Η κατάσταση στην Μέση Ανατολή είναι κάτι παραπάνω από δύσκολη – Η πρωτοβουλία της Μόσχας και της Άγκυρας για εκεχειρία στην Λιβύη κατέληξε σε αδιέξοδο μετά την αποχώρηση του στρατάρχη Χαφτάρ και η Γερμανία επανέρχεται στο θέμα με νέα πρωτοβουλία η οποία όμως εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους ιδιαίτερα για την χώρα μας – Εκτός της γερμανικής πρωτοβουλίας για τη Λιβύη φαίνεται ότι μένει η Ελλάδα, καθώς δεν συμπεριλαμβάνεται στον κατάλογο των χωρών που θα συμμετάσχουν στη διεθνή Διάσκεψη του Βερολίνου για τον τερματισμό το εμφυλίου πολέμου στη βορειοαφρικανική χώρα. – Γράφει ο Κώστας Τσιτούνας
Mια παλιά παροιμία της μαφίας λέει: «you’re either at the table or on the menu». Όπερ μεταφραζόμενο σημαίνει: «όταν δεν είσαι στο τραπέζι είσαι στο μενού». Η παραπάνω φράση περιγράφει με τον καλύτερο τρόπο τι ακριβώς συμβαίνει το τελευταίο διάστημα στα ελληνοτουρκικά.
Τις τελευταίες ημέρες έχει αρχίσει να ξεκαθαρίζει το παζλ των εξελίξεων στην Λιβύη το οποίο κατά κοινή ομολογία επηρεάζει και τα συμφέροντα της χώρας μας μετά το ψευδοσύμφωνο που υπέγραψαν η κυβέρνησης της Λιβύης με την Τουρκία.
Οι τελευταίες εξελίξεις οδηγούν στην εξαγωγή ορισμένων βασικών συμπερασμάτων:
- Καταρρίπτεται ο επικοινωνιακός μύθος που διακινείται στο εσωτερικό της Ελλάδας ότι δήθεν η Τουρκία βρίσκεται απομονωμένη στο περιθώριο. Δυστυχώς η Τουρκία κατάφερε να γίνει μέρος της λύσης και η Ελλάδα μέρος του προβλήματος στην Μ.Ανατολή. Ο λόγος που δεν μας καλεί η Γερμανία στη διάσκεψη του Βερολίνου είναι γιατί μας θεωρούν μέρος του προβλήματος.
- Η Γερμανία παίζει 100-0 υπέρ της Τουρκίας σε όλα τα επίπεδα.
- Οι Ρώσοι βρίσκονται ξεκάθαρα στο πλευρό του Ερντογάν αφού η προηγούμενη κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ και ειδικά ο Νίκος Κοτζιάς, φρόντισαν να διαρρήξουν πλήρως τις σχέσεις της Ελλάδας με τον Πούτιν. Θυμίζω ότι η Αθήνα, τον Ιούλιο του 2018 προχώρησε στην απέλαση δύο Ρώσων διπλωματών και στην απαγόρευση εισόδου στην Ελλάδα άλλων δύο για παράνομες ενέργειες κατά της εθνικής ασφάλειας. Αυτή η ενέργεια σε συνδιασμό με τους καταστροφικούς χειρισμούς της συμφωνίας των Πρεσπών οδήγησαν την Ρωσική πλευρά στην αγκαλιά του Ερντογάν.
- Οι ΗΠΑ κρατούν ρόλο παρατηρητή χωρίς να εκδηλώνουν ξεκάθαρη στάση υπέρ της Ελλάδας ή υπέρ της Τουρκίας. Οι Αμερικανοί προτιμούν τον ρόλο των ίσων αποστάσεων, ο οποίος σε καμία περίπτωση δεν ενισχύει την γεωστρατηγική θέση της χώρας μας.
- Οι Αμερικανοί ποτέ δεν χαρακτήρισαν παράνομο το μνημόνιο Τουρκίας – Λιβύης.
