Ο Ευρωπαϊκός Αριθμός Έκτακτης Ανάγκης “112” αποτελεί ένα ιδιαίτερα χρήσιμο εργαλείο/μέσο Πολιτικής Προστασίας, μια υπηρεσία υψίστης σημασίας και προσφοράς προς το κοινωνικό σύνολο και πιο συγκεκριμένα για την προστασία και ασφάλεια της ανθρώπινης ζωής από τους κινδύνους φυσικών και ανθρωπογενών καταστροφών όχι μόνον στην Ελλάδα αλλά και σε όλα τα κράτη της ΕΕ.
γράφει ο Ανδριανός Γκουρμπάτσης (Αντιστράτηγου – Υπαρχηγού ΠΣ, ε.α, Νομικού Δικαστικού Πραγματογνώμονα)
Παρόλο που ο φορολογούμενος έλληνας πολίτης έχει ακριβοπληρώσει με περίπου 10 εκατομμύρια ευρώ το συγκεκριμένο έργο, το οποίο ωστόσο ξεκίνησε από το έτος 2010 και έως και το έτος 2019 με ευθύνη όλων των Κυβερνήσεων δεν κατέστη δυνατόν να λειτουργήσει εύρυθμα και αποτελεσματικά. Είναι γνωστό την ευθύνη που είχε – δεν λειτουργούσε – στην απώλεια των 102 συνανθρώπων μας στη φονική πυρκαγιά στις 23-07-2018 στο Μάτι.
Ωστόσο ακόμη και σήμερα η μη άρτια λειτουργία του για τον σκοπό που προορίζεται είναι δυνατόν να θέσει – κι έχει θέσει – σε κίνδυνο ανθρώπινες ζωές. Ειδικότερα η παρούσα Κυβέρνηση στις 01- 01 – 2020 ανακοίνωσε ότι κατόρθωσε επιτέλους μετά από μια δεκαετία να το θέσει σε ουσιαστική λειτουργία. Παρά ταύτα η ως άνω υπηρεσία σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως λχ στις 11- 08 – 2020 στις πλημμύρες της Εύβοιας, που έχασαν τη ζωή τους οκτώ άνθρωποι, στις 18-09-2020 με τα έντονα καιρικά φαινόμενα λόγω ΙΑΝΟΥ στο Μουζάκι Καρδίτσας, έχασε τη ζωή του ένας συνάνθρωπος μας – Ευδοκία – Μυρτώ Πλακιά, ετών 41 – και συνολικά στην ΠΕ Καρδίτσας τέσσερα άτομα κλπ, από αρρυθμίες, αβλεψίες, ολιγωρίες, λάθη και παραλείψεις των αρμοδίων οργάνων που έχουν την ευθύνη οργάνωσης και λειτουργίας του εξακολουθεί να παρουσιάζει φαινόμενα δυσλειτουργίας, τα οποία όμως κόστισαν την απώλεια των ως άνω ανθρώπινων ζωών.
Δεν μπορώ να γνωρίζω τι ακριβώς πληροφορούν τον Πρωθυπουργό κ. Κ. Μητσοτάκη οι αρμόδιοι υπουργοί κάθε φορά που τον ενημερώνουν για τα διάφορα περιστατικά στα οποία κυρίως έχουν χαθεί ανθρώπινες ζωές από φυσικές καταστροφές, λχ πλημμύρες, όπως στα προαναφερόμενα συμβάντα. Και βέβαια δεν εννοώ ότι δεν τον ενημερώνουν για τον ακριβή αριθμό των θανάτων σε κάθε συμβάν, αλλά για το εάν η λειτουργία του <<112> ήταν άρτια και η κατά νόμο και ενδεδειγμένη επιχειρησιακά κάθε φορά. Για το τελευταίο ωστόσο ασφαλώς και δεν θα περίμενα να τον ενημερώνουν πλήρως, γιατί προφανώς δεν τον ενημερώνουν για τις εγκληματικές ολιγωρίες και αρρυθμίες. Αν ο Πρωθυπουργός είχε πλήρη ενημέρωση για το τι ακριβώς συνέβη και τι θα έπρεπε να είχαν πράξει σε κάθε ένα εξ αυτών των συμβάντων, άμεσα θα τους καρατομούσε από τις θέσεις τους και προφανώς θα αναζητούσε και άλλες, εκτός των πολιτικών, ευθύνες. Βέβαια η Δικαιοσύνη ενεργεί αυτεπάγγελτα θεσμικά κι αναλαμβάνει κάθε φορά που υπάρχουν ανθρώπινες απώλειες σχετική έρευνα, (διενεργεί Προκαταρκτική Εξέταση) προκειμένου να διαλευκάνει και να καταλογίσει, εάν και όπου υπάρχουν ευθύνες.
