Νέα δεδομένα για τις κινεζικές εξαγορές, τόσο εκείνες που έχουν ολοκληρωθεί όσο και για deals που βρίσκονται σε εξέλιξη, δημιουργεί το νέο αυστηρό πλαίσιο ελέγχου των άμεσων ξένων επενδύσεων στην Ευρώπη. Η αυστηρή πολιτική των Βρυξελλών αφορά στην Ελλάδα σε 2 βασικούς τομείς δραστηριοποίησης κινεζικών επιχειρήσεων στη χώρα μας, την ενέργεια και τα λιμάνια. Εκεί άλλωστε έχουν υλοποιηθεί οι δύο μεγάλες κινεζικές επενδύσεις: η εξαγορά του 66% του ΟΛΠ από την κινεζική Cosco έναντι 368,5 εκατ. ευρώ και η εξαγορά του 24% του ΑΔΜΗΕ από την κινεζική State Grid έναντι 320 εκατ. ευρώ. Παράλληλα στον ενεργειακό τομέα βρίσκεται σε εξέλιξη μια άλλη μεγάλη επιχειρηματική συνεργασία μεταξύ του κινεζικού κολοσσού China Energy και του ομίλου Κοπελούζου, η οποία αφορά στις ΑΠΕ αλλά και στη λιγνιτική αποεπένδυση, καθώς το κοινό σχήμα συμμετέχει στον διαγωνισμό της ΔΕΗ.
Το μπλόκο
Ποια είναι όμως η αλλαγή στην πολιτική της ΕΕ που δημιουργεί νέα δεδομένα γενικότερα για τις ξένες επενδύσεις στην Ευρώπη, με ιδιαίτερη έμφαση στις επιθετικές εξαγορές από την Κίνα; Την περασμένη εβδομάδα ανακοινώθηκε και επισήμως από τις Βρυξέλλες η συμφωνία Κομισιόν, Συμβουλίου και Ευρωκοινοβουλίου για τη δημιουργία ενός κοινού ευρωπαϊκού μηχανισμού ελέγχου των ξένων επενδύσεων. Η ανακοίνωση της απόφασης συνδυάστηκε από τη δήλωση του Ζαν Κλωντ Γιουνκέρ ότι η Ευρώπη πρέπει πάντα να υπερασπίζεται τα στρατηγικά της συμφέροντα και ότι “δεν είμαστε αφελείς θιασώτες του ελεύθερου εμπορίου”. Ο πρόεδρος της Επιτροπής προχώρησε ένα βήμα παραπάνω λέγοντας χαρακτηριστικά ότι απαιτείται έλεγχος σχετικά με τις αγορές από ξένες κρατικές εταιρείες που στοχεύουν τους στρατηγικούς πόρους της Ευρώπης.
Τα κύρια χαρακτηριστικά της συμφωνίας για τη δημιουργία του μηχανισμού ελέγχου των ξένων επενδύσεων είναι ότι στοχεύει στην προστασία κρίσιμων υποδομών και επιχειρηματικών τομέων μέσα από ένα μηχανισμό που θα περιλαμβάνει συλλογή δεδομένων, ανταλλαγή πληροφοριών και ισότιμη αντιμετώπιση των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων στις αντίστοιχες αγορές των ξένων χωρών. Οι τομείς που εμπίπτουν στο νέο μηχανισμό περιλαμβάνουν στρατηγικές τεχνολογίες, υποδομές περιλαμβανομένων των λιμανιών και των ενεργειακών δικτύων, τις επικοινωνίες, τα ψηφιακά δεδομένα, του διαστήματος, του χρηματοπιστωτικού συστήματος, αλλά και κρίσιμες τεχνολογίες όπως οι ημιαγωγοί, η ρομποτική και η τεχνητή νοημοσύνη.
Παράλληλα σύμφωνα με το σχέδιο που αποφασίστηκε, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μπορεί να προχωρήσει σε έλεγχο ακόμη και για ξένες επενδύσεις που έχουν ήδη ολοκληρωθεί προκειμένου να γνωμοδοτήσει για το εάν θέτουν σε κίνδυνο την ασφάλεια ζωτικής σημασίας υποδομών ή για το εάν μπορεί να οδηγήσουν τεχνογνωσία ή υψηλή τεχνολογία που αποκτήθηκε μέσα από μεγάλες επενδύσεις ευρωπαϊκών κεφαλαίων, σε χέρια εκτός ΕΕ.
Η επικύρωση της συμφωνίας αυτής, που έχει ιδιαίτερη βαρύτητα, αναμένεται στο συμβούλιο της 5ης Δεκεμβρίου, αν και μια σειρά από χώρες που έχουν κοινό χαρακτηριστικό ότι έχουν υποδεχθεί σημαντικές κινεζικές επενδύσεις εμφανίζονται να μην υποστηρίζουν την πρόταση.
