Η Τουρκία θεωρεί τη Βόρεια Μακεδονία κομμάτι της φυσικής σφαίρας επιρροής της από την εποχή της οθωμανικής αυτοκρατορίας και επί των ημερών του Ερντογάν έχει επενδύσει κόπο και χρήμα για να αυξήσει την πολιτική, πολιτισμική και οικονομική και στρατιωτική της επιρροή. «Όχημα» της Αγκυρας για το σκοπό αυτό είναι μια σειρά από επενδύσεις, μεγάλα έργα υποδομών, εγκαίνια πανεπιστημίων και αναπαλαίωση πληθώρας ιστορικών τζαμιών.
Η Τουρκία ήταν μια από τις πρώτες χώρες που αναγνώρισαν την εθνική κυριαρχία της Βόρειας Μακεδονίας μετά την κήρυξη της ανεξαρτησίας της από την πρώην Γιουγκοσλαβία το 1991 και οι δυο χώρες τηρούν πολύ στενούς και φιλικούς δεσμούς.
Η Τουρκία στήριζε σθεναρά την ένταξη της Βόρειας Μακεδονίας στο ΝΑΤΟ, ενώ τουρκικές επιχειρήσεις έχουν κάνει μεγάλες επενδύσεις στη χώρα. Υπολογίζεται ότι η Τουρκία έχει επενδύσει μέσω της ΤΙΚΑ κεφάλαια ύψους 150 εκατ. ευρώ στη χώρα.
Η χρηματοδότηση αυτή αφορούσε κυρίως τον αγροτικό και εκπαιδευτικό τομέα, σημαντικές όμως επενδύσεις πραγματοποιήθηκαν και στον τομέα των υποδομών με τουρκικές εταιρείες να έχουν αναλάβει τη διαχείριση των αεροδρομίων των Σκοπίων και της Aχρίδας.
Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται και η επίσημη επίσκεψη την 07 Ιουνίου 2022 που πραγματοποίησε ο ΥΠΕΞ της Βόρειας Μακεδονίας Μπουγιαρ Οσμανι στην Άγκυρα όπου είχε συνομιλίες με τον Τούρκο ομόλογο του Μεβλούτ Τσαβούσογλου.
Ο τούρκος ΥΠΕΞ στην κοινή συνέντευξη του με τον ομόλογο του αναφέρθηκε στις ιστορικές σχέσεις μεταξύ Τουρκίας και Βόρειας Μακεδονίας, τις κοινές αξίες, αλλα και τους ανθρώπινους δεσμούς που αποτελούν τη βάση της συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών.
Αναφορικά με την οικονομική συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών ο Τσαβούσογλου δήλωσε:
“Οι οικονομικές μας σχέσεις είναι σε ικανοποιητικό επίπεδο, αλλά συμφωνούμε ότι πρέπει να τις αναπτύξουμε περαιτέρω και για τον λόγο αυτο συμφώνησαμε και οι δύο να οργανώσουμε ένα επιχειρηματικό φόρουμ στην Κωνσταντινούπολη εντός του 2022”.
Επισημαίνοντας ότι οι τουρκικές εταιρείες όχι μόνο αύξησαν τις επενδύσεις τους στη Βόρεια Μακεδονία, αλλά ανέλαβαν και σημαντικά έργα, ο Τσαβούσογλου είπε ότι οι επενδύσεις των τουρκικών εταιρειών στη χώρα έφτασαν το 1 δισ. δολάρια.
Εκφράζοντας την επιθυμία τους για συνεργασία μεταξύ Τουρκίας και Βόρειας Μακεδονίας στον τομέα της ενέργειας ο Τσαβούσογλου τόνισε ότι θα προσπαθήσουμε να επιτύχουμε στενότερη συνεργασία και σε αυτό το τομέα.
Επισημαίνεται ότι η τουρκική παρουσία στη Βόρεια Μακεδονία επιτυγχάνεται κυρίως μέσω ενός συνόλου δράσεων που περιλαμβάνουν τον πολιτισμό, τη θρησκεία, την οικονομία αλλά και την στρατιωτική συνεργασία.
Oι σχέσεις των δύο χωρών την παρούσα περίοδο χαρακτηρίζονται ως πολύ καλές και σε αυτό συμβάλει η αναγνωρισμένη τουρκική μειονότητα (82.959 άτομα – 3,86% επί του συνόλου του πληθυσμού της Βόρειας Μακεδονίας- απογραφή 2021).
Η τουρκική μειονότητα εκπροσωπείται πολιτικά από το Τουρκικό Δημοκρατικό Κόμμα (Turkish Democratic Party),το Τουρκικό Κόμμα Δράσης (THP) και το Τουρκικό Κίνημα Εθνικής Ενότητας (TMBH). Βρίσκεται διασκορπισμένη στο έδαφος της χώρας, ενώ σημαντικός αριθμός κατοικεί στα Σκόπια, στη δυτική περιοχή της χώρας (Gostivar, Tetovo, Strouga, Resen), αλλά και στα ανατολικά (Stroumitsa, Radovic).
