Είστε μόνη στο σπίτι, έχετε καθίσει χαλαρά στον καναπέ σας και απολαμβάνετε μία ταινία με ένα ποτήρι κρασί. Το δωμάτιο έχει επαρκή φωτισμό και ξέρετε ότι είστε ασφαλής. Από έξω λυσσομανά ένας δυνατός άνεμος, τα παράθυρα χτυπούν με ανατριχιαστικό θόρυβο και ξαφνικά… γίνεται διακοπή ρεύματος. Τώρα βρίσκεστε σε ένα μαύρο δωμάτιο και είναι η στιγμή που οι περισσότεροι θα αρχίσουν να φοβούνται…
«Ο φόβος είναι σαν τον πόνο. Είναι πάντα εκεί για να μας προστατέψει από οτιδήποτε μπορεί να μας βλάψει» αναφέρει η ψυχολογία. «Έτσι, ο φόβος μάς κάνει πιο προσεκτικούς απέναντι σε κάποιον πιθανό κίνδυνο».
Από τα προϊστορικά χρόνια, οι άνθρωποι φοβούνταν την πιθανή επίθεση από ερπετά ή από εχθρούς όταν βρίσκονταν σε σκοτεινό μέρος. Παρά το πέρασμα χιλιάδων χρόνων, ο φόβος για το σκοτάδι έχει διατηρηθεί, πράγμα το οποίο παρατηρούμε ότι εκφράζουν ενστικτωδώς και τα παιδιά.
Στο σκοτάδι, η όρασή μας εξαφανίζεται και δεν είμαστε σε θέση να δούμε ποιος ή τι βρίσκεται γύρω μας. Κάθε φορά που θέλουμε να προστατευθούμε από κάποια πιθανή ζημιά στηριζόμαστε κατά κύριο λόγο και πρωτίστως στην όρασή μας.
«Ο τρόπος που βλέπουμε τα χρώματα της φύσης έχει μία σημαντική επίδραση στη ψυχοσύνθεση του ανθρώπου» αναφέρουν οι ψυχολόγοι. «Και από την αρχή των πάντων ξέρουμε πως το μαύρο είναι το χρώμα της νύχτας και μπορεί να κρύβει πολλές παγίδες».
Αυτή η αντίληψη μας έχει δοθεί από τα παιδικά μας χρόνια. Μόνο που σήμερα, χάρη στην τεχνολογία, έχουμε τη δυνατότητα απλά να ανάψουμε το φως. Παρόλα αυτά, πολλοί δεν ξεπερνούν ποτέ τον συγκεκριμένο φόβο.
Ο φόβος του σκοταδιού και οι υπερβολές
Μπορεί ο φόβος να είναι ένα φυσιολογικό συναίσθημα, υπάρχει όμως το ενδεχόμενο να αποτελεί ένα σοβαρό πρόβλημα στη ζωή μας.
Πολλοί από εμάς μπορεί να βιώσουμε έναν μεγάλο τρόμο κατά τη διάρκεια της νύχτας σε ένα επικίνδυνο μέρος της πόλης ή σε μία εξοχή όπου μπορεί να δεχτούμε επίθεση από κάποιο ζώο. Αυτό είναι απολύτως φυσιολογικό και αποδεκτό. Όμως, δεν είναι το ίδιο με το να φοβάται κάποιος σε ένα σκοτεινό δωμάτιο του σπιτιού του.
Αυτό το αχρείαστο και υπερβολικό συναίσθημα του φόβου μπορεί να οφείλεται σε διάφορους παράγοντες. Για παράδειγμα, μπορεί να προκληθεί από μία άσχημη εμπειρία του παρελθόντος, όπως μια επίθεση που δεχθήκαμε σε έναν σκοτεινό τόπο. Μπορεί ακόμη και να προκληθεί από μία ταινία τρόμου, όσο απλό κι αν ακούγεται.
Ο φόβος αυτός μπορεί να οδηγήσει σε φοβία. Δηλαδή να ξεκινήσει να επηρεάζει την καθημερινότητα ενός ανθρώπου: την εργασία του ή να κάνει πράγματα που θέλει. Εάν κάποιος π.χ. φοβάται να βγει έξω το βράδυ, δεν βιώνει απλά έναν φόβο, αλλά πάσχει από φοβία. Αν παθαίνει πανικό μόλις βρεθεί για οποιονδήποτε λόγο σε έναν σκοτεινό χώρο, τότε είναι κάτι που πρέπει να αντιμετωπισθεί.
Στις υπερβολικές συμπεριφορές που οφείλονται σε αυτό τον φόβο, μπορεί να συμπεριλαμβάνεται η απαραίτητη χρήση νυχτερινών φώτων ή η ανοιχτή πόρτα κατά τη διάρκεια του βραδινού ύπνου, ώστε να μπαίνει μια υποψία φωτός στο δωμάτιο.
Για να αντιμετωπιστεί αυτή η φοβία υπάρχουν οι κατάλληλες θεραπείες, με τη συνηθέστερη και ιδανικότερη να είναι η σταδιακή έκθεση στο σκοτάδι. Οι ειδικοί αναθέτουν στους ασθενείς τη δημιουργία μιας λίστας καταστάσεων που φοβούνται και έπειτα την έκθεση τους σε αυτές, μέχρι να μην υπάρχει κάτι τους τρομάζει.
Άρα, για να ξεπεράσετε τον φόβο σας, δεν υπάρχει άλλη λύση παρά να περάσετε στη… σκοτεινή πλευρά!
Από τη Νικολέτα Γιαννοπούλου