Η δημοσιογράφος Δάφνη Καρουάνα Γκαλίζια πλήρωσε με τη ζωή της, τις αποκαλύψεις της. Σήμερα συμπληρώνονται τέσσερα χρόνια από τη δολοφονία που προκάλεσε τεράστιες αναταράξεις στη Μάλτα αλλά και ολόκληρη την Ε.Ε
Σαν σήμερα, στις 16 Οκτωβρίου του 2017 η δημοσιογράφος Δάφνη Καρουάνα Γκαλιζία έπεφτε νεκρή λίγα μέτρα μακριά από το σπίτι της στην πόλη Μπιντνίζα της Μάλτας, όταν εξερράγη το παγιδευμένο αυτοκίνητό της.
Το όνομα της έγινε συνώνυμο για την ελευθερία της έκφρασης και τη διαρκή αναζήτηση της αλήθειας. Και η δολοφονία της που συγκλόνισε την Ευρώπη, εξακολουθεί να προκαλεί ερωτήματα για το κράτος δικαίου στη Μάλτα.
Η Μαλτέζα δημοσιογράφος ήταν γνωστή για την αποκάλυψη αμφιλεγόμενων και ευαίσθητων πληροφοριών που σχετίζονται με τα Panama Papers. Συνεργάτης σε μεγάλες εφημερίδες της Μάλτας, διατηρούσε ένα προσωπικό ιστολόγιο με τίτλο Running Commentary, όπου δημοσίευε αποκαλύψεις και έρευνες για υποθέσεις νεποτισμού, διαφθοράς και διαδρομές «μαύρου χρήματος».
Τολμούσε να στοχοποιεί μέλη της κυβέρνησης, αλλά και πανίσχυρους επιχειρηματίες και να καταγγέλλει τα κακώς κείμενα, ελεύθερη, ανεξάρτητη και ατρόμητη.
Το μπλογκ της ήταν μία από τις πιο δημοφιλείς ιστοσελίδες στην Μάλτα, ενοχλούσε ωστόσο τους ισχυρούς και την έφερε πολλές φορές αντιμέτωπη με νομικές περιπέτειες.
Τον Μάρτιο του 2013 συνελήφθη για παραβίαση της προεκλογικής σιωπής την ημέρα πριν από τις γενικές εκλογές, επειδή ανέβασε βίντεο που σατίριζαν τον τότε ηγέτη της αντιπολίτευσης Τζόζεφ Μουσκάτ. Ανακρίθηκε από την αστυνομία και αφέθηκε ελεύθερη λίγες ώρες μετά.
Ακολούθησαν δεκάδες απειλές, αγωγές για συκοφαντική δυσφήμιση και άλλα αδικήματα για τα οποία κατά καιρούς την στοχοποίησαν, εκείνη όμως συνέχισε απτόητη να δημοσιεύει άρθρα, παρά τον εκφοβισμό και τις προσπάθειες για τη φίμωσή της.
Το 2016 και το 2017 -έγραφε ακόμη και λίγες ώρες πριν από την δολοφονία της- έφερε στο φως αποκαλυπτικές λεπτομέρειες και πληροφορίες για μία σειρά από πολιτικούς της Μάλτας και τις σχέσεις τους με το σκάνδαλο των Panama Papers.
Τα Panama Papers
Μέσω της σχέσης του γιου της με το δίκτυο δημοσιογράφων ICIJ, η Καρουάνα Γκαλιζία γνώριζε την εμπλοκή μεταξύ άλλων του υπουργού Κόνραντ Μίτσι και άλλων υψηλόβαθμων στελεχών με εταιρείες στον Παναμά, πριν από την διαρροή των Panama Papers τον Απρίλιο του 2016.
Στις 22 Φεβρουαρίου άφησε να εννοηθεί στο ιστολόγιό της ότι ο Μίτσι είχε διασυνδέσεις με τον Παναμά και τη Νέα Ζηλανδία. Αυτό ανάγκασε τον υπουργό να αποκαλύψει την ύπαρξη ενός οικογενειακού καταπίστευματος με έδρα τη Νέα Ζηλανδία.
