Persona non grata: Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ανακήρυξε ως «ανεπιθύμητους» τους πρέσβεις 10 χωρών στην Τουρκία, δημιουργώντας διπλωματικό πυρετό. Τι σημαίνει η φράση του Τούρκου προέδρου.
Οι πρέσβεις των ΗΠΑ, Γαλλίας, Γερμανίας, Καναδά, Δανίας, Ολλανδίας, Νορβηγίας, Σουηδίας, Φινλανδίας και Νέας Ζηλανδίας την προηγούμενη εβδομάδα συνυπέγραψαν κείμενο με το οποίο ζητούσαν από την Τουρκία την αποφυλάκιση του Οσμάν Καβαλά. Οι εκκλήσεις των διπλωματών, ωστόσο, προκάλεσαν την οργή της Άγκυρας και του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Η πρώτη αντίδραση της Τουρκίας ήταν να καλέσει τους πρέσβεις σε ακρόαση, έτσι ώστε να δώσουν εξηγήσεις, ωστόσο, ο Τούρκος πρόεδρος το πήγε ένα βήμα πιο πέρα και μίλησε για την ανακήρυξή τους ως «personae non grata».
Τι σημαίνει, όμως, ο όρος «persona non grata»; Η ακριβής μετάφραση από τα λατινικά είναι «ανεπιθύμητο πρόσωπο». Αποτελεί έναν όρο του Διεθνούς Δικαίου και ειδικότερα είναι ένας από τους βασικούς όρους στις σύγχρονες Διπλωματικές Σχέσεις.
Ο χαρακτηρισμός persona non grata (πληθυντικός: personae non gratae) χρησιμοποιείται σε διακοπή διεθνών σχέσεων (συνηθέστερα διμερών), ή σε άρση διαπίστευσης προσώπου που δια λόγου ή έργου προσέβαλε τη Χώρα στην οποία ήταν διαπιστευμένο. Πρόσωπα χαρακτηριζόμενα ομοίως είτε υποχρεούνται σε άμεση αναχώρηση, είτε απαγορεύεται η είσοδός τους στη Χώρα, (τουλάχιστον ως διαπιστευμένα).
Ο αντίθετος όρος είναι persona grata. Με τις λατινικές λέξεις αυτές δηλώνεται καθένα πρόσωπο που είναι ευμενώς αποδεκτό από την κυβέρνηση της χώρας στην οποία είναι διαπιστευμένο. Ο όρος αφορά μόνο στα πρόσωπα εκείνα για τα οποία απαιτείται διαπίστευση όπως π.χ. πρέσβεις, πρόξενοι, ακόλουθοι καθώς και εκπρόσωποι διεθνών οργανισμών, άλλων δογμάτων κ.λπ..
Το τι ακριβώς σημαίνει ο χαρακτηρισμός ενός διπλωματικού εκπροσώπου κράτους σε άλλο έδαφος ως «persona non grata», εξηγείται στο Άρθρο 9 της Σύμβασης της Βιέννης για Διπλωματικές και Προξενικές Σχέσεις από το 1963.
Το πρωτότυπο κείμενο αναφέρει:
- Τό παρ’ ώ ή διαπίστευσις Κράτος δύναται κατά πάντα χρόνος καί άνευ υποχρεώσεως δπως αιτιολόγηση την άπόφασίν του νά καθίστα γνωστόν προς τό διοπτιστεύον Κράτος ότι ο αρχηγός της αποστολής ή παν μέλος του διπλωματικού προσωπικού της αποστολής είναι πρόσωπον μη άρεστόν, ή δτι πάν άλλο μέλος του προσωπικού της αποστολής δέν είναι παραδεκτόν. Τό διαπιστεΟον Κράτος έν τοιαύτη περιπτώσει είτε ανακαλεί τό έν λόγω πρόσωπον είτε, αναλόγως τής περιπτώσεως, θέτει τέρμα εις τάς παρά τη αποστολή αρμοδιότητας του. Πρόσωπον τι δύναται νά κηρυχθή μή άρεστόν ή μή παραδεκτόν πρό της άφίξεώς του είς τό έδαφος του παρ’ ώ ή διαπίστευσις Κράτους.
- “Εάν τό διοπτιστεύον Κράτος άρνήται ή παραλείπη νά εκτέλεση εντός ευλόγου προθεσμίας τάς υποχρεώσεις, δι’ ών επιβαρύνεται συμφώνως προς την παράγραφον 1 του παρόντος “Αρθρου, τό παρ’ ώ ή διαπίστευσις Κράτος δύναται νά άρνηθή δπως αναγνώριση εις τό έν λόγω πρόσωπον τήν ιδιότητα του μέλους της αποστολής.
Με απλά λόγια, ένα κράτος έχει το δικαίωμα να κηρύξει ως ανεπιθύμητη την παραμονή ενός επικεφαλής ή μέλους διπλωματικής αποστολής άλλου κράτους, αφού ειδοποιήσει το ενδιαφερόμενο κράτος. Παρόλα αυτά, το κράτος δεν είναι υποχρεωμένο να εξηγήσει τους λόγους που το οδηγούν σε αυτή την απόφαση.
Αυτό που έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, είναι να ξεκαθαρίσει το αν πράγματι η Τουρκία θα κηρύξει επίσημα ανεπιθύμητους τους δέκα πρέσβεις. Σε μια τέτοια περίπτωση οι εξελίξεις σε διεθνές επίπεδο θα είναι ραγδαίες.
Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Newsbomb.gr.