος για τον οποίο ο Cherkasov κατάφερε να αποφύγει τις υποψίες των γύρω του ήταν ότι μπόρεσε να δημιουργήσει έναν μύθο πολλαπλών επιπέδων. Ο όρος αναφέρεται σε ένα ολόκληρο όγκο πληροφοριακών και φυσικών τεχνουργημάτων που υποστηρίζουν την κάλυψη κάποιου που προσπαθεί να εκτελέσει κατασκοπία.
Αυτά περιλαμβάνουν το ψηφιακό προφίλ ενός πράκτορα, καθώς και τα βιογραφικά του στοιχεία, την οικογενειακή του ζωή, το εκπαιδευτικό ιστορικό, τα προσωπικά ενδιαφέροντα κ.λπ, που δίνουν ζωή στο κάλυμμα του.
Επιπλέον, η οικοδόμηση ενός μύθου περιλαμβάνει τη σχολαστική απομνημόνευση λεπτομερειών, ιστοριών και αναμνήσεων της ζωής κάποιου, καθώς αυτά έχουν την ικανότητα να ενισχύουν την αυθεντικότητα και συνεπώς την αξιοπιστία του cover story.
Αυτό φαίνεται στο προσχέδιο του βιογραφικού σημειώματος του Cherkasov, το οποίο η AIVD κατάφερε με κάποιο τρόπο να αποκτήσει και το οποίο δημοσιοποίησε την περασμένη εβδομάδα στα πορτογαλικά, ολλανδικά και αγγλικά.
Ορισμένοι αναλυτές πληροφοριών αναφέρουν χαρσκτηρίζουν το βιογραφικό του ως «εξαιρετικό». Στην πραγματικότητα, αυτό το έγγραφο περιλαμβάνει είδους των λεπτομερών βιογραφικών σκίτσων που καλούνται να παράγουν οι υπεύθυνοι με ισχυρή κάλυψη συνήθως στη γλώσσα του καλύμματος που χρησιμοποιούν, ενώ προσπαθούν να “χτίσουν” παράλληλα και τον μύθο τους.
Το έγγραφο φαίνεται να είναι ένα βιογραφικό που δημιουργήθηκε από τον Cherkasov στη διαδικασία δημιουργίας της ψεύτικης ταυτότητάς του, και το οποίο ο αξιωματικός επιχειρήσεων υποστήριξής του θα αναζητούσε μια συνεχώς δυναμική ανατροφοδότησης του.
Στη συνέχεια θα είχε επαναλάβει αυτή τη διαδικασία έως ότου οι πληροφορίες που περιέχονται στο έγγραφο ήταν πειστικές ακόμη και για κάποιον που μεγάλωσε στην ίδια τη γειτονιά του Ρίο ντε Τζανέιρο που ο Cherkasov/Muller ισχυρίζεται ότι έζησε.
Συμπεράσματα
Το πώς ακριβώς αυτό έγγραφο περιήλθε στην κατοχή της AIVD παραμένει άγνωστο, ενώ υπάρχει επίσης το ερώτημα πώς η AIVD αντιλήφθηκε τους δεσμούς του Cherkasov με την GRU. Δεδομένου ότι ο κατάσκοπος ζούσε στην Ιρλανδία και τις Ηνωμένες Πολιτείες τα τελευταία χρόνια, είναι πιθανό ότι η επιχειρησιακή απροσεξία από την πλευρά του θα μπορούσε να εγείρει υποψίες στους γύρω του, πυροδοτώντας έτσι μια έρευνα αντικατασκοπείας.
Είναι επίσης πιθανό η αίτηση του για πρακτική άσκηση στο ICC να οδήγησε σε λεπτομερή εξέταση του ιστορικού του από την AIVD, η οποία γνωρίζει τις προσπάθειες ξένων χωρών να ενσωματώσουν κατασκόπους σε ολλανδικό έδαφος μέσω του ΔΠΔ και άλλων διεθνών οργανισμών που εδρεύουν στην Ολλανδία .
Ίσως το μεγαλύτερο ερώτημα, το οποίο επίσης παραμένει αναπάντητο, είναι γιατί οι Ολλανδοί δεν συνέλαβαν τον Cherkasov, επιλέγοντας να τον στείλουν πίσω στη Βραζιλία «με την πρώτη πτήση εκτός συνόρων». Τονίζεται ότι δεν είναι συνηθισμένο το φαινόμενο κάθε μέρα μια δυτική υπηρεσία πληροφοριών έχει στη κατοχή της έναν Ρώσο πράκτορα με βαθιά κάλυψη.
Το ιστορικό, η εκπαίδευση και οι λεπτομέρειες της αποστολής του Cherkasov θα είχαν ενδιαφέρον για μια σειρά δυτικών υπηρεσιών πληροφοριών.
Οι Ολλανδοί γνώριζαν ήδη όλα όσα έπρεπε να ξέρουν για αυτόν; Θα ήταν δύσκολο να δικαιολογηθεί νομικά η κράτηση του Cherkasov χωρίς να εκτεθεί και επομένως να τεθεί σε κίνδυνο η πηγή ή οι πληροφορίες που οδήγησαν στην αποκάλυψη του;
Ή μήπως η ολλανδική κυβέρνηση δεν ήθελε να μπει σε μια παρατεταμένη ανταλλαγή απελάσεων με τη Μόσχα, που θα μπορούσε να αποδυναμώσει τη δική της παρουσία πληροφοριών στη Ρωσία; Αυτά τα ερωτήματα είναι μεταξύ πολλών που παραμένουν αναπάντητα και είναι πιθανό να παραμείνουν έτσι στο άμεσο μέλλον.
Υπενθυμίζεται ότι το 2018, οι ολλανδικές αρχές απέλασαν τέσσερις φερόμενους Ρώσους κατασκόπους της GRU που κατηγόρησαν ότι προσπάθησαν να παραβιάσουν τον Οργανισμό για την Απαγόρευση των Χημικών Όπλων (ΟΑΧΟ) που ερευνούσε επιθέσεις στη Συρία.
Πηγή: parousiaste.blogspot.com