Καλούν το Κονγκό και όχι την Ελλάδα
H Διάσκεψη, υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών, όπως ανακοίνωσε η γερμανική κυβέρνηση, θα πραγματοποιηθεί την Κυριακή 19 Ιανουαρίου, στο Βερολίνο.
Σε αυτήν θα λάβουν μέρος απεσταλμένοι από: τις Ηνωμένες Πολιτείες, τη Ρωσία, την Κίνα, το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γαλλία, την Ιταλία, την Ευρωπαϊκή Ένωση και τον Οργανισμό των Ηνωμένων Εθνών. Η Γερμανίδα καγκελάριος έστειλε επίσης προσκλήσεις στην Τουρκία, την Αφρικανική Ένωση, τον Αραβικό Σύνδεσμο, τη Δημοκρατία του Κονγκό, την Αλγερία, την Αίγυπτο και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
«Με στόχο να υποστηρίξει το έργο του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, και του Ειδικού Απεσταλμένου του ΟΗΕ, Γκασαν Σαλαμε, για μια κυρίαρχη Λιβύη και για μια διαδικασία συμφιλίωσης, η καγκελάριος Μέρκελ συγκαλεί διάσκεψη για τη Λιβύη στο Βερολίνο την Κυριακή» ανακοίνωσε ο εκπρόσωπος της γερμανικής κυβέρνησης, Στέφεν Ζάιμπερτ, με ανάρτησή του στο Twitter.
Το «όχι» του Βερολίνου στην Αθήνα
Αξίζει να σημειωθεί ότι η Αθήνα από πλευρά της, μέσα σε αυτό το κλίμα και με το μνημόνιο Άγκυρας-Τρίπολης, είχε εκφράσει την πρόθεσή της να συμμετάσχει στη Διάσκεψη του Βερολίνου. Μάλιστα, ο υφυπουργός Εξωτερικών Μιλτιάδης Βαρβιτισιώτης σε δηλώσεις του, πριν την επίσημη ανακοίνωση της γερμανικής κυβέρνησης, είπε χαρακτηριστικά: «Το ζητάμε σε όλους τους τόνους».
Την ίδια ώρα, στο εσωτερικό της χώρας οι δυνάμεις της αντιπολίτευσης εξέφρασαν την ανησυχία τους για τη μη συμμετοχή της Ελλάδας στη Σύνοδο. «Είναι ήττα της διπλωματίας μας αν αποδειχθεί ότι η Αλγερία μπήκε εκ των υστέρων στη Συνοδό της Κυριακής και εμείς μείναμε απέξω» ανέφεραν πηγές του ΣΥΡΙΖΑ, σημειώνοντας ότι «ο κίνδυνος είναι ότι η Τουρκιά θα κατοχυρώσει παράνομο μνημόνιο σε μεταπολεμική Λιβύη». «Η Ελλάδα είναι απούσα από τη συνάντηση του Βερολίνου για το θέμα της Λιβύης, ενώ συμμετέχουν Τουρκία, Αλγερία και Κονγκό.Η κυβέρνηση φέρει τεράστιες ευθύνες γι’ αυτό. Και δεν την απαλλάσσουν οι διαπιστωμένες αβελτηρίες της προηγούμενης κυβέρνησης. Την είχαμε προειδοποιήσει εγκαίρως» σχολίασε το Κίνημα Αλλαγής. «Αποδεικνύεται για άλλη μια φορά περίτρανα ότι το “ναι σε όλα” και η ανεύθυνη υπακοή σε Τράμπ-Νετανιάχου-Πολυεθνικές από τη μια και Τρόικα-Βρυξέλλες από την άλλη, μόνο επιζήμια είναι και απομονώνει τη χώρα διεθνώς» ανέφερε σε δήλωση του ο εκπρόσωπος τύπου του ΜέΡΑ25 Μιχάλης Κριθαρίδης.