Οι Τούρκοι κατέχουν το δικαίωμα της ελεύθερης θρησκευτικής έκφρασης, έχουν όμως προβλήματα με τη γλώσσα που χρησιμοποιείται κατά κύριο λόγο στις θρησκευτικές εκδηλώσεις, η οποία είναι τα αλβανικά. Σε εφαρμογή της συμφωνίας της Αχρίδας έχει αναρτηθεί η τουρκική σημαία στους δήμους Centar Zupa, Plasnice.
Η Συμφωνία της Αχρίδας του 2001 έδωσε το δικαίωμα στην Τουρκία να παρεμβαίνει και τυπικά εκεί όπου άλλοτε οι δυνάμεις της αναλωνόταν σε μυστικές κινήσεις. Το γεγονός ότι η συμφωνία επιτρέπει σε 16 από τους 81 δήμους της χώρας να υψώνεται η τουρκική σημαία, δεν έχει μόνο σημειολογικά χαρακτηριστικά.
Η τουρκική παρουσία στη χώρα αποκτά πλέον άλλη δυναμική, η οποία διαπιστώνεται και από τη θέση των τουρκικών πληθυσμών στην πρωτεύουσα Σκόπια και σε άλλες πόλεις και περιοχές (Κουμάνοβο, Τέτοβο, Μοναστήρι όπου και το μουσείο του Μουσταφά Κεμάλ).
Στον εκπαιδευτικό τομέα η τουρκική παρουσία είναι πολύ έντονη καθώς ιδρύονται όλο και περισσότερα τουρκικά σχολεία, πανεπιστήμια και πολιτιστικά κέντρα μέσω:
– του ΤΙΚΑ {Τουρκική Υπηρεσία Συνεργασίας και Συντονισμού (TİKA)}: Είναι δημόσια υπηρεσία η οποία είναι υπεύθυνη για την παροχή βοήθειας και ενισχύσεων προς τις περιφέρειες και κοινότητες του εξωτερικού. Ιδρύθηκε το 1992, υπάγεται στο υπουργείο Εξωτερικών.
– του ιδρύματος «Yunus Emre»: Ιδρύθηκε το 2007 και είναι ένα δημόσιο ίδρυμα υπεύθυνο για την προώθηση της τουρκικής γλώσσας και του τουρκικού πολιτισμού στο εξωτερικό
– του εκπαιδευτικού ιδρύματος Yahya Kemal: Το Yahya Kemal College είναι το πρώτο ιδιωτικό γυμνάσιο στη που λειτούργησε στην πόλη των Σκοπίων. Το γυμνάσιο ιδρύθηκε το 1996 και φέρει το όνομα του μεγάλου Τούρκου συγγραφέα και ποιητή Yahya Kemal Beyatlı, ο οποίος γεννήθηκε στα Σκόπια το 1884 και ήταν μια από τις σημαντικότερες προσωπικότητες της τουρκικής λογοτεχνίας.
Στον οικονομικό τομέα το 2021 όγκος του διμερούς εμπορίου αυξήθηκε κατά περίπου 42% σε σχέση με το 2020 και έφτασε τα 772 εκατομμύρια δολάρια, ενώ το 2022 αναμένεται ότι θα φθάσει περίπου 900 εκατομμύρια δολάρια.
Ως η μεγαλύτερη τουρκική επένδυση, θεωρείται η συμφωνία του Σκοπιανού Δημοσίου με την τουρκική εταιρία TAV Airports Holding, στην οποία παραχωρήθηκαν τα δύο διεθνή Α/Δ (Σκοπίων- Αχρίδας) της χώρας για αναβάθμιση και εκμετάλλευση. Στα Α/Δ Αχρίδας και Σκοπίων η παραπάνω τουρκική εταιρία έχει ήδη επενδύσει 300 εκατ.€ για την ανοικοδόμηση των αεροδρομίων που θα είναι υπό τον έλεγχο της για τα επόμενα 20 χρόνια.
Στην Βόρεια Μακεδονία δραστηριοποιούνται 300 τουρκικές επιχειρήσεις οι περισσότερες μικρομεσαίες, με κυριότερες τους ομίλους Koc, Ηospitals Group και oι τουρκικές κατασκευαστικές εταιρείες Dobis, Limak, ενώ ενδιαφέρον για επενδύσεις στη χώρα έχουν δείξει οι τουρκικές εταιρίες σε τομείς όπως, κατασκευαστικό (Τurmak), τραπεζικό (Ηalkbank) και τηλεπικοινωνιών (Τurkcell).
