Η ζάλη είναι συνηθισμένο και συχνά ενοχλητικό σύμπτωμα, που παρατηρείται σε ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού.
Ο όρος ‘ζάλη’ χρησιμοποιείται για να περιγράψει μεγάλη ποικιλία συμπτωμάτων, τα οποία οφείλονται σε διαφορετικά ιατρικά σύνδρομα και παθήσεις, όπως:
*Αίσθημα περιστροφής
*Διαταραχή ή αίσθημα διαταραχής κατά την βάδιση ή κατά την όρθια θέση με αστάθεια
*Τάση προς λιποθυμία, χωρίς αστάθεια
*Διανοητική σύγχυση
*Θόλωση όρασης
*Δυσάρεστα αισθήματα, που εντοπίζονται στο κεφάλι, όπως μυρμηγκιάσματα
Η ζάλη μπορεί να συνοδεύεται και από άλλα συμπτώματα, όπως ναυτία, έξαψη, εφίδρωση, λιποθυμία.
Στο υγιές άτομο, η αίσθηση της ισορροπίας και της φυσιολογικής αίσθησης του σώματος ρυθμίζεται από ποικιλία παραγόντων, που λειτουργούν σωστά, όταν συντρέχουν οι προϋποθέσεις που αναφέρονται παρακάτω:
*Όταν υπάρχει φυσιολογική αρτηριακή πίεση του αίματος, στην συστηματική κυκλοφορία
*Όταν η αιμάτωση του εγκεφάλου δεν διαταράσσεται από τοπικές ανωμαλίες στην περιοχή του νευρικού συστήματος ή από γενικότερα νοσήματα
*Όταν τα τρία αισθητήρια συστήματα του ανθρώπου, που εξυπηρετούν τον προσανατολισμό και την θέση στον χώρο (το αιθουσαίο, το οπτικό και το σωματοαισθητικό σύστημα), λειτουργούν ομαλά. Τα συστήματα αυτά αλληλεπιδρούν με σύνθετο τρόπο και περιλαμβάνουν όργανα στο αυτί, στο μάτι, στον εγκέφαλο, στο δέρμα, στους μύες και στις αρθρώσεις.
Υπάρχουν περιπτώσεις, που η ζάλη προκαλείται από καλοήθεις διαταραχές των ανωτέρω σταθεροποιητικών συστημάτων, όπως για παράδειγμα παρατηρείται σε ορισμένες περιπτώσεις καλοήθους ορθοστατικής υπότασης, στην περίπτωση της ναυτίας του ταξιδιού, σε συνθήκες έλλειψης βαρύτητας, σε περιπτώσεις παρατεταμένων ασυνήθιστων θέσεων της κεφαλής, σε αγχώδη σύνδρομα.
Σοβαρά και χρόνια νοσήματα
Υπάρχουν όμως και σοβαρά νοσήματα, που προκαλούν διαταραχή των ανωτέρω σταθεροποιητικών συστημάτων, νοσήματα που μπορεί να έχουν ως μόνο σύμπτωμα την ζάλη και εάν δεν αντιμετωπιστούν εγκαίρως, μπορεί να προκαλέσουν σοβαρή αναπηρία ή θάνατο, όπως σοβαρά καρδιακά νοσήματα, εγκεφαλικά νοσήματα, σοβαρή στένωση καρωτιδικών αγγείων, νοσήματα επινεφριδίων, παγκρεατικά νοσήματα, ηπατικά νοσήματα, οξεία σιωπηλή αιμορραγία.
Επιπροσθέτως, η δυσλειτουργία των παραγόντων που συμμετέχουν στην απρόσκοπτη αίσθηση της θέσης και της ισορροπίας, προκαλεί ιδιαιτέρως επίμονες και ενοχλητικές κρίσεις ζάλης σε ορισμένα απλά ιατρικά νοσήματα, που ανταποκρίνονται σε ήπιες φαρμακευτικές παρεμβάσεις, όπως κακή όραση, λαβυρινθίτιδα, καλοήθη αναιμία, στερητική νευροπάθεια, ενώ άλλες φορές προκαλείται από παρενέργειες φαρμάκων, όπως η ινσουλίνη και τα διουρητικά.
Χρόνια νοσήματα, όπως ο διαβήτης, όταν δεν θεραπεύονται σωστά, προκαλούν μακροπρόθεσμα εκφύλιση των σταθεροποιητικών συστημάτων και ζάλη.
Κατά την λεπτομερή κλινική διερεύνηση ενός επεισοδίου ζάλης στο ιατρείο, θα εντοπιστεί εάν αυτό οφείλεται σε απλές καλοήθεις διαταραχές ή απλά ιατρικά νοσήματα, εάν απαιτούνται απλές εργαστηριακές εξετάσεις προς αξιολόγηση, ή εάν πρόκειται για πιθανό προάγγελο σοβαρών παθολογικών καταστάσεων, που χρήζουν ειδικό εργαστηριακό έλεγχο, ή άμεση νοσηλεία.