Ο Βρετανός πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον μάχεται για να διασώσει την θέση του μετά την εξέγερση που έχουν προκαλέσει στις τάξεις του κυβερνώντος Συντηρητικού Κόμματος τα πάρτι κατά παραβίασιν των μέτρων του lockdown που είχαν γίνει αγαπημένη συνήθεια στην Ντάουνινγκ Στριτ.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο υπάρχουν διάφοροι τρόποι για να απομακρυνθεί ένας πρωθυπουργός από τη θέση του δίχως να προκηρυχθούν έκτακτες εκλογές. Το εν ενεργεία κοινοβούλιο έχει τη δυνατότητα να δώσει ψήφο εμπιστοσύνης σε μία άλλη κυβέρνηση υπό έναν νέο πρωθυπουργό. Υπό αυτό το πρίσμα, η «δουλειά» του Μπόρις Τζόνσον απειλείται πραγματικά μετά τις αποκαλύψεις για κορωνοπάρτι και την οργή που έχουν προκαλέσει στη βρετανική κοινή γνώμη και μέσα στο ίδιο του το κόμμα.
Μπορεί η βασίλισσα να απολύσει τον Μπόρις Τζόνσον;
Η θέση του μονάρχη στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι σε μεγάλο βαθμό εθιμοτυπική και δεν διαθέτει εκτελεστικές εξουσίες. Η Βασίλισσα, όπως είναι ευρέως γνωστό, δεν ψηφίζει ούτε εκλέγεται, ωστόσο, ως κεφαλή της χώρας και της κοινοπολιτείας έχει ιδιαίτερη σχέση με τον πρωθυπουργό, τον οποίο και διορίζει. Ωστόσο, εξαιτίας της περιορισμένης πολιτική της εξουσίας καθίσταται εξαιρετικά απίθανο να αποπέμψει εκείνη τον Μπόρις Τζόνσον.
Από τεχνική άποψη, εξακολουθεί να έχει «εφεδρικές εξουσίες» που της επιτρέπουν να απολύσει μια κυβέρνηση ή έναν πρωθυπουργό εάν κρίνει ότι συμπεριφέρονται αντισυνταγματικά, αλλά αυτό την τελευταία φορά που συνέβη ήταν το 1834 από τον βασιλιά Γουλιέλμο Δ’. Όλα τα θέματα, όπως και οι νόμοι, αποφασίζονται από το Κοινοβούλιο και η άδεια από τη βασίλισσα για πράξεις όπως η διάλυση του Κοινοβουλίου είναι μια τυπική διαδικασία.
Πώς λοιπόν θα μπορούσε το Κοινοβούλιο να απαλλαγεί από τον Μπόρις Τζόνσον;
Ακολουθεί μια εξήγηση για το πώς ο Τζόνσον μπορεί να βρεθεί αντιμέτωπος με διαδικασία ψήφου δυσπιστίας μεταξύ των βουλευτών του Συντηρητικού Κόμματος βάσει των κανόνων του.
– Τι πρέπει να γίνει για να υπάρξει διεκδίκηση της ηγεσίας;
Μια διαδικασία για τη διεκδίκηση της ηγεσίας μπορεί να ενεργοποιηθεί εάν το 15% των βουλευτών του Συντηρητικού κόμματος συντάξουν επιστολές που ζητούν τη διενέργεια διαδικασίας ψήφου εμπιστοσύνης από τον πρόεδρο της Επιτροπής 1922 του κόμματος, που αντιπροσωπεύει τους βουλευτές που δεν έχουν κυβερνητικές θέσεις.
Οι Συντηρητικοί έχουν 360 βουλευτές, άρα 54 χρειάζεται να γράψουν τέτοιες επιστολές για να υπάρξει διαδικασία επί ψήφου εμπιστοσύνης.