Στην Αθήνα επικρατεί παγωμάρα μετά την απόφαση της Γερμανίας να μην κληθεί η χώρα μας στη διάσκεψη του Βερολίνου, αν και κυβερνητικά στελέχη προσπαθούν να «χρυσώσουν το χάπι», λέγοντας ότι ίσως να είναι και για καλό της χώρας μας που δεν θα βρεθούμε στο Βερολίνο.
Δυστυχώς κανείς σοβαρός διπλωματικός αναλυτής δεν δέχεται αυτό το επιχείρημα, ενώ αρκετοί εκτιμούν ότι «Έτσι κι αλλιώς όταν συγκεντρώνονται για το κυνήγι της αλεπούς, δεν καλούν ποτέ τις αλεπούδες».
Η διάσκεψη του Βερολίνου «νομιμοποιεί» τον Ταγίπ Ερντογάν και τον φέρνει στο ίδιο τραπέζι με εκπροσώπους της Ε.Ε. και του ΟΗΕ. Στο ίδιο τραπέζι με τις μεγάλες δυνάμεις, τις ΗΠΑ, τη Ρωσία, τη Γαλλία, την Ιταλία, την Γερμανία…
Από την άλλη μεριά η ελληνική πλευρά συνεχίζει να έχει «αυταπάτες» και να διακινεί το λανθασμένο επιχείρημα ότι έχουμε στο πλευρό μας τις ΗΠΑ οι οποίες καταδικάζουν το σύμφωνο Τουρκίας – Λιβύης για το Αιγαίο και την Αντολική Μεσόγειο.
Μάλιστα διακινούν το εντελώς λανθασμένο και επικίνδυνο συμπέρασμα ότι το State Department έχει χαρακτηρίσει παράνομη την παραπάνω συμφωνία Τουρκίας – Λιβύης.
Οι ΗΠΑ ποτέ δεν μίλησαν για παράνομο μνημόνιο Τουρκίας – Λιβύης
Η παραπληροφόρηση του ελληνικού λαού είναι κακό πράγμα. Οι Αμερικανοί ποτέ δεν μίλησαν για παράνομο μνημόνιο. «Προκλητικό» και «αντιπαραγωγικό» χαρακτήρισε εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ το μνημόνιο κατανόησης της Τουρκίας με την Κυβέρνηση Εθνικής Συμφωνίας (ΚΕΣ) της Λιβύης.
Απαντώντας σε ερώτηση του ΑΠΕ-ΜΠΕ, εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ σημείωσε ότι «οι αποφάσεις που δεν λαμβάνουν υπόψη τα συμφέροντα όλων των ενδιαφερομένων κρατών δεν βοηθούν (και) είναι προκλητικές. Επιπλέον, σε αντίθεση με όσα προτείνει η Τουρκία, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο όπως αποκρυσταλλώνεται στη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας, τα νησιά έχουν γενικά δικαίωμα στην ΑΟΖ και στην ηπειρωτική υφαλοκρηπίδα στον ίδιο βαθμό με οποιαδήποτε άλλη χερσαία περιοχή».
Ο εκπρόσωπος της αμερικανικής διπλωματίας επέμεινε ότι η ανακοίνωση της υπογραφής του μνημονίου κατανόησης Άγκυρας – Τρίπολης «προκάλεσε εντάσεις στην περιοχή, είναι αντιπαραγωγική και προκλητική».
Τι λένε οι Αμερικανοί; Ότι απλά δεν παράγει σωστά αποτελέσματα. Ότι ενδεχομένως χρειάζεται κάποιες βελτιώσεις. Σε καμία περίπτωση όμως δεν το πετούν στο καλάθι των αχρήστων.
Όσοι ισχυρίζονται το αντίθετο, απλά προσφέρουν κακές υπηρεσίες στην χώρα μας.
To «ναυάγιο» της Μόσχας
Μπορεί Ρωσία και Τουρκία να προσπάθησαν να παίξουν ρόλο ρυθμιστή στην Λιβύη ωστόσο ο στρατηγός Χαλίφα Χαφτάρ αποχώρησε από τις διαπραγματεύσεις, άφησε τον Αλ Σάρατζ μόνο του και η διαφαινόμενη εκεχειρία έπεσε στο κενό πριν καλά-καλά ξεκινήσει.