Η δημιουργία το 2008 του Οικονομικού Επιμελητηρίου Βόρειας Μακεδονίας-Τουρκίας, το οποίο αυτή τη στιγμή αριθμεί μέλη 300 μεγάλες κυρίως τουρκικές επιχειρήσεις, αναβάθμισε τις οικονομικές σχέσεις των δυο χωρών. Το Φεβρουάριο 2012 υπεγράφη διμερής συμφωνία για τη δημιουργία Ζώνης Ελεύθερου Εμπορίου στη Βόρεια Μακεδονία (στην εν λόγω ζώνη, οι τούρκοι επιχειρηματίες θα μπορούν να κάνουν επενδύσεις χωρίς να φορολογούνται για μια δεκαετία). Η συγκεκριμένη συμφωνία αναθεωρήθηκε στις 7 Ιουνίου 2022 στην συνάντηση των δυο ΥΠΕΞ στην Άγκυρα.
Το οικονομικό επιμελητήριο στα Σκόπια υποστηρίζεται έμπρακτα από την κυβέρνηση της Τουρκίας και έχει ως στόχο την εξάπλωση των τουρκικών επενδύσεων και στις γειτονικές χώρες που συνορεύουν με τη Βόρεια Μακεδονία.
Η στρατιωτική συνεργασία που έχουν οι ΕΔ των δύο χωρών είναι σε πολύ καλό επίπεδο και από το 1993 μέχρι σήμερα, έχει αποφέρει στη Βόρεια Μακεδονία οικονομική βοήθεια ύψους άνω των 40 εκατ €. Σε ετήσια βάση εφαρμόζεται πρόγραμμα διμερούς συνεργασίας.
Την 18 Αυγούστου 2021 οι ΥΠΑΜ της Βόρειας Μακεδονίας, Ράντμιλα Σεκερίνσκα και της Τουρκίας, Χουλουσί Ακάρ υπέγραψαν πενταετή συμφωνία Στρατιωτικής-Οικονομικής Συνεργασίας, η οποία όπως αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση του ΥΠΑΜ της Βόρειας Μακεδονίας θα βελτιώσει τις δυνατότητες των ενόπλων δυνάμεων της χώρας.
Η συμφωνία υπεγράφη κατά την επίσκεψη της ΥΠΑΜ της Βόρειας Μακεδονίας στην Κωνσταντινούπολη και προβλέπει σταδιακή κατανομή κονδυλίων από τη πλευρά της Τουρκίας σε ετήσιο επίπεδο, τα οποία εκ μέρους της Βόρειας Μακεδονίας θα χρησιμοποιηθούν για τον εκσυγχρονισμό των δυνατοτήτων των ενόπλων δυνάμεων της και την ενίσχυση της μαχητικής τους ετοιμότητας.
Η τουρκική επιρροή στη Βόρεια Μακεδονία αλλα και σε αλλες χώρες των Δυτικών Βαλκανίων, όπου κυριαρχεί το μουσουλμανικό στοιχείο εντάσσεται μέσα στο πλαίσιο της πολιτικής του «Νέο-Οθωμανισμού» και των «μηδενικών προβλημάτων» (δόγμα Davutoglu) με τους γείτονες και αποτελεί μια στρατηγική «soft power» (ήπιας ισχύος) την οποία ακολουθεί ο Πρόεδρος Ερντογάν παρά την απομάκρυνση του Nταβούτογλου απο το κυβερνητικό κόμμα ΑΚP.
Ο αμερικάνος ακαδημαϊκός Joseph S. Nye ο οποίος επινόησε το συγκεκριμένο όρο αναφέρει ότι «ήπια ισχύς είναι η ικανότητα να επηρεάζεις τον άλλο, για να μπορέσεις να έχεις την έκβαση των γεγονότων που επιδιώκεις μέσω έλξης και όχι μέσω καταναγκασμού ή δωροδοκίας».
Ο πολιτισμός, οι πολιτικές αξίες, οι θεσμοί καθώς και οι πολιτικές που έχουν νομιμότητα ή ηθική αρχή θεωρούνται τα άυλα «εργαλεία» μιας Δημόσιας Διπλωματίας μέσω της οποίας μπορείς να διαμορφώσεις τις προτιμήσεις της ξένης κοινής γνώμης προς όφελος σου.
Φυσικά από τον κανόνα δεν εξαιρείται και η Θράκη όπου η Άγκυρα έχει εδώ και χρόνια με την κατάλληλη προπαγάνδα έχει επιτύχει μέσω του τουρκικού προξενείου της Κομοτηνής μια πολιτιστική και οικονομική διείσδυση.
Ο στόχος της τουρκικής επιρροής θα μπορούσε να είναι, αφενός μεν η προώθηση των γεωπολιτικών συμφερόντων και την ανάδειξη της Τουρκίας ως περιφερειακής δύναμης στην περιοχή των Βαλκανίων, αφετέρου δε, η δημιουργία κρατών «δορυφόρων», τα οποία μελλοντικά θα μπορούσαν να εξυπηρετήσουν τα συμφέροντά της με οποιονδήποτε τρόπο.
Πηγή: parousiaste.blogspot.com