Χάος και προσβολή νεκρών και στα Κοιμητήρια Θεσσαλονίκης – Δεν υπάρχει χώρος στα κοιμητήρια για περισσότερους τάφους – Άρον άρον οι εκταφές – «Κολλημένο» στα χαρτιά το έργο επέκτασης του νεκροταφείου
Χάος στα Δυτικά Κοιμητήρια Θεσσαλονίκης, στον Εύοσμο. Άρον άρον γίνονται οι εκταφές, ακόμη και χωρίς να έχουν αποσυντεθεί οι σωροί διότι δεν υπάρχει χώρος στα κοιμητήρια για περισσότερους τάφους και η επέκταση του νεκροταφείου που θα λύσει προσωρινά το πρόβλημα έχει κολλήσει στη γραφειοκρατία!
Οι συγγενείς βιώνουν δεύτερη κηδεία κατά την εκταφή κι έρχονται αντιμέτωποι με την σκληρή εικόνα να αντικρίζουν τον άνθρωπό τους ατελώς αποσυντιθέμενο. Το χειρότερο είναι η προσβολή νεκρών που συμβαίνει σχεδόν σε κάθε εκταφή. Σύμφωνα με καταγγελίες, κατά την διάρκεια εκταφής αποδεικνύεται ότι μόνο μια ή δυο σωροί στις 10 οστεοποιούνται! Οι σωροί που δεν αποσυντίθεται πλήρως μετατάφονται και οι μερικώς οστεοποιημένοι εναποθέτονται στο χωνευτήρι!
Η μεταφορά της σορού γίνεται με… καρότσι οικοδομής (ένα καρότσι για οικοδομικά υλικά!) ή με τα χέρια χωρίς η σορός να καλύπτεται ή ο εργαζόμενος να λαμβάνει τα στοιχειώδη μέτρα προστασίας. Τα υπολείμματα από την σορό, όπως ρούχα ή το εσωτερικό ύφασμα της κάσας, πετιούνται στους κοινούς κάδους σκουπιδιών…
Όπως αναφέρει το thessnews.gr, το πρόβλημα έχει γίνει πιο έντονο τα τελευταία πέντε χρόνια. Αρκετοί τομείς του κοιμητηρίου παρουσιάζουν σοβαρά προβλήματα στις ιδιότητες του υπεδάφους. Το χώμα είναι υγρό, με αποτέλεσμα να καθυστερεί την σκελετοποίηση της σωρού.
Ταυτόχρονα, οι τάφοι δεν επαρκούν με αποτέλεσμα ο χρόνος παραμονής να περιορίζεται αυστηρά στα 3+1 χρόνια, ακόμη κι αν δεν έχει γίνει αποσύνθεση της ανθρώπινης σορού.
Πολλές είναι οι διαμαρτυρίες συγγενών των θανόντων που αναγκάζονται να κάνουν εκταφή στα 4 χρόνια χωρίς να έχει γίνει η αποσύνθεση της σωρού. Αυτό τους αναγκάζει ή να αιτηθούν μεταταφή ή σύμφωνα με άλλους να μεταφέρεται η σoρός στο χωνευτήρι.
Στο δυτικό τμήμα του κοιμητηρίου έχουν δημιουργηθεί περίπου 150 πρόχειροι τάφοι, όπου δεν επιτρέπεται να μπει μνήμα παρά μόνο ένας σταυρός με το όνομα του αποθανόντα. Εκεί γίνεται και η μεταταφή όσων δεν σκελετοποιούνται.
Ασφυκτικά γεμάτο το κοιμητήριο
Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Συνδέσμου Δήμων Δυτικής Θεσσαλονίκης, Τριαντάφυλλο Κουσαγιαννίδη, η παράταση ταφής ορίζεται υποχρεωτικά στον ένα χρόνο πλέον των τριών υποχρεωτικών, διότι δεν υπάρχει χώρος στα κοιμητήρια και οι προσπάθειες για επέκταση δεν προχωρούν.
Αν κι έχει υπογραφεί προγραμματική σύμβαση με την «ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ Α.Ε» για την μελέτη και κατασκευή επέκτασης του κοιμητηρίου, σε έκταση 45 στρεμμάτων βόρεια του κοιμητηρίου, το έργο έχει «κολλήσει».
