Αρκετά μεγάλα ποτάμια του πλανήτη περιέχουν υψηλά επίπεδα αντιβιοτικών, σύμφωνα με μελέτη που παρουσιάστηκε σε επιστημονικό συνέδριο στο Ελσίνκι.
Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου του York, στο Ηνωμένο Βασίλειο, ανέλυσαν δείγματα από ποτάμια σε 72 χώρες και διαπίστωσαν ότι τα αντιβιοτικά ήταν παρόντα στο 65% εξ’ αυτών. Εξέτασαν 14 συχνά χρησιμοποιούμενα αντιβιοτικά στα δείγματα τους και διαπίστωσαν ότι τοποθεσίες υψηλού κινδύνου ήταν συνήθως δίπλα σε εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων.
Τα ασφαλή επίπεδα κυμαίνονται από 20.000 έως 32.000 νανογραμμάρια ανά λίτρο (ng / l), ανάλογα με το αντιβιοτικό, σύμφωνα με τις νέες κατευθυντήριες γραμμές της AMR Industry Alliance, μιας συμμαχίας βιοτεχνολογικών, διαγνωστικών και φαρμακευτικών εταιρειών που έχει δημιουργηθεί για να παρέχει βιώσιμες λύσεις αντιμικροβιακής αντίσταση.
Τα αντιβιοτικά καταλήγουν στα ποτάμια και στο έδαφος μέσω των ανθρωπίνων και ζωικών αποβλήτων, καθώς και μέσω των λυμάτων των φαρμακοβιομηχανιών.
Η ρύπανση με αντιβιοτικά βοηθά τα μικρόβια να γίνουν πιο ανθεκτικά στα φάρμακα που προορίζονται για τους ανθρώπους. Η συνεχής αύξηση της ανθεκτικότητάς τους αποτελεί ένα ολοένα σοβαρότερο πρόβλημα δημόσιας υγείας παγκοσμίως και μπορεί να προκαλέσει έως δέκα εκατομμύρια πρόσθετους θανάτους έως 2050, σύμφωνα με πρόσφατες εκτιμήσεις του ΟΗΕ.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή περιβαλλοντικής επιστήμης Αlistair Boxall, πήραν δείγματα από 711 σημεία ποταμών σε 72 χώρες και βρήκαν παρουσία αντιβιοτικών στα δύο τρίτα από αυτά.
Στις 111 δειγματοληψίες του νερού οι συγκεντρώσεις των αντιβιοτικών ξεπερνούσαν το όριο ασφαλείας, σε μερικές περιπτώσεις ακόμη και κατά 300 φορές.
Το πρόβλημα είναι αισθητό από τον Τάμεση και το Δούναβη στην Ευρώπη μέχρι τον Τίγρη στη Μεσοποταμία, αλλά η κατάσταση είναι ακόμη χειρότερη στα ποτάμια της Αφρικής και της Ασίας που διασχίζουν τις φτωχότερες χώρες.
Το ρεκόρ ρύπανσης κατέχει το Μπαγκλαντές, όπου το αντιβιοτικό μετρονιζαδόλη, το οποίο χρησιμοποιείται για θεραπεία των κολπικών λοιμώξεων, βρέθηκε 300 φορές πάνω από το όριο ασφαλείας. Αυτό το επίπεδο βρέθηκε πολύ κοντά σε μια μονάδα βιολογικού καθαρισμού λυμάτων, προφανώς επειδή δεν διέθετε την αναγκαία τεχνολογία κατακράτησης των αντιβιοτικών.
Η μαζική και παράνομη ρίψη λυμάτων και αποβλήτων απευθείας στα ποτάμια ευθύνεται σε αρκετές περιπτώσεις για τα υψηλά επίπεδα των αντιβιοτικών, όπως στην Κένυα, όπου βρέθηκε να ξεπερνούν κατά 100 φορές τα όρια ασφαλείας.
Αλλά και στις ανεπτυγμένες χώρες το πρόβλημα είναι σημαντικό. Στην Αυστρία οι μετρήσεις στο Δούναβη έδειξαν την παρουσία 7 διαφορετικών αντιβιοτικών, όπως η κλαριθρομυκίνη, η οποία συνταγογραφείται για τη θεραπεία λοιμώξεων των πνευμόνων – τα επίπεδα στο ποτάμι ήταν τετραπλάσια αυτών που θεωρούνται ασφαλή.
Συνολικά το 8% των ποταμιών της Ευρώπης βρέθηκε να έχει πρόβλημα. Για παράδειγμα, ο Τάμεσης στη Βρετανία, ο οποίος θεωρείται από τα πιο καθαρά ευρωπαϊκά ποτάμια, βρέθηκε ότι περιέχει πέντε είδη αντιβιοτικών, εκ των οποίων ένα, η σιπροφλοξασίνη, ανιχνεύθηκε σε υπερτριπλάσια επίπεδα σε σχέση με το όριο ασφαλείας.