Με ένα Ταμείο Ανάκαμψης ύψους 750 δισεκατομμυρίων ευρώ για την στήριξη της ευρωπαϊκής οικονομίας που πλήττεται από τις επιπτώσεις της πανδημίας, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν αποκάλυψε ένα πρόγραμμα οικονομικής βοήθειας εξαιρετικού χαρακτήρα προς τις ευρωπαϊκές χώρες που έχουν πληγεί από την κρίση.
Από τα 750 δισεκατομμύρια ευρώ που προτείνει η Κομισιόν, τα 500 δισεκατομμύρια θα χορηγηθούν υπό μορφή επιχορηγήσεων – όπως προέβλεπε η κοινή Γάλλογερμανική πρόταση που παρουσιάσθηκε την περασμένη εβδομάδα- και το υπόλοιπο υπό μορφή δανείων προς τα κράτη μέλη.
Εάν γίνει αποδεκτή, η πρόταση αντιπροσωπεύει το μεγαλύτερο πρόγραμμα οικονομικής ανάκαμψης στην ιστορία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Από την… πίτα των 750 δισεκατομμυρίων που σχεδιάζει να μοιράσει η Κομισιόν, η Ελλάδα θα μπορούσε να λάβει ποσό 43,5 δισ. ευρώ μεικτά ή 33,4 δισ. ευρώ καθαρά αν αφαιρεθεί η εθνική συνδρομή (10,1 δισ. ευρώ). Βεβαίως η εν λόγω κατανομή που βασίζεται σε αναλογία ποσού ανά κράτος με βάση το κατά κεφαλήν ΑΕΠ, την ύφεση, το χρέος και άλλα χαρακτηριστικά είναι ενδεικτική και θεωρητική.
Ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, με ανάρτησή του στο Twitter, έκανε λόγο για μία «τολμηρή πρόταση».
«Καλωσορίζουμε την τολμηρή πρόταση για ένα πακέτο 750 δισεκατομμυρίων ευρώ, κυρίως με τη μορφή επιχορηγήσεων, πακέτο που χρηματοδοτείται μέσω της κοινής έκδοσης χρέους. Ο πήχης τοποθετήθηκε ψηλά. Τώρα εναπόκειται στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να αρθεί στο ύψος των περιστάσεων», έγραψε, συγκεκριμένα, ο πρωθυπουργός.
Πηγές της κυβέρνησης από την άλλη τονίζουν πως «ο πήχης έχει τοποθετηθεί ψηλά. Τώρα εξαρτάται από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων».
Οι προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής πληρούν όπως σημειώνουν οι ίδιες πηγές, τις τέσσερις προϋποθέσεις που από την αρχή είχε θέσει η Ελλάδα για το «Ταμείο Ανάκαμψης»:
- Να είναι μεγάλο και φιλόδοξο.
- Να είναι ευέλικτο.
- Να βασίζεται περισσότερο σε επιχορηγήσεις και λιγότερο σε δάνεια.
- Να χρηματοδοτηθεί από κοινό ευρωπαϊκό δανεισμό.
Οι ημερομηνίες «κλειδιά» για το σχέδιο της Κομισιόν
Αν και όλοι αναμένουν σκληρά παζάρια, ευρωπαϊκές πηγές τονίζουν ότι είναι κρίσιμο να μη χαθεί πολύτιμος χρόνος. Οι ημερομηνίες- κλειδιά, όπως αποτυπώνονται σε συνοδευτικά έγγραφα του σχεδίου της Κομισιόν, είναι οι εξής:
- Ως τον Ιούλιο: πολιτική συμφωνία στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο της περιόδου 2021- 2027 αλλά και για τους ίδιους πόρους χρηματοδότησης
- Ως το καλοκαίρι: συζητήσεις στο Ευρωκοινοβούλιο
- Ως τις αρχές του φθινοπώρου: υιοθέτηση του Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου και νομοθέτηση
- Οκτώβριος: Ευρωπαϊκό Συμβούλιο
- Δεκέμβριος: υιοθέτηση από του Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου από το
- Ευρωκοινοβούλιο και διαδικασίες στα εθνικά κοινοβούλια
- Ιανουάριος 2021: έναρξη ισχύος του ΠΔΠ, μέρος του οποίου αποτελεί το Ταμείο Ανάκαμψης
Σταϊκούρας: Φιλόδοξη η πρόταση
Από πλευράς του, ο υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας, ανέφερε, μιλώντας στον τηλεοπτικό σταθμό Alpha, ότι τα ποσά θα αφορούν αφ’ ενός στην αντιμετώπιση των οικονομικών συνεπειών από την υγειονομική κρίση (ενίσχυση συστήματος Υγείας και στήριξη επιχειρήσεων και διαθέσιμου εισοδήματος εργαζομένων) και αφ’ ετέρου σε ευρωπαϊκές προτεραιότητες, όπως η κλιματική αλλαγή, οι νέες τεχνολογίες κ.ά.
Ωστόσο, θα χρειαστεί έγκριση της πρότασης από τα ευρωπαϊκά όργανα και τις κυβερνήσεις, με τον υπουργό να επισημαίνει πως στην καλύτερη περίπτωση θα υπάρξει εκταμίευση ποσών από το β’ εξάμηνο εφέτος, αν και υπάρχουν Ευρωπαίοι ηγέτες που θεωρούν ότι η εκταμίευση θα γίνει μετά την 1η Ιανουαρίου 2021.
