Αυτή τη φορά σας ταξιδεύουμε στα παράξενα της φύσης.
Πολλοί από εσάς δεν θα γνωρίζουν γι αυτό το περίεργο φυτό, που μόλις το αγγίξει κάποιος, κλείνει στιγμιαία τα φύλλα του.
Λέγεται “Ντροπαλή Μιμόζα” ή “Μη μου άπτου” (Mimosa Pudica) και όπως θα διαπιστώσετε στο βίντεο, αντιδρά αμέσως στο άγγιγμα.
Εξ ου δηλαδή και το όνομά του. Το βίντεο του haanity είναι κατατοπιστικότατο:
Αναλυτικότερα, η μιμόζα (Mimosa) είναι γένος που αποτελείται 400 με 500 είδη ποών και θάμνων και ανήκει στη τάξη των ψυχανθών. Το όνομα μιμόζα προέρχεται από την ελληνική λέξη «μίμος».
Τα πιο γνωστά είδη του γένους είναι η Μιμόζα η αισχυντηλή, γνωστή και ως μη μου άπτου, και το είδος Mimosa tenuiflora, από τη ρίζα του οποίου προέρχεται το αγιαχουάσκα, το οποίο περιέχει τη ψυχοτρόπο ουσία διμεθυλοτρυπταμίνη.
Το γένος έχει περίπλοκη ιστορία ταξινόμησης και πολλά είδη έχουν ταξινομηθεί ή αφαιρεθεί σε αυτό, με αποτέλεσμα να υπάρχουν 3.000 διωνυμικά ονόματα στο γένος Μιμόζα, πολλά από τα οποία είτε είναι συνώνυμα άλλων ειδών ή έχουν μεταφερθεί σε άλλα γένη. Σε αυτό το λόγο οφείλεται εν μέρη ότι την ονομασία «Μιμόζα» φέρουν και φυτά που δεν ανήκουν στο γένος αλλά έχουν παρόμοια πτεροειδή ή διπτεροειδή φύλλα, όπως η ακακία Κωνσταντινουπόλεως (Albizia julibrissin) και η Ακακία λευκάζουσα. Το ITIS αναγνωρίζει στο γένος Μιμόζα 26 είδη.
Η Mimosa pudica ονομάζεται και “φυτό-καλός μαθητής”.
Κατάγεται από τη Βραζιλία, την Ινδία και το Εκουαδόρ και τα άνθη του σχηματίζουν μικρές χνουδωτές μπάλες με χρώμα συνήθως ροζ ή μοβ. Οσο για την ευαισθησία του, αυτή έγκειται στο ότι τα φύλλα του διπλώνονται σε κάθε άγγιγμα και αν μάλιστα κάποιος τα αγγίξει με λίγο περισσότερη δύναμη, οι μίσχοι λυγίζουν και αυτά πέφτουν. Οι κινήσεις αυτές ονομάζονται σεισμογενείς μετακινήσεις (αφορούν αντίδραση στον φυσικό κραδασμό). Παράλληλα τα φύλλα του Mimosa pudica κλείνουν τη νύχτα και ξανανοίγουν με το φως του ήλιου, υποτασσόμενα σε κινήσεις γνωστές ως νυκτογενείς μετακινήσεις.
Αυτές οι κινήσεις προκαλούνται όταν συγκεκριμένες περιοχές των φυτικών κυττάρων χάνουν την ωσμωτική πίεση – πρόκειται για τη δύναμη που ασκείται στα κυτταρικά τοιχώματα από το νερό εντός των κυττάρων. Οταν το φυτό… ενοχλείται, περιοχές του μίσχου του εκλύουν χημικά όπως ιόντα καλίου, τα οποία και ωθούν το νερό έξω από τα κύτταρα. Ετσι προκαλείται απώλεια της πίεσης και τελικώς κατάρρευση των φυτικών κυττάρων.
Όχι απλές ανακλαστικές κινήσεις
Ειδικοί από το Πανεπιστήμιο της Δυτικής Αυστραλίας σε συνεργασία με τον καθηγητή Στέφανο Μανκούζο του Πανεπιστημίου της Φλωρεντίας ανακάλυψαν ότι αυτές οι κινήσεις του φυτού δεν είναι απλώς ανακλαστικές.
Οι ερευνητές εξέτασαν τη βραχυπρόθεσμη και τη μακροπρόθεσμη «μνήμη» του Mimosa pudica σε περιβάλλοντα με πολύ καθώς και με λίγο φως ρίχνοντας επανειλημμένως νερό σε φυτά του συγκεκριμένου είδους μέσω μιας ειδικής συσκευής προκειμένου να διερευνήσουν την απόκρισή τους.
Όπως είδαν, τα φυτά σταμάτησαν να μαζεύουν τα φύλλα τους μόλις έμαθαν ότι το νερό δεν αποτελούσε απειλή για την επιβίωσή τους. Μάλιστα, σύμφωνα με δημοσίευση στο επιστημονικό έντυπο «Oecologia», τα Mimosa pudica αποκτούσαν αυτή την επίκτητη συμπεριφορά μέσα σε δευτερόλεπτα και, όπως συμβαίνει και με τα ζώα, η μάθηση ήταν ταχύτερη σε συνθήκες λίγου φωτός.
Σύμφωνα με τα νέα ευρήματα, τα «ευαίσθητα φυτά» είναι σε θέση να μάθουν και να θυμηθούν όπως και τα ζώα, χωρίς όμως να διαθέτουν εγκέφαλο.
Παρ’ ότι οι επιστήμονες δεν είναι σίγουροι ποιος μηχανισμός κάνει το Mimosa pudica να μαθαίνει και να θυμάται, εκτιμούν ότι αφορά ένα δίκτυο σηματοδότησης που βασίζεται στο ασβέστιο εντός των κυττάρων του φυτού – πρόκειται για ένα δίκτυο του οποίου η λειτουργία προσομοιάζει με εκείνη που εμπλέκεται στη διαδικασία μνήμης των ζώων.