Οι Χαλίφα Χαφτάρ και Αλ Σάρατζ ταξίδεψαν στη ρωσική πρωτεύουσα για συνομιλίες με τη μεσολάβηση των κυβερνήσεων της Ρωσίας και της Τουρκίας. Ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ μίλησε τη Δευτέρα 13 Ιανουαρίου περί προόδου, συμπληρώνοντας όμως πως ο Χαλίφα Χαφτάρ ζήτησε περισσότερο χρόνο (ως το πρωί της Τρίτης) για να εξετάσει το προσχέδιο του κειμένου της συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός. Ωστόσο αποχώρησε τα ξημερώματα, χωρίς να έχει υπογράψει την συμφωνία. «Ο στρατάρχης Χαλίφα Χαφτάρ έφυγε από τη Μόσχα. Δεν υπέγραψε τη συμφωνία», είπε η πηγή στο Sputnik, ενώ ιστοσελίδα προσκείμενη στον ΛΕΣ αναφέρει πως δεν πρόκειται να υπογράψει την συγκεκριμένη συμφωνία.
Το κλίμα στην διάσκεψη, όπως μεταδίδουν διεθνή ΜΜΕ, ήταν τεταμένο. Ενδεικτικό της κατάστασης ήταν πως οι διαπραγματεύσεις ξεκίνησαν χωριστά καθώς κανείς, ούτε ο Σάρατζ ούτε ο Χαλίφα Χαφτάρ ήθελαν να ιδωθούν. Τα πράγματα φαίνεται να πήραν άσχημη τροπή όταν ο Χαλίφα Χαφτάρ αισθάνθηκε πως πιέζεται περισσότερο απ’ όσο επιτρέπει η θέση του. Άλλωστε ο στρατός του έχει ξεκάθαρο στρατιωτικό πλεονέκτημα στη Λιβύη και βρίσκεται ήδη σε προάστια της Τρίπολης, ενώ ο Σάρατζ έχει εγκλωβιστεί στην πρωτεύουσα. Αρχικά ζήτησε μεγαλύτερη προθεσμία, αλλά στο τέλος αποχώρησε.
Ο λόγος για ο ναυάγιο των διαπραγματεύσεων φαίνεται πως εντοπίζεται στον άνθρωπο που ήθελε να αποκομίσει και τα περισσότερα οφέλη και να εμφανιστεί στην διεθνή κοινότητα ως ειρηνοποιός. Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν λέγεται πως ζήτησε την απόσυρση των στρατευμάτων του Χαλίφα Χαφτάρ από την Τρίπολη κάτι το οποίο έθετε τον Λίβυο στρατηγό ουσιαστικά σε υποχώρηση. Για άλλη μία φορά ο Χαλίφα Χαφτάρ σύμφωνα με τις πληροφορίες τάχθηκε κατά της Τουρκίας εγκαλώντας τον Ταγίπ Ερντογάν ότι εμπλέκεται στα εσωτερικά της Λιβύης.
Ο ρόλος του Χαφτάρ
Η αποχώρηση Χαφτάρ από την Μόσχα και το διήμερο που ζήτησε έχει σαφώς σχέση με τη σύγκληση της συνδιάσκεψης στο Βερολίνο. Ο Χαφταρ δεν θα γινόταν ποτέ ο χρήσιμος ηλιθιος ή το δώρο του Πουτιν στον Ερντογαν. Αν και στο παρελθόν εκπαιδεύτηκε και από Ρώσους, ήταν και είναι άνθρωπος της CIA.
Once CIA always CIA.
Δεν θα υπέγραφε ποτέ κάτι αν δεν μιλούσε με όλους τους εμπλεκομενους. Στο Βερολίνο θα αποφασιστεί το καθεστώς διακυβέρνησης της Λιβύης.
