Η γενιά που άκουγε ως έφηβη το «Brain Drain» των Ramones το 1989 που κυκλοφόρησε ο ομώνυμος δίσκος, προσπαθώντας να καταλάβει τον αινιγματικό του τίτλο, δεν φανταζόταν τότε ότι στα χρόνια της νεότητά της θα ερχόταν αντιμέτωπη με αυτό.
Και πως να το φανταστεί όταν το 1989 ήταν το έτος – ορόσημο της απαρχής των ψευδαισθήσεων; Εκείνη την χρονιά η Ευρώπη θα έβλεπε το Τείχος του Βερολίνου να πέφτει, σηματοδοτώντας την άρση των τελευταίων ψυχροπολεμικών συνόρων δύσης κι ανατολής και δίνοντας την υπόσχεση όχι μόνο μιας ενωμένης Γερμανίας, αλλά και μιας ολοκληρωμένης ευρωπαϊκής οικογένειας. Την ίδια στιγμή η Ελλάδα αμφισβητούσε την «πρώτη φορά» κεντροαριστερή κυβέρνηση, που είχε προσπαθήσει να γεφυρώσει τα μετεμφυλιακά χάσματα και να κάνει πολιτικές τομές με κοινωνικό πρόσημο.
Έκτοτε, στα τριάντα χρόνια που πέρασαν από το 1989, σημειώθηκε το τέλος των μεγάλων αφηγήσεων, που συμπαρασύρθηκαν από την ευρύτερη κατάρρευση των μεγάλων ιδεολογιών. Η πτώση του Τείχους εγκαινίασε μια νέα περίοδο της ιστορίας, χωρίς το αντίπαλο δέος του κομμουνισμού, που παρά τα δικά του προβλήματα ανάγκαζε τον καπιταλισμό να παρουσιάζεται στη Δύση με ανθρώπινο πρόσωπο. Ένα νέο καθεστώς επιβλήθηκε σε όλο το πλανήτη: το καθεστώς μιας παγκόσμιας οικονομικής και πολιτικής ολιγαρχίας, με το 1% του πληθυσμού να γίνεται πλουσιότερο και το 99% φτωχότερο. Παράπλευρο σύμπτωμα αυτής της μετάβασης θα αναδεικνυόταν ο αναβαπτισμένος εθνικισμός, καθώς την ίδια ώρα που οι ευρωπαϊκές ηγεσίες υπόσχονταν ένα μέλλον σε μια ενωμένη Ευρώπη των αξιών, έγιναν κυρίαρχος λόγος η αναφορά στο παρελθόν και την καταγωγή.
Έτσι αναδείχτηκε η νέα λαϊκιστικη ακροδεξιά που λειτουργεί ως υπηρέτης της ολιγαρχίας. Χαρακτηριστικό είναι ότι τα τελευταία πέντε χρόνια, οι ακροδεξιοί ευρωβουλευτές, συμπεριλαμβανομένων της Χρυσής Αυγής, ψήφισαν εναντίον κάθε προοδευτικής πρότασης που τέθηκε επί τάπητος στο Ευρωκοινοβούλιο. Όπως αποκάλυψε μάλιστα ο Στέλιος Κούλογλου στα βιβλία του “Γιατί μπαμπά είναι κακιά η ακροδεξιά;” και “Γιατί μαμά είναι κακιά η ακροδεξιά;”, οι ακροδεξιοί της Ευρώπης αντιτέθηκαν στα δικαιώματα των νέων, των γυναικών, των μειονοτήτων, στα μέτρα για την προστασία του περιβάλλοντος, στα εργασιακά δικαιώματα, ακόμη και στο 8ωρο!
Στην Ελλάδα οι εθνικιστικές διεργασίες με τις ακροδεξιές κορώνες Σαμαρά για το Μακεδονικό, ο οποίος θα έριχνε τον πατέρα Μητσοτάκη για να φτάσει σήμερα να κρατάει όμηρο και τον γιο του, αναγκάζοντάς τον να λέει άλλα μέσα κι άλλα έξω για τη Συμφωνία των Πρεσπών που έλυσε το πρόβλημα μια για πάντα. Την ίδια στιγμή που η διεθνής κοινότητα αναγνωρίζει τη διπλωματική σημασία της επίλυσης του Μακεδονικού και οι Αλέξης Τσίπρας και Ζόραν Ζάεφ είναι υποψήφιοι για το Βραβείο Νόμπελ Ειρήνης του 2019.
Και σαν να μην έφτανε αυτά, κερασάκι στη συνταγή της αποτυχίας της Ευρώπης έγινε το δόγμα της λιτότητας. Στο πλαίσιο αυτό, θα έφτανε η στιγμή που η Ελλάδα αλλά κι ολόκληρος ο Ευρωπαϊκός Νότος θα γινόντουσαν τα pets της Ευρώπης, και συγκεκριμένα τα P.I.G.S. Χιλιάδες νέοι θα έπαιρναν την βαλίτσα τους, αλλά και τα μυαλά τους για να χτίσουν τις ισχυρές οικονομίες της Ευρώπης, όπως έγινε και μετά τον πόλεμο, ενώ χιλιάδες πρόσφυγες θα στελέχωναν τις ατμομηχανές των οικονομιών αυτών, μετρώντας τις απώλειες τους στη Μεσόγειο που έγινε ένα απέραντο semetary για τους συγγενείς και φίλους τους.
