Με αφορμή την εμφάνιση συστηματικά τα τελευταία χρόνια, έντονης και βάρβαρης εγκληματικότητας στην κοινωνία μας, θέλω να σας αναλύσω την αρνητική επίδραση των μέσων ενημέρωσης στην ενίσχυση τέτοιων ακραίων συμπεριφορών.
- Από τον Νίκο Κιτσάκο
Δικηγόρος/Διεθνολόγος
Νομική Αθηνών/ΜΑs University of Geneva
Παρατηρούμε τελευταία στη χώρα μας, να γίνονται συχνά πολύ σοβαρά και βάρβαρα εγκλήματα, δολοφονίες, βιασμοί, εγκλήματα πάθους κλπ., κάτι που στο παρελθόν ήταν πολύ σπάνιο.
Θυμόμαστε όλοι ότι πριν είκοσι χρόνια, ένα ερωτικό έγκλημα – δολοφονία ήταν το γεγονός της δεκαετίας, ενώ τελευταία ακούμε συνέχεια για τη διενέργεια αγριοτάτων εγκλημάτων.
Επιπλέον σημειώνω ότι μετά την προσωρινή λήξη της «κορωνοϊάδας», έχουν γίνει δύο άγρια εγκλήματα, μία δολοφονία και η επίθεση με τα χημικά στη νεαρή κοπέλα.
Αυτό το αναφέρω, γιατί είχα γράψει ότι μία επίπτωση ψυχολογική της «κορωνοϊάδας» θα ήταν και η ανεξέλεγκτη βία που θα προκαλούσε αυτή η κατάσταση σε μεγάλη μερίδα ανθρώπων, οι οποίοι «τρελαθήκανε» από όλο αυτό που περάσαμε.
Η εγκληματολογική ανάλυση τέτοιων φαινομένων απαιτεί δεκάδες σελίδες για να εξηγηθεί, εδώ θα αναφέρουμε κάποιες αιτίες, που κατά τη γνώμη μου, ενισχύουν τη συχνή εμφάνιση άγριων εγκλημάτων.
Ένας βασικός λόγος εξάπλωσης των άγριων εγκληματικών συμπεριφορών, είναι τα μέσα ενημέρωσης, βασικά η τηλεόραση, και λιγότερο τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Είναι άκρως επικίνδυνο φαινόμενο οι «τηλεδίκες». Τι εννοώ?
Όταν γίνεται ένα έγκλημα αρχίζουν στην τηλεόραση να κάνουν ακριβείς περιγραφές της πράξης του δράστη, να βγάζουν οι δημοσιογράφοι αποφάσεις για την ενοχή ή όχι του υπόπτου, να καλούν δικηγόρους που κάνουν τους δικαστές.
Αυτά τα λεγόμενα «criminal realities» μόνο κακό κάνουν στην κοινή γνώμη για δύο λόγους…
- Αφενός είναι μεγάλο λάθος και υποβάθμιση του θεσμού της δικαιοσύνης, να γίνεται η δίκη στην τηλεόραση από ανθρώπους άσχετους με τα νομικά, οι οποίοι χωρίς στοιχεία βγάζουν αποφάσεις και δημιουργούν λανθασμένες πεποιθήσεις στην κοινή γνώμη. Το ποινικό μας δίκαιο είναι άρτιο και φυσικά λειτουργεί με δεδομένα και αποδείξεις, όχι με φανφάρες και μεγάλα λόγια. Ο ποινικός δικαστής πρέπει να είναι αντικειμενικός και να δικάζει επί αποδείξεων και όχι επί προσωπικών απόψεων ή εικασιών. Αλλιώς δεν θα είχαμε νόμους και δικαστές, αλλά θα δικάζαμε στέλνοντας sms όπως γίνεται στα τηλεπαιχνίδια. Να σας δώσω ένα απλούστατο, αλλά πολύ κατανοητό παράδειγμα. Μπορεί να έχει γίνει ένας φόνος, να γνωρίζουμε όλοι τον φονιά, αλλά να μην υπάρχει κανένα αποδεικτικό στοιχείο εναντίον του. Αυτός ο άνθρωπος δεν θα καταδικαστεί από το δικαστήριο, γιατί απλούστατα οι δικαστές χρειάζονται αποδείξεις. Αντιλαμβάνεστε πόσο επικίνδυνο θα ήταν, οι δικαστές να δικάζουν κατά βούληση και όχι επί αποδεικτικών στοιχείων.
- Αφετέρου η «ανατριχιαστική» περιγραφή των εγκλημάτων στην τηλεόραση, δίνει ιδέες σε άλλους «ανώμαλους» ανθρώπους, που σκέφτονται να κάνουν κάποιο έγκλημα. Για παράδειγμα, η δημοσιότητα που έχει δοθεί στην επίθεση με χημικά στην νεαρή κοπέλα, πιθανόν να δώσει ιδέες σε άλλες διανοητικά τρελές γυναίκες που θέλουν να εκδικηθούν μία άλλη που τους πήρε τον άνδρα.
Από τα ανωτέρω, νομίζω ότι βλέπετε ξεκάθαρα, ότι η υπερβολική τηλεοπτική δημοσιότητα εγκλημάτων, λειτουργεί αρνητικά στην πρόληψη της εγκληματικότητας.
Για την επίδραση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης σε εγκληματικές συμπεριφορές, θα σας δώσω το παράδειγμα των ραντεβού θανάτου που κλείνουν οι οπαδοί των ομάδων.
Μέσα από το ίντερνετ ενημερώνονται για αντίστοιχα τέτοια γεγονότα στο εξωτερικό, παίρνουν ιδέες και τελικά κλείνουν τα ραντεβού για να πάνε να… σκοτωθούν.
Έχω γράψει πολλές φορές για τον εκφυλισμό της νεοελληνικής κοινωνίας.
Έχω γράψει πολλές φορές ότι τα κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα ενισχύουν τις αντικοινωνικές συμπεριφορές.
Η ραγδαία αύξηση της εγκληματικότητας πρέπει να απασχολήσει σοβαρά τους κρατικούς φορείς, πριν γίνουμε ΗΠΑ.
Πολύ φοβάμαι ότι σύντομα και στη χώρα μας, θα ακούσουμε ότι ένας μαθητής μπήκε με όπλο σε σχολείο και άρχισε να ρίχνει.
Πολλά φαινόμενα βίας, που ακούγαμε ότι γίνονταν στο εξωτερικό, πλέον γίνονται και στη χώρα μας.
Χρειάζεται ένα άρτιο ποινικό δικαστικό σύστημα, οι ποινές να είναι οι δέουσες αλλά και αμετάκλητες (όχι να σπάνε τα ισόβια αδιακρίτως) και κυρίως να υπάρξει εκπαίδευση των νέων σε μαθήματα όπως η εγκληματολογία.
Επιπλέον πρέπει να είναι πολύ αυστηρό το πλαίσιο για τα μέσα ενημέρωσης κάθε τύπου που χρησιμοποιούν εγκλήματα για να κάνουν τηλεθέαση, όπως επίσης και σε δικηγόρους «τηλεστάρ».
Αν δεν δράσουμε γρήγορα, φοβάμαι ότι μέσα στην επόμενη δεκαετία θα έχουμε γίνει Τέξας.