Ποιος μπορεί να εγγυηθεί την παραμονή όλων των παιχτών στο τραπέζι…
Ερντογάν: Ο Χαφτάρ το έβαλε στα πόδια
Η αποχώρηση του Χαλίφα Χαφτάρ από τη Μόσχα προκάλεσε την έντονη αντίδραση του προέδρου της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. «Ο πραξικοπηματίας Χαφτάρ το έβαλε στα πόδια», δήλωσε -σύμφωνα με το Reuters- μετά τις συνομιλίες. Ο Τούρκος πρόεδρος δήλωσε επίσης ότι η Τουρκία θα δώσει ένα μάθημα στον «πραξικοπηματία Χαφτάρ», εάν συνεχίσει τις επιθέσεις κατά της κυβέρνησης της Λιβύης και του λαού.
«Να αποσυρθούν άμεσα τα ξένα στρατεύματα»
Την άμεση απόσυρση από τη Λιβύη των υποστηριζόμενων από την Τουρκία Σύρων μαχητών και των Ρώσων μισθοφόρων ζητά το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, με δήλωση εκπροσώπου του στον ιστότοπο Hellas Journal και στην ΕΡΤ.
Καλώντας τις ξένες χώρες που τροφοδότησαν τη σύγκρουση να αποσύρουν άμεσα τις δυνάμεις τους, ο εκπρόσωπος τόνισε ότι οι ΗΠΑ υποστηρίζουν την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της Λιβύης.
«Χώρες που παριστάνουν ότι υποστηρίζουν τη σταθερότητα της Λιβύης πρέπει να αποσύρουν αμέσως τις δυνάμεις τους, συμπεριλαμβανομένων των Ρώσων μισθοφόρων και των υποστηριζόμενων από την Τουρκία Σύρων, οι οποίοι έχουν επιδεινώσει σημαντικά τις ανθρωπιστικές συνθήκες», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Τέλος, ο εκπρόσωπος επισήμανε ότι η Ουάσινγκτον στηρίζει όλες τις προσπάθειες για τον τερματισμό της βίας και την επίτευξη μιας πολιτικής λύσης στη Λιβύη.
«Στεκόμαστε με τον λαό της Λιβύης, καθώς εργάζεται για την οικοδόμηση ενός ασφαλούς μέλλοντος, χωρίς ξένη παρέμβαση. Είναι θετικό βήμα ότι οι ηγέτες της Λιβύης αναγνωρίζουν την ανάγκη για κατάπαυση του πυρός. Αυτό πρέπει να ακολουθηθεί από μια πολιτική διαδικασία που προέρχεται από τα μέρη της Λιβύης και να μην τους επιβληθεί. Καλούμε όλα τα μέρη της Λιβύης να επωφεληθούν αυτής της ευκαιρίας, μέσω της διαμεσολάβησης, για την αντιμετώπιση των πολιτικών, οικονομικών και ζητημάτων ασφαλείας που τα χωρίζουν».
Αισιοδοξία Βερολίνου
Ο Γερμανός Υπουργός Εξωτερικών Χάικο Μάας δήλωσε αισιόδοξος για την προγραμματισμένη, την Κυριακή, διεθνή διάσκεψη για τη Λιβύη παρά την αποτυχία της εκεχειρίας μεταξύ των εμπλεκομένων μερών.
«Υπάρχει ήδη ένα κείμενο στο οποίο οι συμμετέχοντες θα πρέπει να συμφωνήσουν», δήλωσε ο Μάας από το Βερολίνο.
«Θα πρέπει να δεσμευτούν να ωθήσουν τα εμπλεκόμενα στον εμφύλιο μέρη για να αναζητήσουν μια πολιτική λύση και όχι μια στρατιωτική νίκη. Η γερμανική κυβέρνηση επιθυμεί επίσης να θεσπιστεί η εφαρμογή της συμφωνίας του ΟΗΕ για το εμπάργκο όπλων».