Κακά τα ψέματα, τα πράγματα στις ανθρώπινες σχέσεις έχουν γίνει πολύ σύνθετα. Ο καθένας από μας κουβαλά τα δικά του βιώματα, το χαρακτήρα του, όπως αυτός έχει διαμορφωθεί και τα προσωπικά του άλυτα θέματα. Μπαίνοντας σε μια σχέση είτε ερωτική, είτε φιλική, όλα στην αρχή μπορεί να μοιάζουν ιδανικά. Όταν όμως, υπάρχει μια δυσλειτουργία αυτή πολύ γρήγορα βγαίνει στην επιφάνεια. Όλα καλά αν αυτή η δυσλειτουργία περιορίζεται σε κλασικές διαφωνίες που λύνονται γρήγορα. Τι γίνεται όμως, όταν παίρνει μεγαλύτερες διαστάσεις;
Πολλοί συνδέουν τη βία με τη σωματική βία, τη χειροδικία. Υπάρχει όμως και η ψυχολογική βία και είναι κι αυτή ένα είδος κακοποίησης επικίνδυνο που μπορεί να ασκείται υπόγεια, με αποτέλεσμα ο περίγυρος να πάρει είδηση το τι συμβαίνει ανάμεσα σε ένα ζευγάρι πολύ αργά ή ακόμα και ποτέ, ενώ φαινομενικά όλα να μοιάζουν καλά. Ποιο είναι όμως το προφίλ του θύτη και ποιο του θύματος;
Καταρχάς η ψυχολογική βία δεν έχει φύλο. «Θύτης» μπορεί να είναι είτε ένας άντρας είτε μια γυναίκα, αν και έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε το ισχυρό φύλο σε αυτό το ρόλο. Αυτός που ασκεί ψυχολογική βία στο έτερο ήμισι (μπορεί να συμβεί και μεταξύ φίλων) όμως, είτε άντρας, είτε γυναίκα, παρουσιάζει τα εξής παρόμοια χαρακτηριστικά: διαθέτει έναν άστατο χαρακτήρα γεμάτο αντιφάσεις, χειραγωγεί τον άλλο επιβάλλοντάς του αυτό που θέλει είτε άμεσα είτε έμμεσα, καμουφλάρει τη συμπεριφορά αυτή με μικρές «αναλαμπές» κανονικότητας κι αν τυχόν κατηγορηθεί για πιεστική συμπεριφορά, αρνείται τα πάντα προσπαθώντας να δημιουργήσει τύψεις στον άλλο ή βγάζοντάς τον ακόμα και «τρελό».
Το «θύμα» από την άλλη, είναι συνήθως ένα άτομο με προδιάθεση χαμηλής αυτοπεποίθησης και αυτοεκτίμησης, με τελικό σκοπό αυτή να καταρρακωθεί τελειωτικά. Αρχικά προβληματίζεται, μπερδεύεται, περνάει ένα διάστημα σε πλήρη σύγχυση προσπαθώντας να αντιληφθεί αν όλα αυτά είναι η πραγματικότητα ή απλά ιδέα του, αυτομπλοκάρεται και αναπτύσσει αισθήματα ενοχής. Τελικά, αν και νιώθει ότι έχει απέναντί του έναν εχθρό παρά έναν συνοδοιπόρο, αρχίζει να πιστεύει ότι ο άλλος έχει δίκιο σε ό,τι λέει και κάνει, ενώ ο ίδιος άδικο και δημιουργεί χωρίς να το θέλει επιπλέον εντάσεις στη σχέση από άμυνα.
Τα ξεκάθαρα σημάδια και τροφή για σκέψη
Σε επίπεδο καθημερινότητας υπάρχουν πολλές ενδείξεις που μπορούν να φανερώσουν την ύπαρξη ψυχολογικής βίας σε μια σχέση. Ας μην ξεχνάμε ότι ψυχολογική βία μπορεί να είναι οτιδήποτε μας πιέζει ή μας κάνει να ενεργούμε παρά τη θέλησή μας. Αν στην καθημερινότητά μας συμβαίνει κάτι ή κάποια από τα παρακάτω, τότε σίγουρα ήρθε ο καιρός να προβληματιστούμε έντονα και να σκεφτούμε το ενδεχόμενο να απομακρυνθούμε και να δώσουμε ένα τέλος σε όλο αυτό που συμβαίνει ακόμα και με τη βοήθεια ειδικού:
-Ο άλλος μας μειώνει, μας υποτιμά και μας προσβάλλει έντονα ακόμα και μπροστά σε άλλους ή αντίθετα μπροστά σε τρίτους παρουσιάζει την καλή του πλευρά για να μην αντιληφθούν εκείνοι τι πραγματικά συμβαίνει.
-Αρχίζουμε να ντρεπόμαστε για τον εαυτό μας.
-Μας ασκείται έντονη κριτική για το παραμικρό.
-Ο σύντροφός μας μας αγνοεί και έχει μυστικά από μας, ενώ μπορεί να διατηρεί και παράλληλη σχέση.
-Ο τόνος της φωνής του είναι συνεχώς περιφρονητικός και επικριτικός.
-Μας κάνει έντονες σκηνές ζηλοτυπίας χωρίς λόγο.
-Αρνείται να συζητήσει μαζί μας το παραμικρό.
Κάνει κρύα αστεία και μας κοροϊδεύει μπροστά σε κοινούς γνωστούς.
-Βγάζει γενικά συμπεράσματα και διατηρεί παγιωμένες, υποτιμητικές πεποιθήσεις για το αντίθετο φύλο, συχνά αναχρονιστικές.
-Μας ασκεί έλεγχο για το παραμικρό και μας απειλεί ότι θα μας χτυπήσει, θα μας κάνει κακό κλπ.
–
Κατηγορεί εμάς για ό,τι στραβό του συμβεί.
-Αν είμαστε ζευγάρι και διαχειρίζεται αυτός τα χρήματα, μας κρατάει στο χέρι με όπλο αυτά.
-Μας απομονώνει από τον περίγυρό μας και δε μας αφήνει να έχουμε σχέσεις με φίλους, συγγενείς κλπ.
-Μας πείθει ότι μας αξίζει αυτή η συμπεριφορά και ότι είναι απλά αυστηρός για το δικό μας καλό.
-Τέλος, τραβηγμένο αλλά σε προχωρημένες καταστάσεις συμβαίνει, απειλεί ότι θα αυτοκτονήσει αν τον εγκαταλείψουμε.
Επιμέλεια: Βάνα Νικολαΐδου