Οι παρακάτω συμβουλές για υγιή σχέση βασίζονται σε έρευνες. Αναρωτιέσαι τι μπορεί να λένε; Εμείς τις διαβάσαμε με πολύ ενδιαφέρον.
Συμβουλές για υγιή σχέση:
1. Επίλεγε λίγους και καλούς
Σε έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε άτομα που ακολουθούσαν την τακτική του γρήγορου ραντεβού (speed date), ο Πολ Γ. Ίστγουικ και ο Ίλαι Τ. Φίνκελ, Ph.D., του Πανεπιστημίου Northwestern, διαπίστωσαν ότι εκείνοι που διάλεγαν μεγάλο αριθμό υποψηφίων για τις συναντήσεις του δεύτερου σταδίου είχαν λιγότερες πιθανότητες να επιλεγούν οι ίδιοι για τον επόμενο γύρο. Αντίθετα, όσοι επέλεγαν μόνο λίγους ήταν πιο επιτυχείς στο να κερδίσουν την προσοχή και την ανάλογη ανταπόκριση.
Οι ελεύθεροι που δείχνουν ενδιαφέρον σε κάθε σύντροφο που συναντούν ίσως να μη φανούν πρόθυμοι και ανοιχτοί, αλλά απλώς απελπισμένοι. «Το απλό ενδιαφέρον διαφέρει από τον πλατωνικό έρωτα», λέει ο Ίλαι Τ. Φίνκελ και προσθέτει: «Στις μη ρομαντικές σχέσεις, αν συμπαθώ τους πάντες, τότε και οι πάντες με συμπαθούν επίσης. Εξάλλου, ποιος δε συμπαθεί κάποιον που συμπαθεί τους πάντες; Όμως, στο ερωτικό επίπεδο, αν πω “Ναι, είναι σέξι! Κι αυτή είναι σέξι… κι αυτή είναι σέξι… κι αυτό το κορίτσι εκεί είναι σέξι”, υπάρχουν πλέον ακράδαντα στατιστικά στοιχεία ότι, σε γενικές γραμμές, οι γυναίκες που συναντώ δε θα με βρουν σεξουαλικά επιθυμητό». Ο ίδιος προειδοποιεί να μην εκλάβεις τα δεδομένα αυτά ως παρακίνηση να μείνεις σπίτι ή να το παίξεις δύσκολη: «Αυτό που πρέπει να κάνεις είναι να είσαι εύκολη με κάποιον και δύσκολη με όλους τους υπόλοιπους».
2. Φτάσε τη σχέση σου στα όρια
Εκτός από το σεξ και τη φιλία, η ικανότητα να συντονίζετε τις καθημερινές υποχρεώσεις, όπως τα ψώνια και τα διάφορα τρεχάματα, είναι κρίσιμο συστατικό της ευτυχίας ενός ζευγαριού. «Οι παντρεμένοι είναι “συνδιαχειριστές” και καθώς οι υποχρεώσεις αυξάνονται, απαιτείται μεγαλύτερη λογιστική οργάνωση, ιδιαίτερα όταν έρχονται τα παιδιά» σημειώνει ο ειδικός. Εάν δε συγχρονίζεσαι με το σύντροφό σου, υποδεικνύεται στην έρευνα, θα βρεθείς εξαντλημένη, αποκαμωμένη και λιγότερο αποτελεσματική.
Για να τεστάρεις μια σχέση, ο Ίλαι Τ. Φίνκελ προτείνει «να τη φτάσεις στα άκρα, οπότε αν υπάρχει κάποιο πρόβλημα, να μπορέσεις να αναπτύξεις κάποιο σύστημα. Υπόβαλλέ τη σε πιεστικές δοκιμασίες συντονισμού. Αντί να παρακολουθήσετε τηλεόραση μαζί ή κάτι άλλο εξίσου αναπαυτικό και βολικό, πηγαίνετε ένα ταξίδι με το αυτοκίνητο, διαδικασία που απαιτεί συνεργασία. Ανάλαβε εσύ έξι πράγματα και ανάθεσε στο σύντροφό σου άλλα έξι και μετά αναρωτηθείτε: “Πόσο καλά τα πήγαμε σε αυτά;”».