Στην πληροφόρηση αυτή, εάν δηλαδή λειτουργεί άρτια και αποτελεσματικά το <<112>> κάθε φορά που σε περιστατικά υπάρχουν ανθρώπινα θύματα, στην οποία πρέπει να έχει πρόσβαση κάθε έλληνας φορολογούμενος που έχει πληρώσει το συγκεκριμένο κατά τα άλλα πολύτιμο στο κοινωνικό σύνολο έργο, στοχεύει το παρόν άρθρο. Δυστυχώς μετά λόγου γνώσεως και χωρίς περιστροφές του λόγου τολμώ να πω ευθαρσώς ότι ακόμη σήμερα παρουσιάζει φαινόμενα δυσλειτουργίας. Και τούτο το λέω έχοντας διαπιστώσει στις περιπτώσεις που έχω ασχοληθεί ως Τεχνικός Σύμβουλος οικογενειών θυμάτων, όπως λχ στην υπόθεση της αδικοχαμένης Ευδοκίας – Μυρτούς Πλακιά στο Μουζάκι Καρδίτσας, που επλήγη στις 18-09-2020 από έντονα καιρικά φαινόμενα λόγω ΙΑΝΟΥ και η οποία έχασε τη ζωή της (πνίγηκε) από εγκληματικά λάθη, παραλείψεις και ολιγωρίες των εμπλεκόμενων φορέων πολιτικής προστασίας πέφτοντας με το όχημά της στον ποταμό Πάμισο, λόγω κατάρρευσης του οδοστρώματος. Στο ως άνω περιστατικό στο Μουζάκι πιο συγκεκριμένα το <<112>> παρουσίασε ολιγωρία και ως εκ τούτου δεν ήταν άρτια η λειτουργία του, αφού απέστειλε το σχετικό sms alert στην ευρύτερη περιοχή της ΠΕ Καρδίτσας, με πολύ μεγάλη καθυστέρηση (Ω/22:00 μμ), ήτοι δύο (2) ώρες μετά από το χαμό της Ευδοκίας και πέντε (5) ώρες από την έναρξη κατάρρευσης δομών και υποδομών. Όταν δηλαδή όλα είχαν τελειώσει. Αν ωστόσο είχε αποσταλεί έγκαιρα δηλαδή από τις απογευματινές ώρες που υπήρξαν επαρκείς ενδείξεις σοβαρών ζημιών σε δομές και υποδομές, λχ καταρρεύσεις γεφυρών, δρόμων, κατολισθήσεις, πτώσεις κολώνων παροχής ηλεκτρικού ρεύματος κλπ) η Ευδοκία θα ήταν ενήμερη για τον εξελισσόμενο κίνδυνο και δεν θα έχανε τη ζωή της. Κι αυτό όμως το με πολύ μεγάλη καθυστέρηση αποσταλμένο μήνυμα, δεν το έλαβαν όλοι όσοι βρέθηκαν στην εν λόγω περιοχή.