Στο μικροσκόπιο ο ΑΔΜΗΕ
Ο τομέας των ενεργειακών υποδομών θεωρείται κρίσιμος τόσο για την εφαρμογή της ενιαίας ενεργειακής πολιτικής όσο και γεωστρατηγικά, όπως έχει δείξει η έμφαση που έχουν δώσει οι Βρυξέλλες στους αγωγούς του φυσικού αερίου. Αντίστοιχα στην ηλεκτρική ενέργεια, η εξαγορά μειοψηφικού ποσοστού του ΑΔΜΗΕ από την China State Grid πέρασε κάτω από τα ραντάρ της Κομισιόν, χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα. Ωστόσο τέθηκαν συγκεκριμένοι όροι που αφορούν σε ρητούς περιορισμούς ως προς τη δραστηριοποίηση κινεζικών εταιρειών στην παραγωγή και προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας, με δεδομένο ότι απαγορεύεται από το ευρωπαϊκό δίκαιο η εμπλοκή καθετοποιημένων εταιρειών και στην παραγωγή/εμπορία και τη μεταφορά ενέργειας.
Προ ημερών μάλιστα, έφτασε στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας η πρώτη επιστολή που θέτει ευθέως θέμα για την πιστοποίηση του ΑΔΜΗΕ, μετά τη συμφωνία της China Energy με τον όμιλο Κοπελούζου.
Όπως αναφέρει σχετικά η επιστολή της Γενικής Διεύθυνσης Ενέργειας, έπεσε στην αντίληψη των ευρωπαϊκών αρχών η συμφωνία του κινεζικού με τον ελληνικό όμιλο και ως εκ τούτου καλεί τη Ρυθμιστική Αρχή να εξετάσει τη συναλλαγή και εάν αυτή προσκρούει στην υποχρέωση για τον ιδιοκτησιακό διαχωρισμό του διαχειριστή του δικτύου, που απαγορεύει τη συμμετοχή σε σημαντικά πάγια στην παραγωγή και προμήθεια για τους διαχειριστές του δικτύου.
Υπό το πρίσμα αυτό η επιστολή της ΓΔ Ενέργειας που ξανανοίγει τον φάκελο της πιστοποίησης, προειδοποιώντας παράλληλα ότι αυτό θα συμβεί και με οποιαδήποτε άλλη συναλλαγή, υπονοώντας τον διαγωνισμό των λιγνιτικών μονάδων, αποτελεί και την πρώτη απτή κίνηση από πλευράς Κομισιόν, επανεξέτασης κινεζικής επένδυσης, μετά την έγκριση από την Κομισιόν, του νέου αυστηρού πλαισίου ελέγχου των ξένων επενδύσεων.
Εδώ πάντως θα πρέπει να σημειωθεί ότι η διοίκηση του ΑΔΜΗΕ, έχει έρθει σε ανοιχτή σύγκρουση με την Κομισιόν, με αφορμή το έργο της διασύνδεσης της Κρήτης και την προοπτική συνεργασίας με το αντίστοιχο έργο διασύνδεσης της Κύπρου (Euroasia Interconnector).
Cosco
Η Ελλάδα δεν ανήκει μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ που έχουν ήδη δημιουργήσει σύστημα ενημέρωσης και ελέγχου για τις άμεσες ξένες επενδύσεις. Ωστόσο μετά την έγκριση του νέου μηχανισμού αυτό θα πρέπει να συμβεί. Στο πλαίσιο αυτό η Αθήνα θα πρέπει να αποστέλλει στις Βρυξέλλες κάθε χρόνο, ετήσια αναφορά στην Επιτροπή, στην οποία θα αναλύονται όλες οι άμεσες ξένες επενδύσεις καθώς και εάν αυτές εγείρουν ανησυχίες για λόγους ασφάλειας και δημόσιου συμφέροντος. Παράλληλα δίνεται η δυνατότητα σε άλλα κράτη μέλη να εκφράζουν ανησυχίες για συγκεκριμένες επενδύσεις, ενώ η επιτροπή θα έχει το δικαίωμα να ζητήσει επιπλέον πληροφορίες και να εκδίδει γνωμοδοτήσεις. Μεταξύ των ανοιχτών προς εξέταση επενδύσεων από κινεζικές εταιρείες, περιλαμβάνεται, όπως αναφέρουν δημοσιεύματα του διεθνούς τύπου και η επένδυση της Cosco στον ΟΛΠ.
Του Χάρη Φλουδόπουλου