Όπως λέει ο κ. Κουσαγιαννίδης: «Είναι μεγάλο το πρόβλημα στα Δυτικά Κοιμητήρια. Δεν υπάρχει χώρος για όλους και γι’ αυτό πέρα από την υποχρεωτική ταφή των 3 χρόνων δίνουμε παράταση μόνο άλλον έναν. Όσοι σωροί δεν ‘λιώνουν’ μετατάφονται σε άλλον χώρο. Αυτή την στιγμή το κοιμητήριο είναι υπερπλήρες. Υπάρχουν περίπου 7.500 τάφοι και το πρόβλημα μεγαλώνει. Τα τελευταία πέντε χρόνια έχουν γίνει προσπάθειες για επέκταση του νεκροταφείου αλλά δεν προχωράει το έργο το οποίο κολλάει στα χρήματα και στις απαλλοτριώσεις. Υπάρχουν αγορασμένα 110 στρέμματα για την επέκταση του κοιμητηρίου κι έχει υπογραφεί προγραμματική σύμβαση με την «Εγνατία Οδός Α.Ε.» για την μελέτη και κατασκευή για τα 45 στρέμματα. Σίγουρα αυτό δεν θα λύσει το πρόβλημα αλλά θα δώσει μια ανάσα».
Σύμφωνα με την ίδια πηγή, υπάρχουν αναφορές ότι χαλάνε ακόμα και παρτέρια για να δημιουργηθούν τάφοι! Όσοι σωροί δεν οστεοποιούνται είτε μετατάφονται είτε κάποιοι απ’ αυτούς πηγαίνουν στο χωνευτήρι. Εκεί, σύμφωνα με τον νόμο, τοποθετούνται μόνο οστά και όχι μη οστεοποιημένοι σωροί. Λόγω έλλειψης χώρου, το χωνευτήρι αποτελεί μια λύση…
Από το 1982
Τα κοιμητήρια Ευόσμου ανήκουν στον Σύνδεσμο Δήμων Δυτικής Θεσσαλονίκης και περιλαμβάνουν τους δήμους Αμπελοκήπων – Μενεμένης, Κορδελιού-Ευόσμου, Παύλου Μελά, Νεάπολης – Συκεών κι ένα κομμάτι του δήμου Θεσσαλονίκης.
Η λειτουργία του κοιμητηρίου ξεκίνησε το 1982. Μέχρι σήμερα λειτουργεί σε έκταση 151 στρεμμάτων ενώ ολόκληρη η χαρακτηρισμένη ως κοιμητήριο έκταση εκτείνεται σε 454 στρέμματα.
Αυτή την στιγμή υπάρχουν 7.500 τάφοι για να εξυπηρετήσουν περίπου 600.000 κατοίκους!
Οι ευθύνες
Υπό φυσιολογικές συνθήκες, η ανθρώπινη σωρός οστεοποιείται κατά μέσο όρο σε τρία χρόνια, τονίζει η ιατροδικαστής Ελένη Ζαγκελίδου.
«Για να λιώσει μια σωρός και να παραμείνουν μόνο τα οστά, πρέπει τόσο οι συνθήκες του ενταφιασμού όσο και οι προθανάτιες συνθήκες του ίδιου του θανόντα να βοηθήσουν αυτή την κατεύθυνση», προσθέτει. Και συνεχίζει: «Αν ένας άνθρωπος έπαιρνε για μεγάλο χρονικό διάστημα διάφορες φαρμακευτικές αγωγές και κυρίως αντιβιοτικές ή αγωγές που έχουν να κάνουν με χημειοθεραπείες, σε αυτές τις περιπτώσεις αναμένεται να υπάρχει μια βραδύτερη αποδόμηση της σωρού γιατί ακριβώς ‘συντηρείται’ από τα φάρμακα που πήρε ο θανών εν ζωή. Παρ’ όλα αυτά, κατά μέσο όρο, μέσα στην τριετία γίνεται η ανακομιδή των οστών διότι είναι αρκετό το διάστημα για τις κλιματολογικές συνθήκες της Ελλάδας. Όταν, όμως, το περιβάλλον ενταφιασμού δεν είναι το κατάλληλο, παρατηρείται μια καθυστέρηση στην σκελετοποίηση της σωρού. Όταν π.χ. σε μια περιοχή όπου εγκαθίσταται ένα νεκροταφείο, υπάρχουν λιμνάζοντα ύδατα, δηλαδή υπάρχει πολύ μεγαλύτερη υγρασία ή μαζεύονται νερά σε εκείνη την περιοχή, είναι λογικό να καθυστερεί κατά πολύ η αποδόμηση της σωρού.