Ήταν η πρώτη που δημοσίευε την είδηση για την εμπλοκή των υψηλόβαθμων Μαλτέζων στα Panama Papers και κατονομάστηκε από το Politico ως ένας από τους «28 ανθρώπους που διαμορφώνουν, διαταράσσουν και προκαλούν αναταράξεις στην Ευρώπη.» Τα μέσα εκείνη την εποχή την χαρακτήριζαν ως την «γυναίκα WikiLeaks» μοναχική σταυροφόρο ενάντια στην αδιαφάνεια και τη διαφθορά στη Μάλτα.
Λίγο μετά ισχυρίστηκε ότι η «Egrant», μια άλλη εταιρεία με έδρα τον Παναμά, ανήκε στην Μισέλ Μούσκατ, την σύζυγο του τότε πρωθυπουργού Τζόζεφ Μούσκατ. Αυτοί οι ισχυρισμοί οδήγησαν τον Μούσκατ να προκηρύξει τις γενικές εκλογές του Ιουνίου του 2017, οι οποίες είχαν ως αποτέλεσμα την παραμονή του Εργατικού Κόμματος του στην κυβέρνηση. Μετά τις εκλογές η Καρουάνα Γκαλιζία επέκρινε επίσης δριμύτατα τον νέο ηγέτη της αντιπολίτευσης του Εθνικιστικού Κόμματος, Άντριαν Ντίλια.
Η ημέρα της δολοφονία της
Στις 16 Οκτωβρίου του 2017, γύρω στις 3 το μεσημέρι η Καρουάνα Γκαλίζια οδηγούσε κοντά στο σπίτι της, όταν η βόμβα που είχαν τοποθετήσει στο αυτοκίνητό της -ένα μισθωμένο Peugeot 108- εξερράγη, με αποτέλεσμα να σκοτωθεί ακαριαία.
Η μεγάλη έκρηξη διέλυσε το αυτοκίνητο σε πολλά κομμάτια και το σκόρπισε στα κοντινά χωράφια. Λείψανα της δημοσιογράφου βρέθηκαν από το γιο της, 80 μέτρα μακριά από το σημείο της έκρηξης, την οποία άκουσε απο το σπίτι τους.
«Κοίταζα κάτω και έβλεπα μέρη του σώματος της μητέρας μου παντού τριγύρω μου» έγραφε συγκλονισμένος λίγο μετά τη δολοφονία στο Facebook ο γιός της Μάθιου.
Δύο εβδομάδες πριν από τον θάνατο της η Καρουάνα Γκαλίζια φέρεται να είχε καταγγείλει στην αστυνομία ότι την απειλούσαν. Η τελευταία ανάρτηση στο ιστολόγιό της πριν φύγει από τη ζωή έγραφε «Υπάρχουν παντού απατεώνες όπου και να κοιτάξει κανείς τώρα. Η κατάσταση είναι απελπιστική»
Οι έρευνες για τη δολοφονία της
Τον Δεκέμβριο του 2017, συνελήφθησαν τρεις άνδρες ως ύποπτοι για τη δολοφονία της. Βασικός ύποπτος, ο Γιόργκεν Φένεκ, ένας ζάμπλουτος επιχειρηματίας που θεωρείται ο ηθικός αυτουργός της δολοφονίας της.
Επικεφαλής μιας επιχειρηματικής αυτοκρατορίας με παρακλάδια στους τομείς των ακινήτων, των εισαγωγών και της αντιπροσωπείας αυτοκινήτων, ήταν επίσης ιδιοκτήτης σε μια κοινοπραξία που είχε αναλάβει ένα αμφιλεγόμενο κυβερνητικό συμβόλαιο για την κατασκευή ενός σταθμού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Η Καρουάνα Γκαλίζια διερευνούσε ενδεχόμενη διαφθορά στο συμβόλαιο όταν σκοτώθηκε.