Δυστυχώς έντεκα έτη από την έναρξη κατασκευής του συγκεκριμένου έργου, το πολυδιαφημιζόμενο από την Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας <<112>> ακόμη και σήμερα παρουσιάζει σοβαρά φαινόμενα δυσλειτουργίας τουλάχιστον στις υποθέσεις που γνωρίζω ως Τεχνικός Σύμβουλος αλλά και σε άλλες περιπτώσεις κι αυτό έχει στοιχίσει – και θα εξακολουθήσει να εγκυμονεί κίνδυνο και να στοιχίζει, εάν δεν αναθεωρηθούν πολλά πράγματα, λχ εσωτερικός έλγαχος – ανθρώπινες ζωές. Τα συγκεκριμένα φαινόμενα δυσλειτουργίας που προσωπικά έχει διαπιστώσει μέχρι σήμερα συνίστανται στα εξής:
- Στην μην μη αποστολή, όπως λχ στις 11 – 08 – 2020 στις φονικές πλημμύρες στην Εύβοια, ή στην μη έγκαιρη αποστολή του sms alert σε επιλεγμένη περιοχή που απειλείται ή εξελίσσεται ο κίνδυνος, όπως λχ στο Μουζάκι όπου στις 18-09-2020 χάθηκε η Ευδοκία – Μυρτώ Πλακιά, στην πυρκαγιά εργοστασίου πλαστικών στη Μεταμόρφωση στις 15-08-2020, όπου εγώ έλαβα μήνυμα στις 14:05 μμ ενώ η πυρκαγιά ξεκίνησε περί ώρα 07:00 πμ, προκειμένου να υπάρχει ο απαιτούμενος χρόνος για να προστατευθεί η ζωή των κατοίκων που απειλούνται από αυτόν, όσο αυτό είναι εφικτό κάθε φορά.
- Στην επιλεγμένη περιοχή που αποστέλλεται sms alert δεν το λαμβάνουν όλοι οι άνθρωποι που τυγχάνει να βρίσκονται το συγκεκριμένο χρόνο σ΄ αυτήν. Βέβαια αυτό είναι καθαρά τεχνικής φύσεως θέμα, που όμως πρέπει να επιλυθεί με τους παρόχους κινητής και σταθερής τηλεφωνίας και την ΓΓΠΠ, η οποία πρέπει να μεριμνήσει να επιλύσει το πρόβλημα.
- Το περιεχόμενο των μηνυμάτων που αποστέλλονται δεν πρέπει να είναι γενικόλογο, λχ γενικές συμβουλές για τις πλημμύρες του τύπου: <<Μην μετακινείστε…>>, ήτοι κατά τα στερεότυπα των συμβουλών στο site της ΓΓΠΠ ή ΠΣ κλπ, που ούτως ή άλλως έχουν γενική εφαρμογή για καθένα από τους συγκεκριμένους κινδύνους, αλλά εξατομικευμένο σε ορισμένη γεωγραφικά περιοχή με τα αυτά χαρακτηριστικά κινδύνου, όπως επιλεγμένη Περιφερειακή Ενότητα, ενδεχομένως ακόμη μικρότερη περιοχή, λχ Δήμου, γιατί όχι και Δημοτικής Ενότητας κλπ. Αν δηλαδή υπάρχουν ειδικότερα χαρακτηριστικά του κινδύνου, που απειλεί ή εξελίσσεται στη συγκεκριμένη γεωγραφικά περιοχή, λχ οι κάτοικοι του Δήμου Μουζακίου της ΠΕ Καρδίτσας το μήνυμα επιβάλλεται να είναι προσαρμοσμένο ανάλογα στα ειδικά αυτά χαρακτηριστικά και μάλιστα να περιέχει συγκεκριμένα στοιχεία και πληροφορίες λχ <<Μην μετακινείστε στην τάδε περιοχή λόγω κατάρρευσης της (χ) οδού ή γέφυρας…κλπ>>. Μόνον αυτά τα μηνύματα θα συμβάλλουν στην πλήρη ενημέρωση των κατοίκων της επιλεγμένης περιοχής κι έτσι στην ασφαλή προστασία της ζωής τους. Βέβαια για συμβεί αυτό προϋποθέτει την άρτια κι εύρυθμη λειτουργία και οργάνωση του ισχύοντος κάθε φορά συστήματος Πολιτικής Προστασίας (άμεση ενημέρωση του ΕΣΚΕΔΙΚ από τοπικά ή και περιφερειακά όργανα κλπ), κάτι που πιστεύω ότι σήμερα δεν έχουμε φτάσει στο επίπεδο αυτό.
