Σκεφτείτε την τελευταία φορά που είπατε ότι θέλατε να κάνετε κάτι. Ίσως θέλατε να τρώτε πιο υγιεινά, να γράφετε κάθε μέρα ή να ξεφορτωθείτε το χάος του σπιτιού σας. Αλλά παρά την ειλικρινή σας επιθυμία να πετύχετε το στόχο, δεν κάνατε παρά ελάχιστα βήματα στο μονοπάτι της αλλαγής. Γιατί όμως;
Αν και θα μπείτε στον πειρασμό να πείτε ότι οφείλεται στην τεμπελιά ή στην έλλειψη θέλησης, η γνωστική ψυχολόγος Amanda Crowell έχει μια άλλη ονομασία γι’ αυτό το φαινόμενο: αμυντική αποτυχία. Η Crowell προσφέρει ένα παράδειγμα από τη δική της ζωή. Μεγαλώνοντας, ήξερε πως βαριόταν τη γυμναστική και δεν θα το έκανε ποτέ. Μέχρι που ξύπνησε μια μέρα με ένα μωρό και έναν απαίσιο πόνο στη μέση. Αν ήθελε να γίνει η μητέρα που ονειρευόταν (δραστήρια και σωστό παράδειγμα), έπρεπε να είναι σε φόρμα.
Αποφάσισε να πάει γυμναστήριο. Αλλά η Δευτέρα ήρθε, πέρασε, κι εκείνη δεν πήγε. Ύστερα πέρασαν μέρες, εβδομάδες και μήνες χωρίς να γυμναστεί. Ήθελε να πάει, είχε την πρόθεση, αλλά δεν το έκανε.
Για να απαντήσει στο ερώτημα του γιατί δεν πήγε, η Crowell έκανε τρία χρόνια έρευνας. «Αμυντική αποτυχία» λοιπόν είναι ο όρος που περιγράφει τι συμβαίνει όταν θέλουμε να πετύχουμε κάτι και το σκεφτόμαστε συνέχεια, αλλά δεν το κάνουμε. Και βρήκε ότι υπάρχουν τρία ισχυρά νοητικά εμπόδια που μας κρατούν παγιδευμένους σε αυτό τον κύκλο.
3 νοητικά εμπόδια που μας κάνουν αναβλητικούς
1. «Απλά δεν πιστεύω ότι μπορώ να το κάνω»
Για πολλούς από εμάς, η εμπειρία της πρώτης φοράς είναι αρκετή για να μας αποθαρρύνει από το να προχωρήσουμε. Η ίδια λέει πως αν πιστεύουμε ότι το κλειδί της επιτυχίας είναι το ταλέντο και τα γονίδια, τότε έχουν προδιαγράψει από πριν το αποτέλεσμα. Πιστεύουμε ότι αυτό είναι απόδειξη ότι δεν θα τα καταφέρουμε. Πώς μπορούμε να το αντιμετωπίσουμε: Προσπαθήστε να σκεφτείτε ότι κάθε αποτυχία είναι απλά ένα ακόμα βήμα στο δρόμο της προόδου.
2. «Άνθρωποι σαν κι εμένα δεν είναι καλοί σε αυτό»
Αν και η ταυτότητά μας μας δίνει μια αίσθηση νοήματος και μία θέση στον κόσμο, ορισμένες φορές μας εμποδίζει από το να δοκιμάσουμε νέα πράγματα. Πολλοί από εμάς λοιπόν, θα αποφύγουμε να κάνουμε κάτι, γιατί νιώθουμε πως απειλή την συμπαγή αίσθηση εαυτού μας. Για παράδειγμα, δεν ταιριάζει ιδιαίτερα σε μια καθηγήτρια πανεπιστημίου να γυμνάζεται.
Πώς να το αντιμετωπίσουμε: Η απάντηση είναι απλή: Βρείτε ανθρώπους σαν κι εσάς που κάνουν αυτό ακριβώς που θέλετε να κάνετε, και μοιραστείτε τις ανησυχίες σας. Όσο πιο κοντά μπορείτε να φέρετε το στόχο ή την δραστηριότητα στην ταυτότητά σας, τόσο πιο εύκολο θα είναι να προχωρήσετε.
3. «Νιώθω ότι πρέπει να το κάνω, αλλά δεν θέλω πραγματικά»
Στην πραγματικότητα, δεν θέλετε να το κάνετε• απλά πρέπει να θέλετε να το κάνετε. Βασικά, το εκτιμάτε για τους λάθος λόγους. Κάποιοι μπορεί να είναι εσωτερικοί (από τα ενδιαφέρονται και την περιέργειά μας ή από τα όνειρά μας). Από την άλλη υπάρχουν και οι εξωτερικοί λόγοι (όλοι οι άλλοι το κάνουν).
Πώς το αντιμετωπίζουμε: Σκεφτείτε τους εσωτερικούς σας λόγους – τα κίνητρα. Αν είναι αρκετά πειστικά, συγκεντρωθείτε και προχωρήστε. Αν το μόνο όμως που βρίσκετε είναι εξωτερικοί λόγοι, τότε το καλύτερο είναι να αφήσετε πίσω αυτό το στόχο/δραστηριότητα.