Ευερέθιστο έντερο, κολίτιδα ή σπαστική κολίτιδα, όπως και εάν το ονομάζεται δεν αποτελεί κάποια πάθηση. Πρόκειται για ένα σύνολο συμπτωμάτων που αγγίζουν το έντερο, και σήμερα υπολογίζεται πως αφορά περίπου έναν στους δέκα ανθρώπους στο Δυτικό κόσμο. Οι αιτίες δεν έχουν πλήρως διευκρινιστεί, με το στρες και τη λιγότερο ισορροπημένη διατροφή να βρίσκονται ψηλά στη λίστα των «υποψηφίων». Εκείνο όμως το οποίο με βεβαιότητα μπορούμε να πούμε είναι πως η διατροφή αποτελεί τη βάση της αντιμετώπισης της κολίτιδας. Τα διατροφικά προγράμματα αποφυγής, ή καλύτερα αποκλεισμού, βρίσκονται στην αιχμή του δόρατος. Το πιο γνωστό ανάμεσα σε αυτά είναι η δίαιτα FODMAP, η οποία βασίζεται στην αρχή της αδυναμίας απορρόφησης από το έντερο συγκεκριμένων συστατικών. Σε αυτά ανήκουν και οι γλυκαντικές ουσίες.
Ποιες γλυκαντικές αυξάνουν τα συμπτώματα;
Οι γλυκαντικές ουσίες αποτελούν την απάντηση της βιομηχανίας τροφίμων σε σύγχρονες επιδημίες όπως η παχυσαρκία και ο ζαχαρώδης διαβήτης. Η κατηγορία των γλυκαντικών ουσιών η οποία συνδέεται με το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου είναι οι πολυόλες. Οι πιο γνωστές από αυτές είναι η ξυλιτόλη, η σορβιτόλη, η μαλιτόλη και η λακτιτόλη. Καθώς αποδίδουν λιγότερες από τις μισές θερμίδες σε σύγκριση με τη ζάχαρη θα τις βρείτε σε πολλά αναψυκτικά, τσίχλες και καραμέλες που φέρουν το χαρακτηρισμό «χωρίς ζάχαρη». Δυστυχώς, η αδυναμία ικανοποιητικής απορρόφησής τους από το παχύ έντερο προκαλεί τυμπανισμό, πόνο και πολύ συχνά διάρροιες. Η επίδρασή τους στην υγεία του γαστρεντερικού φαίνεται πως είναι εντονότερη όταν συνδυαστούν με άλλους «δύσπεπτους» για την κολίτιδα υδατάνθρακες, όπως η λακτόζη των γαλακτοκομικών και η φρουκτόζη των φρούτων.
Τι ισχύει για τις υπόλοιπες γλυκαντικές;
Στις μέρες μας, στα lightπροϊόντα θα βρείτε πολλά διαφορετικά υποκατάστατα της ζάχαρης. Έτσι εκτός από της πολυλόλες θα έχετε ακούσει και τιςτεχνητές(ασπαρτάμη, σακχαρίλη, σουκραλόζη κ.α.) και τις φυσικές(στέβια, αγαύη) γλυκαντικές. Επειδή οι ειδικοί δεν έχουν μελετήσει εκτενώς την επίδραση των συστατικών αυτών στην υγεία του εντέρου, η προσέγγιση πρέπει να είναι εξατομικευμένη. Με απλά λόγια, δοκιμάστε να βάλετε στον καφέ σας ασπαρτάμη ή δοκιμάστε να φτιάξετε ένα γλυκό με στέβια. Στη συνέχεια παρατηρήστε εάν προκαλούνται συμπτώματα της κολίτιδας. Θυμηθείτε πως όλοι οι άνθρωποι με ευερέθιστο έντερο δεν εμφανίζουν τα ίδια συμπτώματα και δεν ερεθίζονται από τις ίδιες τροφές. Το πρόβλημα στην περίπτωση αυτή είναι πως στα έτοιμα τρόφιμα, για καλύτερη γεύση, χρησιμοποιείται μίγμα από πολυόλες, φυσικές και τεχνητές γλυκαντικές. Συνεπώς, ένα προϊόν με στέβια είναι πολύ πιθανό πως θα περιέχει ξυλιτόλη ή μαλιτόλη.
Για καλύτερη διαχείριση του ευερέθιστου εντέρου δώστε προτεραιότητα στη διαχείριση του καθημερινού στρες, αγαπήστε τη φυσική δραστηριότητα, κάνετε μικρά και συχνά γεύματα και καταναλώστε αρκετές φυτικές ίνες από φρούτα και λαχανικά.Ζητείστε τη βοήθεια ενός διαιτολόγου για να καταλάβετε καλύτερα ποια συστατικά «ξυπνούν» την κολίτιδα, και πως μπορείτε να τα περιορίσετε.
Ήβη Παπαϊωάννου, RDN, MS, MBA Διαιτολόγος, Διατροφολόγος Μέλος της Ακαδημίας Διατροφής και Διαιτολογίας, ΗΠΑ [email protected]
Βιβλιογραφία Lenhart A, Chey WD. A Systematic Review of the Effects of Polyols on Gastrointestinal Health and Irritable Bowel Syndrome. Adv Nutr. 2017;8(4):587-596. Published 2017 Jul 6. Spencer M, Gupta A, Dam LV, Shannon C, Menees S, Chey WD. Artificial Sweeteners: A Systematic Review and Primer for Gastroenterologists. J Neurogastroenterol Motil. 2016;22(2):168-80.