– Μπορεί να συμβεί αυτό στον Τζόνσον;
Αρκετοί βουλευτές του Συντηρητικού κόμματος έχουν εκφράσει δημόσια τη δυσαρέσκειά τους για τον Τζόνσον και μερικοί εξ αυτών έχουν δηλώσει ότι έχουν υποβάλει επιστολές. Άλλοι έχουν πει ότι το έχουν κάνει αλλά δεν θέλουν να κατονομαστούν. Οι επιστολές είναι εμπιστευτικές άρα ο πρόεδρος της Επιτροπής 1922 Γκράχαμ Μπρέιντι είναι ο μοναδικός άνθρωπος που γνωρίζει πόσοι πραγματικά το έχουν πράξει.
– Τι μπορεί να συμβεί κατά τη διάρκεια μιας διαδικασίας ψήφου εμπιστοσύνης;
Όλοι οι Συντηρητικοί βουλευτές μπορούν να ψηφίσουν υπέρ ή κατά του ηγέτη τους. Εάν κερδίσει ο Τζόνσον παραμένει στη θέση του και ο ρόλος του δεν μπορεί να αμφισβητηθεί ξανά για 12 μήνες. Εάν χάσει, πρέπει να παραιτηθεί και δεν μπορεί να συμμετάσχει στη διαδικασία εκλογής νέου αρχηγού που θα ακολουθήσει.
– Πόσο γρήγορα μπορεί να λάβει χώρα μια τέτοια διαδικασία;
Βάσει του κανονισμού που διέπει το Συντηρητικό κόμμα, ο πρόεδρος της Επιτροπής 1922 σε διαβούλευση με τον ηγέτη του κόμματος αποφασίζει την ημερομηνία της ψηφοφορίας, που πρέπει να διεξαχθεί το συντομότερο δυνατόν.
Όταν η προκάτοχος του Τζόνσον, η Τερέζα Μέι, βρέθηκε αντιμέτωπη με διαδικασία ψήφου εμπιστοσύνης τον Δεκέμβριο του 2018 –την οποία τελικά κέρδισε—αυτή έγινε την ίδια ήμερα που ο πρόεδρος της Επιτροπής 1922 ανακοίνωσε ότι έλαβε αρκετές επιστολές για να ενεργοποιηθεί η σχετική διαδικασία.
– Τι μπορεί να συμβεί εάν ο Τζόνσον χάσει;
Εάν χάσει ο Τζόνσον, θα ξεκινήσει μια διαδικασία ανάδειξης νέας ηγεσίας προκειμένου να αποφασιστεί ο αντικαταστάτης του. Ωστόσο, η εξέλιξη αυτή δεν θα προκαλέσει άμεσα γενικές εκλογές και ο αντικαταστάτης του μπορεί να γίνει πρωθυπουργός.
Εάν υπάρξουν αρκετοί υποψήφιοι, θα διεξαχθεί μυστική ψηφοφορία μεταξύ των Συντηρητικών βουλευτών. Ο υποψήφιος με τις λιγότερες ψήφους βγαίνει εκτός διαδικασίας και πραγματοποιείται εκ νέου ψηφοφορία. Η διαδικασία επαναλαμβάνεται έως ότου απομείνουν δύο υποψήφιοι, με τις ψηφοφορίες να διενεργούνται με αρκετές ημέρες διαφορά, τις Τρίτες και τις Πέμπτες.
Οι τελικοί δύο υποψήφιοι λαμβάνουν στη συνέχεια μέρος σε εκλογική διαδικασία με επιστολική ψήφο με τη ευρύτερη συμμετοχή των μελών του κόμματος, με τον νικητή να αναδεικνύεται νέος ηγέτης. Οι ψηφοφόροι πρέπει να είναι μέλη του κόμματος για τουλάχιστον τρεις μήνες.
– Ποιος θα μπορούσε να αντικαταστήσει τον Τζόνσον;
Οι δύο βουλευτές που θεωρούνται φαβορί για την αντικατάσταση του Τζόνσον είναι ο υπουργός του επί των Οικονομικών Ρίσι Σουνάκ, που είχε αναβαθμισμένο ρόλο στην παρουσίαση της στήριξης της κυβέρνησης για την οικονομία κατά τη διάρκεια της πανδημίας της COVID-19, και η υπουργός Εξωτερικών Λιζ Τρας, που είναι δημοφιλής στη βάση του κόμματος.
Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Newsbomb.gr.