Κι επειδή η ιστορία τείνει να επαναλαμβάνεται ως φάρσα – κάνοντας δε πολύ συχνά τριαντακονταετείς κύκλους – τα παιδιά εκείνων των νέων του 1989 βλέπουν τις ιδέες με τις οποίες μεγάλωσαν οι γονείς τους να διαψεύδονται και το ερώτημα είναι πού θα στραφούν αυτή τη φορά. Τα νεοφιλελεύθερα αφηγήματα, παρά την ιστορική τους αποτυχία που αποδείχθηκε στην κρίση, συνεχίζουν να κυριαρχούν και η νέα λαικη δεξιά της Ευρώπης δοκιμάζεται στο πρόβλημα του πως θα συμβιβάσει νεοφιλελεύθερες απόψεις με νεοσυντηρητικές, πρόβλημα που δεν είναι πρόβλημα αφού αυτό κι επιδιώκει.
Η ελληνική απάντηση αυτού του συστήματος για τα προβλήματα των σημερινών 30αρηδων συμπυκνώνεται σε φράσεις – πυροτεχνήματα όπως αριστεία, μια πιστή μίμηση των δεξιών αφηγημάτων του 1989 και του Μητσοτάκη του πρώτου περί άξιων. Μια ρητορική κι ένας πολιτικός προσανατολισμός που δεν είναι τίποτα παραπάνω από τον τρόπο των πλουσίων να αποκλείουν τους φτωχούς. Ένα σύστημα, τα αποτελέσματα του οποίου μπορεί να δει κανείς στον καθρέφτη του κόσμου, τις ΗΠΑ που έχει ήδη εφαρμοστεί. Όπως αποκαλύφθηκε πρόσφατα, την ώρα που εκατοντάδες χιλιάδες αριστούχοι φοιτητές παλεύουν να αποπληρώσουν τα φοιτητικά τους δάνεια η ελίτ του θεάματος και των δημοσίων σχέσεων της πολιτικής και της διάπλοκης, παρακάμπτουν κάθε κάνονα της αγωγής στα κάλα ιδιωτικά πανεπιστήμια , παρατυπώντας εις βάρος φτωχότερων υποψηφίων. «All screwd up», δηλαδή. Αυτά είναι τα ιδιωτικά πανεπιστήμια που κάποιοι ονειρεύονται και για την Ελλάδα και φτάνουν μάλιστα να προτείνουν να δουλεύουν οι δημόσιοι υπάλληλοι για τις ιδιωτικές κλινικές, πράγμα που ακόμα και η Σχολή του Σικάγο θα απορούσε πώς δεν το σκέφτηκε!
Το παρήγορο είναι ότι οι νέοι μας και άξιοι και άριστοι είναι, ανεξάρτητα αν έχουν βγάλει το πανεπιστήμιο ή αν είναι ψυκτικοί από το Περιστέρι. Και το ακόμα πιο παρήγορο είναι ότι ανησυχούν.
Σε πρόσφατη εκδήλωση του ευρωβουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ, Στέλιου Κούλογλου, τέσσερις νέοι άνθρωποι, μια μαθήτρια, μια φοιτήτρια, ένας επιστήμονας των νέων τεχνολογιών κι ένας αγρότης συνομίλησαν με τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα, ζητώντας την ανάσχεση του brain drain και της ακροδεξιάς που απειλεί τον μέλλον τους. «Η ευρωπαϊκή ιδέα της ευρωπαϊκής ενοποίησης δεν είναι μια ιδέα συντηρητική, παρότι τη διαχειρίστηκαν συντηρητικές δυνάμεις, αλλά ριζοσπαστική, ρηξικέλευθη και προοδευτική», τους είπε ο πρωθυπουργός. Σημείωσε επίσης ότι αυτό που χρειάζεται σήμερα στην Ευρώπη είναι μια «πλατύτατη συσπείρωση όλων των προοδευτικών δυνάμεων που αντιλαμβάνονται τον κοινό στόχο, τη μάχη κατά της ακροδεξιάς και του νεοφιλελευθερισμού που τρέφει τον φασισμό». Και δήλωσε έτοιμος να κάνει το brain drain…brain gain δίνοντας τη μάχη της Παιδείας. Κάλεσε επίσης τους νέους να μην απέχουν από τις επικείμενες ευρωεκλογές και να δώσουν μια προοδευτική απάντηση σε όσους επιχειρούν αν κάνουν την Ευρώπη… Φρανκενστάιν.
Η γενιά “No future” όπως πολλοί σπεύδουν να την ονομάσουν, έχει ένα λαμπρό μέλλον μπροστά της. Όταν ήμασταν παιδιά πιστεύαμε ότι μπορούσαμε να αλλάξουμε τον κόσμο. Τώρα που είμαστε νέοι μπορούμε να τον αλλάξουμε. Ας ξεκινήσουμε από την Ευρώπη.
Και όπως έλεγε το πρώτο τραγούδι στο Brain Drain των Ramones:
The future’s here today
It’s not too late
It’s not too late, no!
Oh I believe in miracles
Oh I believe in a better world for me and you
Oh-oh-oh, I believe in miracles
Oh I believe in a better world for me and you, you, you…