Ο Φένεκ συνελήφθη, ενώ η θαλαμηγός του βρισκόταν στα ανοικτά της Μάλτας σε μια προσπάθειά του, σύμφωνα με την αστυνομία, να διαφύγει από το νησί. Ο τότε πρωθυπουργός της Μάλτας Τζόζεφ Μουσκάτ ανακοίνωσε την παραίτησή του μερικές μέρες μετά τη σύλληψη του, καθώς ανακαλύφθηκε η ύπαρξη στενών σχέσεων ανάμεσα στον επιχειρηματία και υψηλόβαθμους κυβερνητικούς αξιωματούχους. Ο ίδιος ο Μουσκάτ αρνήθηκε οτιδήποτε επιλήψιμο.
Οι συνεχιστές του έργου της
Εκτοτε μια διεθνής κοινοπραξία 45 δημοσιογράφων ανακοίνωσε το Daphne Project, μια συνεργασία με στόχο την ολοκλήρωση του ερευνητικού της έργου.
Τον Δεκέμβριο του 2019 με απόφαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου θεσπίστηκε το Βραβείο Daphne Caruana Galizia, προς τιμήν της Μαλτέζας ερευνήτριας δημοσιογράφου και μπλόγκερ, γνωστής για τον αγώνα της κατά της διαφθοράς.
Την περασμένη Πέμπτη, τρία 24ωρα πριν από την τέταρτη επέτειο της δολοφονίας της, το βραβείο δημοσιογραφίας που φέρει το όνομά της απονεμήθηκε στους δημοσιογράφους του δικτύου Forbidden Stories που εργάστηκαν στο πλαίσιο του Pegasus Project.
Το Pegasus Project αφορά την αποκάλυψη δικτύου παρακολούθησης 50.000 τηλεφώνων πελατών της ισραηλινής εταιρείας NSO επί σειρά ετών, με στόχο τουλάχιστον 180 δημοσιογράφους, σε χώρες όπως η Ινδία, το Μεξικό, η Ουγγαρία, το Μαρόκο και η Γαλλία, ακτιβιστές για τα ανθρώπινα δικαιώματα, ακαδημαϊκούς, επιχειρηματίες, διπλωμάτες, δικηγόρους και γιατρούς.
Από τις 22 Ιουνίου έως την 1η Σεπτεμβρίου 2021, περισσότεροι από 200 δημοσιογράφοι από τις 27 χώρες της ΕΕ υπέβαλαν τις δημοσιογραφικές τους έρευνες στην κριτική επιτροπή του βραβείου.
Εκ μέρους της 29μελούς κριτικής επιτροπής, ο ΓΓ της Διεθνούς Ομοσπονδίας Δημοσιογράφων Anthony Bellanger, παρέδωσε το χρηματικό έπαθλο ύψους 20.000 ευρώ στους εκπροσώπους του δικτύου, Sandrine Rigaud και Laurent Richard.
Το δίκτυο Forbidden Stories είναι μια συλλογικότητα δημοσιογράφων από 30 δημοσιογραφικούς οργανισμούς, που αναλαμβάνουν να συνεχίσουν έρευνες συναδέλφων τους που έχουν δολοφονηθεί, βρίσκονται στη φυλακή ή δέχονται απειλές.
Από την ίδρυσή του το 2017, το δίκτυο και οι συνεργάτες του συνεχίζουν τόσο το έργο της Γκαλιζία, όσο και άλλων δημοσιογράφων που πλήρωσαν με τη ζωή τους τις πολύτιμες για την αλήθεια έρευνες τους.
Ο Πρόεδρος του ΕΚ, David Sassoli, ανέφερε σχετικά: «Πάνω από όλα πρέπει να διασφαλίσουμε ότι το κράτος δικαίου δεν υπονομεύεται στα κράτη μέλη μας, καθώς αποτελεί τη ραχοκοκαλιά της ανεξάρτητης δημοσιογραφίας. Οι δημοσιογράφοι πρέπει να μπορούν να βασίζονται στις αρχές για την προστασία και την υπεράσπιση των συμφερόντων τους και όχι να τις φοβούνται. Το οφείλουμε στους γενναίους ρεπόρτερ που έπεσαν νεκροί».
Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Newsbomb.gr.