Από την άλλη πλευρά, η σύγχρονη βιομηχανία ταφής προσφέρει κι άλλες μεθόδους οι οποίες βοηθούν πολύ. Υπάρχουν δηλαδή κάποια βιομηχανικά σκευάσματα που βρίσκονται στο εμπόριο, χημικές ουσίες που μπαίνουν μαζί με την σωρό, ενταφιάζονται και βοηθούν στην αποδόμησή της, στην γρήγορη σκελετοποίησή της».
Το υπέδαφος παίζει σημαντικό ρόλο για την ταφή των νεκρών
Πρόβλημα με την υγρασία του εδάφους
Το πρόβλημα με την υγρασία του εδάφους υπάρχει σε αρκετά κοιμητήρια της Ελλάδας. Σύμφωνα με τον Κωνσταντίνο Βουδούρη, καθηγητή υδρογεωλογίας στο τμήμα Γεωλογίας του ΑΠΘ, το υπέδαφος παίζει σημαντικό ρόλο για την ταφή των νεκρών.
Όπως αναφέρει ο κ. Βουδούρης: «Για την επέκταση ή ίδρυση ενός κοιμητηρίου θα πρέπει να γίνει υδρογεωτεχνική μελέτη και μελέτη γεωλογικής καταλληλότητας την οποία προβλέπει ο νόμος (ΦΕΚ 838-23/10/1998). Είναι δύσκολο να βρεθεί η κατάλληλη θέση για την δημιουργία νεκροταφείου. Θα πρέπει να προβλεφθεί να μην υπάρχουν γεωτρήσεις στην περιοχή και το έδαφος θα πρέπει να αερίζεται, αλλιώς ο νεκρός μουμιοποιείται, Θα πρέπει, επίσης, να υπάρχει υδροπερατότητα και το έδαφος να μην είναι π.χ. αργιλώδες. Το χώμα με την διαρκή χρήση αδυνατίζει και γι’ αυτό πρέπει να προστεθούν διάφορες οργανικές ουσίες κατά την εκταφή, ώστε να κατέβει το ph και να βοηθήσει στην αποσύνθεση. Αυτά τα προβλήματα υπάρχουν σε πολλά κοιμητήρια της Ελλάδος, όπως στα Γρεβενά ή στην Κορινθία, όπου κλήθηκα για να κάνω σχετική μελέτη».
«Κανένα πρόβλημα»
Από την πλευρά του, ο πρόεδρος του Συνδέσμου Δήμων Δυτικής Θεσσαλονίκης, Τριαντάφυλλος Κουσαγιαννίδης υποστηρίζει ότι το χώμα αλλάζει σε κάθε εκταφή και ότι δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα με το υπέδαφος των κοιμητηριών. Προσθέτει ότι μόνο το 5% των αποθανόντων δεν οστεοποιούνται στα τέσσερα χρόνια, σε αντίθεση με τις καταγγελίες που κάνουν λόγο ακόμη και για το 80% των νεκρών που δεν «λιώνουν».
Σε ολόκληρη την πόλη
Ο Βασίλης Μπαμπούλας, ιδιοκτήτης του γραφείου κηδειών «Φάνης Μπαμπούλας και Υιός», τονίζει ότι σε όλα τα κοιμητήρια της Θεσσαλονίκης αντιμετωπίζουμε το ίδιο πρόβλημα.