Βέβαια το ως άνω εργαλείο Πολιτικής Προστασίας μετά την 01 – 01 – 2020 δεν ευθύνεται αυτό καθεαυτό για την απώλεια ανθρώπινων ζωών εξ αιτίας των ως άνω ολιγωριών, αρρυθμιών, λαθών και παραλείψεων στην αποστολή των sms alert. Την ευθύνη έχουν τα κατά νόμο αρμόδια για την ορθή λειτουργία οργάνων. Σύμφωνα με το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο λειτουργίας του <<112>>, και συγκεκριμένα από τον Κανονισμό Οργάνωσης και Λειτουργίας του Εθνικού Συντονιστικού Κέντρου Επιχειρήσεων και Διαχείρισης Κρίσεων (ΕΣΚΕΔΙΚ) προβλέπεται ότι το ΕΣΚΕΔΙΚ αποτελεί Ειδική Κεντρική Υπηρεσία του Πυροσβεστικού Σώματος, υπάγεται στο Γενικό Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας και εποπτεύεται από αυτόν. Περαιτέρω ορίζεται ότι η ανωτέρω Υπηρεσία διαρθρώνεται επιχειρησιακά, μεταξύ άλλων Μονάδων και στη Μονάδα Ευρωπαϊκού Αριθμού Έκτακτης Ανάγκης (Unit5-112), η οποία λειτουργεί σε εικοσιτετράωρη βάση όλες τις ημέρες του έτους. Η Μονάδα Ευρωπαϊκού Αριθμού Έκτακτης Ανάγκης (Unit5-112) υλοποιεί την Υπηρεσία Επικοινωνιών Εκτάκτου Ανάγκης της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας. Αποστολή της είναι η υποδοχή και διαχείριση όλων των κλήσεων προς τον Ευρωπαϊκό Αριθμό Έκτακτης Ανάγκης <<112>> και η αποστολή εξερχόμενων μηνυμάτων/συναγερμών έκτακτης ανάγκης από αυτόν. Την εντολή του Γενικού Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας, για μαζική και γεωστοχευμένη προειδοποίηση πολιτών που βρίσκονται σε περιοχές που απειλούνται από ή όπου εξελίσσονται φυσικές, τεχνολογικές ή άλλου είδους καταστροφές δίδει ο Γενικός Γραμματέας Πολιτικής Προστασίας. Η προειδοποίηση γίνεται μέσω αποστολής μηνυμάτων σε κινητά τηλέφωνα σε επιλεγμένη γεωγραφική περιοχή με την τεχνολογία cell broadcast ή μέσω αποστολής φωνητικών μηνυμάτων σε σταθερά ή κινητά τηλέφωνα, γραπτών μηνυμάτων (SMS) ή μηνυμάτων ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (email) σε εγγεγραμμένους πολίτες.
Αρκετά έως εδώ. Πρέπει επιτέλους να μπει εφεξής ένα τέλος στις ανθρώπινες απώλειες εξ αιτίας αρρυθμιών, ολιγωριών, λαθών και πλημμελειών των υπευθύνων για την άρτια λειτουργία του <<112>>. Γιατί δεν ευθύνεται για τους θανάτους, όπως ήδη προαναφέρεται, η συγκεκριμένη παροχή υπηρεσιών της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας αλλά οι άνθρωποι που χειρίζονται και έχουν την ευθύνη της εποπτείας και ελέγχου της λειτουργίας του συγκεκριμένου εργαλείου Πολιτικής Προστασίας. Αν δεν μπορούν οι κατά νόμο αρμόδιοι να ασκήσουν επαρκώς τα ειδικά καθήκοντα, που η Πολιτεία τους έχει αναθέσει και πληρώνονται από τη φορολόγηση των πολιτών για την προστασία και ασφάλεια τους από τις φυσικές και ανθρωπογενείς καταστροφές, θα έπρεπε να έχουν το θάρρος, πριν χαθούν και άλλες ζωές, να παραιτηθούν, άλλως υπάρχει τρόπος. Η ίδια η Πολιτεία πρέπει να τους παραιτήσει πριν χαθούν κι άλλες ζωές από την ανεπάρκεια τους. Ο πολίτης φορολογείται και γι΄ αυτό έχει απαίτηση από την Πολιτεία να του διασφαλίσει την προστασία και ασφάλεια του εκ του νόμου προστατευόμενου αγαθού της ζωής από τον κίνδυνο των φυσικών και άλλων καταστροφών.