Τι πίστευε ο αρχαίος Κινέζος φιλόσοφος Λάο Τσε για την ευτυχία; Ο Λάο Τσε μαζί με τον Κομφούκιο θεωρούνται δυο εμβληματικές προσωπικότητες για την ιστορία της φιλοσοφίας της Κίνας.
Στο παρόν άρθρο θα αναφερθούμε στη φιλοσοφία της ευτυχίας του πρώτου. Προτού όμως δούμε τι πίστευε για την ευτυχία, θα δούμε ορισμένα βασικά στοιχεία για τη ζωή του…
Σύντομη βιογραφία του
Σύμφωνα με την κινεζική παράδοση ο Λάο Τσε έζησε κατά τον 6ο αιώνα π.Χ. Κάποιοι άλλοι ιστορικοί βέβαια τοποθετούν τη ζωή του στον 4ο αιώνα π.Χ., ενώ ορισμένοι αμφισβητούν και την ιστορική του ύπαρξη..
Σε κάθε περίπτωση, λίγα στοιχεία διασώζονται για τη ζωή του. Αυτό στο οποίο μπορούμε να βασιστούμε ωστόσο είναι ένα έργο που αποδίδεται σε αυτόν, το οποίο ονομάζεται «Τάο Τε Τσινγκ». Στο πλαίσιό του υπάρχουν αναφορές και προτροπές για το πως μπορεί κανείς να γίνει ευτυχισμένος και αυτές θα δούμε στο παρόν άρθρο…
«Ακουστέ την καρδιά σας»
Ο Λάο Τσε μας ενθαρρύνει να εμπιστευόμαστε τη συνείδησή μας, την ψυχή μας, την καρδιά μας.
Αλήθεια πότε πήρατε για τελευταία φορά μια απόφαση μέσα από την καρδιά σας; Που δεν κάνατε τα θελήματα κάποιου άλλου;
«Ένα ταξίδι χιλίων χιλιομέτρων αρχίζει με ένα βήμα.»
Δεν αρκεί να θέτουμε στόχους. Δεν αρκεί να κάνουμε μεγαλόπνοα σχέδια, εάν δεν αναλαμβάνουμε δράση. Αν μείνουμε «κολλημένοι» στην κινούμενη άμμο της αδράνειας, τότε δεν θα επιτύχουμε ποτέ τα όνειρά μας. Άλλωστε η υπερανάλυση και η πολλή σκέψη φέρνει …παράλυση. Και αυτό είναι κάτι που σίγουρα δεν θα το θέλαμε. Ας κάνουμε λοιπόν το πρώτο βήμα σε ό,τι θέλουμε να επιτύχουμε για να αποκτήσουμε το λεγόμενο «momentum».
«Το να ξέρεις τους άλλους είναι ευφυΐα.
Το να ξέρεις τον εαυτό σου είναι σοφία.
Το να κυριαρχείς στους άλλους είναι ισχύς.
Το να κυριαρχείς στον εαυτό σου είναι η πραγματική δύναμη.»
Σε αυτό το κείμενο ο Λαο Τσε μιλά για πολλά πράγματα. Κάνει λόγο για το πόσο σημαντικό είναι να μπορούμε να ελέγχουμε τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τη συμπεριφορά μας. Λιγότερη σημασία έχει να το να καταλαβαίνουμε τους άλλους, το να έχουμε αυτογνωσία ή το να μπορούμε να ελέγχουμε τους άλλους. Πάνω από όλα για τον Λάο Τσε είναι η ικανότητα αυτοελέγχου μας…
«Αντιμετώπιζε το δύσκολο όσο είναι εύκολο.»
Αυτή η φράση, κατά τη γνώμη μου, ταιριάζει με την εξής φράση που λέμε:« όσο καλύπτεις το πρόβλημα, όχι μόνο δεν το λύνεις, αλλά το διογκώνεις». Δεν πρέπει να καθυστερούμε στην ανάληψη δράσης. Συν τω χρόνω, δεν αποκλείεται η κατάσταση που έχουμε να διαχειριστούμε να χειροτερέψει…
«Να αντιδράς έξυπνα, ακόμα και όταν δεν σε αντιμετωπίζουν έξυπνα.»
Όπως είχε πει και ο Μάρκος Αυρήλιος: «Δεν έχει σημασία το τι σου συμβαίνει, αλλά πως το ερμηνεύεις και το αντιμετωπίζεις». Κάτι ανάλογο μας λέει και ο Τσε. Ότι ανεξάρτητα από το πώς μπορεί να σε αντιμετωπίζει κάποιος άλλος –κάτι πέραν του ελέγχου σου – εσύ έχεις το «καθήκον» απέναντι στον εαυτό σου να αντιδράς με αξιοπρέπεια και πάνω από όλα έξυπνα.