Λέει στην ThessNews ο κ. Μπαμπούλας: «Τα χώματα δεν ανανεώνονται και δεν βοηθούν στην αποσύνθεση. Πρέπει να αρχίσουμε να χρησιμοποιούμε εναλλακτικούς τρόπους, όπως η υδρόλυση ή τα βιολογικά ενζυμα που μπαίνουν μέσα στους τάφους και βοηθούν στην διάσπαση του ανθρώπινου ιστού και χρησιμοποιούν κατά κόρον στο εξωτερικό. Βέβαια, την στιγμή εκείνη που ο συγγενής χάνει τον άνθρωπό του είναι δύσκολο να το προτείνεις. Στην Ελλάδα δεν το γνωρίζουν οι περισσότεροι. Θεωρητικά το σκεύασμα επιταχύνει την οστεοποίηση κατά 20%. Πολλές φορές έχει παραβρεθεί το γραφείο σε εκταφή κι έχουμε αντιμετωπίσει σε όλα τα κοιμητήρια της Θεσσαλονίκης το ίδιο πρόβλημα. Είναι τρομερά οδυνηρό να βλέπεις τον άνθρωπο σου να μην αποσυντίθεται…».
Ανάγκη για αποτεφρωτήριο
«Η δημιουργία αποτεφρωτηρίου ήταν ένα μεγάλο στοίχημα της διοίκησης από την πρώτη στιγμή που αναλάβαμε καθήκοντα» επισημαίνει στην ThessNews ο απερχόμενος δήμαρχος Θεσσαλονίκης, Γιάννης Μπουτάρης.
«Έχοντας και προσωπική εμπειρία θεώρησα και θεωρώ ότι η κατασκευή του είναι πράξη πολιτισμού. Είναι ζήτημα σεβασμού στο δικαίωμα αυτοδιάθεσης του σώματος μετά θάνατον. Ζήτημα σεβασμού απέναντι σε όσους λόγω θρησκείας ή για οποιονδήποτε άλλο λόγο επιθυμούν να αποτεφρωθούν και σήμερα οι συγγενείς τους αναγκάζονται να καταφύγουν στο εξωτερικό, προκειμένου να ικανοποιήσουν την τελευταία τους επιθυμία. Επιπλέον, είναι σαφώς πιο οικονομική λύση σε σύγκριση με την ταφή. Ταυτόχρονα, δίνει μία λύση και στο πρόβλημα των κοιμητηρίων κυρίως των αστικών κέντρων που συχνά ασφυκτιούν λόγω έλλειψης χώρου και δεν έχουν δυνατότητα επέκτασης. Το πρόβλημα αυτό το αντιμετωπίζουμε έντονα στα κοιμητήρια Αναστάσεως του Κυρίου, με αποτέλεσμα να μη μπορούμε να δώσουμε μεγάλη παράταση εκταφής και οι συγγενείς να είναι υποχρεωμένοι να την πραγματοποιήσουν το πολύ στα τέσσερα χρόνια, με ό,τι αυτό συνεπάγεται σε ορισμένες περιπτώσεις» προσθέτει ο κ. Μπουτάρης.
«Παρότι εργαστήκαμε συστηματικά για το έργο, πέσαμε πάνω στο τέρας της γραφειοκρατίας, που δημιούργησε αρχικά τεράστια εμπόδια. Σήμερα, έπειτα από περίπου εννέα χρόνια, βρισκόμαστε στην τελική ευθεία για την κατασκευή του στο χώρο των κοιμητηρίων Αναστάσεως του Κυρίου. Αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε στη διαδικασία διόρθωσης μίας λάθος αποτύπωσης στο Κτηματολόγιο αναφορικά με το ιδιοκτησιακό καθεστώς του περιβάλλοντος χώρου των Κοιμητηρίων (γύρω δρόμοι, κοινόχρηστα κτίρια κλπ.), τα οποία καταχωρίστηκαν εσφαλμένα στον δήμο Πυλαίας-Χορτιάτη αντί στον δήμο Θεσσαλονίκης. Στη συνέχεια θα κλείσει ο φάκελος του Τοπικού Ρυμοτομικού Σχεδίου, το οποίο έπρεπε να εκπονηθεί από τον δήμο Πυλαίας-Χορτιάτη, αλλά επισπεύσαμε εμείς αναλαμβάνοντας όλες τις απαραίτητες μελέτες. Κατόπιν ο φάκελος πρέπει να αποσταλεί στον δήμο Πυλαίας-Χορτιάτη και στην Περιφέρεια για τις απαραίτητες γνωμοδοτήσεις και μετά στο Υπουργείο Ενέργειας για την υπογραφή της σχετικής υπουργικής απόφασης και την έκδοση του Προεδρικού Διατάγματος» καταλήγει στην δήλωσή του προς την ThessNews ο νυν δήμαρχος Θεσσαλονίκης.