«Όταν ήμουν μικρή, οι γονείς μου πίστευαν ότι είμαι απλώς ντροπαλή. Δεν μου άρεσε να είμαι στο επίκεντρο της προσοχής, δεν ήμουν ιδιαίτερα ομιλητική και πίστευα ότι οτιδήποτε και αν έκανα, όλοι το παρατηρούσαν και το κατέκριναν.
Το ίδιο συμβαίνει και τώρα που είμαι 28 χρονών. Η μόνη διαφορά είναι ότι τώρα ξέρω ότι έχω αγχώδη κοινωνική διαταραχή.»
Το κοινωνικό άγχος ή αλλιώς κοινωνική φοβία είναι ένα πολύ συνηθισμένο ψυχολογικό πρόβλημα που απαντάται συχνά τόσο σε άντρες, όσο και σε γυναίκες. Πρόκειται για το έντονο άγχος που αισθάνεται κανείς στις κοινωνικές συναναστροφές του, το οποίο δημιουργείται επειδή πιστεύει ότι γίνεται αντικείμενο παρατήρησης και αρνητικού σχολιασμού από τους γύρω του. Γι’ αυτό τον λόγο επιλέγει την κοινωνική απομόνωση και προσπαθεί να αποφύγει οποιαδήποτε αλληλεπίδραση.
Πώς να αντιμετωπίσετε το κοινωνικό άγχος
Ποια είναι η διαφορά του κοινωνικού άγχους με τη συστολή;
Ναι μεν τα συνεσταλμένα άτομα νιώθουν άγχος όταν αλληλοεπιδρούν με τους γύρω τους, ωστόσο στην περίπτωση του κοινωνικού άγχους εμφανίζουν σωματικά συμπτώματα όπως ναυτία ή ακόμη και λιποθυμικές τάσεις.
Ποια είναι τα συμπτώματα του κοινωνικού άγχους;
Σύμφωνα με άρθρο του Ινστιτούτο Έρευνας και Θεραπείας της Συμπεριφοράς, η κοινωνική φοβία διακρίνεται σε δύο κατηγορίες. Η πρώτη είναι η ειδική κοινωνική φοβία όπου ο πάσχων αποφεύγει συγκεκριμένες δραστηριότητες όταν βρίσκεται σε κόσμο, όπως για παράδειγμα να γευματίσει. Η δεύτερη κατηγορία είναι η γενικευμένη κατηγορία που το άτομο βιώνει έντονο άγχος επειδή φοβάται ότι θα ταπεινωθεί από τρίτους. Πέρα από τα ψυχολογικά συμπτώματα, υπάρχουν και σωματικά τα οποία εκδηλώνονται με ναυτία, ταχυκαρδία, μικρά τσιμπήματα στα άκρα των ατόμων, αλλά και έντονες λιποθυμικές τάσεις. Σε ορισμένες περιπτώσεις κοκκινίζουν και ιδρώνουν υπερβολικά, ενώ σε καταστάσεις αφόρητου άγχους μπορούν να πάθουν κρίση πανικού.
Πώς μπορείτε να αντιμετωπίσετε το κοινωνικό άγχος;
Το πιο αποδεδειγμένα αποτελεσματικό μοντέλο για την αντιμετώπιση της κοινωνικής φοβίας είναι η Γνωσιακή-Συμπεριφοριστική θεραπεία. Είναι μια μέθοδος κατά την οποία ο ψυχοθεραπευτής ασχολείται με τις σκέψεις και τις αντιλήψεις του ασθενή, προσπαθεί να ερμηνεύσει την συμπεριφορά του και να βρουν μαζί μηχανισμούς αντιμετώπισης. Στόχος της συγκεκριμένης θεραπείας είναι να συνειδητοποιήσει το άτομο ότι οι φόβοι του δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα.
Εκτός όμως της ψυχοθεραπείας υπάρχουν και άλλες τεχνικές που βοηθούν στην αντιμετώπιση τους προβλήματος όπως:
Τεχνικές χαλάρωσης μέσω αναπνοών: όταν κανείς νιώθει υπερβολικό άγχος, καλό θα ήταν να εισπνέει αργά από τη μύτη και να περιμένει μερικά δευτερόλεπτα μέχρι να εκπνεύσει. Η εκπνοή πρέπει να διαρκεί περισσότερο από την εισπνοή και προτείνεται αυτές οι ασκήσεις να επαναληφθούν αρκετές φορές, μέχρι το άτομο να ηρεμήσει.
Μικρά βήματα: το να βρεθεί ένα κοινωνικοφοβικό άτομο σε μια συγκέντρωση πολλών ατόμων είναι εξαιρετικά δύσκολο. Κάνοντας όμως, μικρά διαδοχικά βήματα, όπως για παράδειγμα να πηγαίνει για φαγητό με λίγους και σταδιακά περισσότερους γνωστούς και φίλους, συνηθίζει σιγά-σιγά να έρχεται σε επαφή με ό,τι του προκαλεί φόβο και του είναι πιο εύκολο να διαχειριστεί το άγχος του.
«Έπειτα από προτροπή του ψυχολόγου μου, φρόντιζα κάθε Σάββατο να τρώω στο σπίτι της αδερφής μου. Παρόλο που είναι συγγενής μου, αγχωνόμουν πολύ όταν έπρεπε να μιλήσω στον άντρα της ή να παίξω με τα παιδιά. Στην αρχή μου φαινόταν βουνό. Τώρα, έχω συνηθίσει αρκετά και όταν νιώθω ότι αγχώνομαι, πηγαίνω στο μπάνιο και παίρνω μερικές ανάσες.»
Σχέδιο δράσης: το άτομο μπορεί να οργανώσει από πριν ένα σχέδιο δράσης, προσπαθώντας να προβλέψει τι θα συμβεί σε μια κοινωνική συναναστροφή.
«Με βοηθάει πάρα πολύ να σκέφτομαι από πριν τα βήματά μου. Πριν πάω στη δουλειά, ξέρω ποιον θα χαιρετίσω πρώτο και τι θα του πω. Όταν μιλάω με κάποιον συνάδελφο έχω προβλέψει πάνω-κάτω τη συζήτησή μας και προσπαθώ να αγνοώ το άγχος.»
Είναι πολύ σημαντικό για ένα άτομο που ταλαιπωρείται τόσο πολύ στις κοινωνικές συναναστροφές να θέλει να βοηθήσει τον εαυτό του και να βελτιώσει την καθημερινότητά του. Το κοινωνικό άγχος είναι ένα πολύ συνηθισμένο ψυχολογικό πρόβλημα που δεν πρέπει σε καμιά περίπτωση να αντιμετωπίζεται με ντροπή και προκατάληψη. Αν έχουμε στον περίγυρό μας ένα κοινωνικοφοβικό άτομο, καλό θα ήταν να του δώσουμε τον χρόνο που χρειάζεται για να μας πλησιάσει, χωρίς να κατακρίνουμε τη συμπεριφορά του.