Είναι χαρακτηριστικό, όπως δήλωσε, ότι ενώ από την 1η Ιουνίου αρχίζουν να υλοποιούνται οι προηγούμενες ευρωπαϊκές αποφάσεις (πρόγραμμα SURE, ΕΤΕπ, ESM) συνολικού ύψους 540 δισ. ευρώ, «εκταμίευση δεν θα υπάρξει ούτε τον Ιούνιο και προσδοκούμε να γίνει από τα μέσα Ιουλίου».
Πέτσας: Η Ελλάδα από τις χώρες που επωφελούνται περισσότερο
Στους τέσσερις άξονες της πρότασης μίλησε και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Στέλιος Πέτσας.
«Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε σήμερα ένα φιλόδοξο Ταμείο Ανάκαμψης ύψους 750 δισεκατομμυρίων ευρώ για να αντιμετωπιστούν οι επιπτώσεις της πανδημίας του κορωνοϊού στην ευρωπαϊκή οικονομία», σημείωσε, σε ανακοίνωσή του.
«Η Ελλάδα είναι από τις χώρες που επωφελούνται περισσότερο από τις προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, καθώς το ενισχυμένο “χρηματοδοτικό πακέτο” που της αναλογεί, ύψους δεκάδων δισεκατομμυρίων ευρώ, αντανακλά την ενισχυμένη αξιοπιστία της. Η κυβέρνηση θα το αξιοποιήσει για να πυροδοτήσει τη δυναμική επανεκκίνηση της οικονομίας προς όφελος όλων των Ελλήνων. Με σύνεση και υπευθυνότητα, δεν θα το ξοδέψουμε, αλλά θα το επενδύσουμε για να μεταμορφώσουμε την Ελλάδα», τόνισε.
Κριτική από τον ΣΥΡΙΖΑ
Στην πρώτη του τοποθέτηση επί του σχεδίου, ο ΣΥΡΙΖΑ σημειώνει πως υπάρχουν θετικά σημεία, ωστόσο χαρακτηρίζει τους «πανηγυρισμούς» ως «επιπόλαιους».
«Οι πανηγυρισμοί που σημειώνονται είναι τουλάχιστον επιπόλαιοι. Επίσης υπάρχουν πολλά επεισόδια να δούμε για το πώς θα καταλήξει η πρόταση μέχρι τη Σύνοδο Κορυφής, δεδομένων και των αντιδράσεων που διατυπώνονται», αναφέρουν, χαρακτηριστικά, πηγές του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Tα… γκρίζα σημεία
Το κείμενο που έδωσε στη δημοσιότητα η Κομισιόν περιέχει αρκετά θολά σημεία και γκρίζες ζώνες καθώς δεν ξεκαθαρίζεται:
- Αν στο συνολικό μερίδιο των 32 δισ. ευρώ που αναλογεί στην Ελλάδα (22,5 δισ. ευρώ επιχορηγήσεις και 9,5 δισ. ευρώ δάνεια) περιλαμβάνονται και τα κονδύλια του ΕΣΠΑ την περίοδο 2021-2027 που υπολογίζονται σε 19 δισ. ευρώ. Με βάση την «κλείδα» κατανομής των 750 δισ. ευρώ ανά κράτος που αναφέρει στα κείμενά της η Κομισιόν, η Ελλάδα θα μπορούσε να λάβει επιπλέον ποσό 43,5 δισ. ευρώ μεικτά ή 33,4 δισ. ευρώ καθαρά αν αφαιρεθεί η εθνική συνδρομή (10,1 δισ. ευρώ).
- Αν και τα χρήματα από το πακέτο των 750 δισ. ευρώ θα αρχίσουν να εκταμιεύονται από το 2021 η Κομισιόν προτείνει την ενίσχυση του φετινού προϋπολογισμού με 55 δισ. ευρώ σε συνδυασμό με ανακατανομή πιστώσεων προϋπολογισμού (11,5 δισ. ευρώ ) σε όλα τα κράτη χωρίς να δίνει περισσότερες λεπτομέρειες για το όφελος που θα έχουν η κάθε χώρα συνεπώς και η Ελλάδα.
Επίσης:
- Υπάρχει αναφορά για εκταμίευση των χρημάτων σε δόσεις εφόσον εκπληρώνονται συγκεκριμένα ορόσημα μεταρρυθμίσεων και για το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο, πράγμα που παραπέμπει στην εφαρμογή των κανόνων του Συμφώνου Σταθερότητας. Δηλαδή έλεγχος των εθνικών προϋπολογισμών από την Κομισιόν στη βάση της δημοσιονομικής εξυγίανσης, της εκπλήρωσης συγκεκριμένων δεσμεύσεων και της χρήσης των κονδυλίων.
- Δεν εξειδικεύονται οι τομείς και οι δαπάνες που θα χρηματοδοτηθούν από το Ταμείο. Απλά καταγράφονται τρεις πυλώνες ενισχύσεων.
- Δεν αποσαφηνίζεται η διάρκεια αποπληρωμής του πακέτου από τις χώρες παρά μόνο ότι θα ξεκινήσει το 2028. Ένα από τα σενάρια προβλέπει ότι θα «απλωθεί» σε βάθος 30 ετών.