Να μην αντιδράς π.χ. με θυμό σε όποιον σε ειρωνεύεται ή σε προσβάλλει ή σου κάνει πικρόχολα σχόλια, διότι έτσι σε ελέγχει ο εκάστοτε άλλος….
«Δεν υπάρχει μεγαλύτερη δυστυχία από το να είσαι δυσαρεστημένος με την τύχη σου.»
Πόσες φορές μας τυχαίνει κάτι που κρίνουμε ως δυσάρεστο να λέμε: «Πω πω τι γκαντέμης είμαι;» ή «Γιατί σε μένα;». Για τον Λάο Τσε αυτή η νοοτροπία είναι ανώριμη. Και είναι τέτοια, διότι η τύχη είναι πέραν του ελέγχου μας. Ως εκ τούτου σημασία έχει πως διαχειριζόμαστε αυτό που μας τυχαίνει. Και σίγουρα η μεμψιμοιρία δεν συνιστά ευφυή αντιμετώπιση κατάστασης…
«Το λασπωμένο νερό καθαρίζει όταν μείνει ακίνητο.»
Πόσοι από μας έχουν την υπομονή να μην αντιδρούν με εκνευρισμό σε στρεσογόνες καταστάσεις; Όταν κάτι «κακό» μας συμβαίνει, συχνά πέφτουμε στην παγίδα του άγχους ή του θυμού, με αποτέλεσμα να κάνουμε αλλεπάλληλα λάθη για τα οποία μετανιώνουμε αργότερα. Αυτό που χρειάζεται είναι να παραμένουμε ψύχραιμοι, καλλιεργώντας τον αυτοέλεγχό μας.
Ή σε περίπτωση που χάσουμε την ψυχραιμία μας, να μην παίρνουμε τότε κρίσιμες αποφάσεις. Να τις παίρνουμε αργότερα, όταν θα έχουμε καθαρό μυαλό. «Όταν το νερό θα είναι καθαρό» όπως λέει ο Λάο Τσε…
«Η αποτυχία είναι το θεμέλιο της ευτυχίας και το μέσο με το οποίο την πετυχαίνουμε.»
Η αποτυχία είναι ο καλύτερος δάσκαλός μας στη ζωή. Από την αποτυχία μπορούμε να μαθαίνουμε πράγματα που δεν γνωρίζαμε και ως εκ τούτου να γινόμαστε σοφότεροι. Πόσες φορές αποτύχαμε στην προσπάθειά μας να περπατήσουμε ή να κάνουμε ποδήλατο όταν ήμασταν μικροί;
«Αν νιώθεις θλιμμένος ζεις στο παρελθόν. Αν είσαι ανήσυχος, ζεις στο μέλλον. Αν είσαι γαλήνιος, ζεις στο παρόν.»
Πόσες φορές καθόμαστε και αναπολούμε δυσάρεστες στιγμές του παρελθόντος ή που αναλογιζόμαστε για στιγμές του παρελθόντος που συμπεριφερθήκαμε με τρόπο που μετανιώσαμε; Για τον Λάο Τσε αυτό δεν έχει νόημα να το κάνουμε. Το παρελθόν είναι παρελθόν και δεν αλλάζει.
Από την άλλη, ούτε το να ανησυχούμε για το μέλλον είναι κάτι που αξίζει. Διότι το μέλλον δεν έχει έρθει ακόμα και με την ανησυχία δεν πρόκειται να αποτρέψουμε κανένα αρνητικό μελλοντικό σενάριο…
Αυτό που έχουμε να κάνουμε είναι να ζούμε στο παρόν έχοντας την ψυχική μας ηρεμία. Με αυτόν τον τρόπο μπορούμε να παίρνουμε σοφότερα αποφάσεις για τις οποίες στο μέλλον θα είμαστε περήφανοι…
Επιμέλεια: Χάρης Μαυροκέφαλος, Φιλόλογος
Kύριε,την εποχή που ζούσε ο εν λόγω σοφός,δεν υπήρχε εφορία,ενφια,δανεια τραπεζών,χρέη προς το δημόσιο,κοινόχρηστα,μποτιλιάρισμα,και κάθε λογής βάσανο.Οπότε αν κάποιος ειχε τροφή, στεγη ,και ασφάλεια ηταν ευτυχισμένος,χωρίς σοφίες η σοφιστίες καποιων δήθεν σοφών!