3. Επαίνεσε, μην παρηγορείς
Σε νέα έρευνα συμπεραίνεται ότι ο τρόπος που αντιδράς στα καλά νέα του συντρόφου σου μπορεί να είναι πιο σημαντικός από το πώς αντιδράς στις απογοητεύσεις του. «Τα ζευγάρια που γιορτάζουν μαζί τα ευτυχή γεγονότα του καθενός (βλ. προαγωγή ή αύξηση) ανέφεραν ότι ήταν περισσότερο ικανοποιημένα με τη σχέση τους και είχαν λιγότερες πιθανότητες να καταλήξουν σε χωρισμό από εκείνα όπου ο ένας προσέφερε υποστήριξη στον άλλο μόνο στις δύσκολες στιγμές» σημειώνει η υπεύθυνη της έρευνας Σέλι Λ. Γκέιμπλ, Ph.D., αναπληρώτρια καθηγήτρια Ψυχολογίας στο UC της Σάντα Μπάρμπαρα.
Όταν, λοιπόν, το ταίρι σου εισβάλλει από την πόρτα με καλά νέα, «κάνε μια προσπάθεια να δώσεις σημασία στο γεγονός και να αντιδράσεις με κάποιον τρόπο» συμβουλεύει η ειδικός. Όμως, προσοχή: Ο σύντροφος μπορεί να διαισθανθεί τον ψεύτικο ενθουσιασμό. Βέβαια, μη φανταστείς ότι τα ζευγάρια πρέπει να γιορτάζουν κάθε ευχάριστο γεγονός με δείπνο σε ακριβό εστιατόριο. Τα απλά και ειλικρινή επαινετικά λόγια αρκούν. «Η σκέψη μετράει. Αν και δε θα απέρριπτα ένα δείπνο σε ακριβό εστιατόριο» τονίζει η ψυχολόγος.
4. Ζήτα αυτό που χρειάζεσαι
Ίσως να νομίζεις πως ο Τζον Γκότμαν, Ph.D., που ίδρυσε το Ίδρυμα Γκότμαν (Gottman Foundation ή αλλιώς γνωστό ως «Εργαστήριο της Αγάπης») με τη σύζυγό του Τζούλι, δεν έχει κάνει λάθη στη δική του σχέση. Κι όμως, όλοι διαπράττουν λάθη. «Έμαθα από τα ζευγάρια που ερευνούμε να λέω: “Ξέρεις, νιώθω παραμελημένος. Χρειάζομαι να σε βλέπω περισσότερο μες στη μέρα”». Και έχει πάντα αποτέλεσμα. Ο ίδιος προτείνει να λες στο σύντροφό σου «αυτό που έχεις ανάγκη και να του δίνεις τον τρόπο για να το καταφέρει».
Η ομάδα του διαπίστωσε ότι, ακόμη και στις ευτυχισμένες σχέσεις, οι σύντροφοι ανταποκρίνονται στο θυμό με θυμό, οπότε ο πιο εύκολος τρόπος αποκλιμάκωσης μιας σύγκρουσης είναι να μην την κλιμακώσεις εξαρχής. Για παράδειγμα, αντί να πεις «Έχω βαρεθεί να σου μαγειρεύω», ανάφερε: «Ξέρεις, έχω βαρεθεί να μαγειρεύω. Λέω να παραγγείλουμε απέξω ή να αναλάβεις το μαγείρεμα για λίγο». Πολλοί συμμετέχοντες στο «Εργαστήριο της Αγάπης» δυσκολεύτηκαν να το κάνουν στην αρχή. «Πολλοί άνθρωποι ντρέπονται να έχουν ανάγκες. Το να έχουμε ανάγκη σημαίνει πως είμαστε αδύναμοι, αλλά χρειάζεται πραγματικά δύναμη να ξέρεις τι χρειάζεσαι και να μπορέσεις να το ζητήσεις» συμπληρώνει Τζον Γκότμαν.
5. Επένδυσε σε 60 δευτερόλεπτα
Για τα ζευγάρια που δουλεύουν πολύ, έχουν πολλές υποχρεώσεις και δε διαθέτουν καθόλου χρόνο, ο Πίτερ Φρένκελ, Ph.D., διευθυντής του Κέντρου Χρόνου, Εργασίας και Οικογένειας (Center for Time, Work, and the Family) στο Ινστιτούτο Άκερμαν για την Οικογένεια, στη Νέα Υόρκη, έχει μία συμβουλή: «Μην προσπαθείτε να προγραμματίσετε τον κοινό σας χρόνο. Απαιτείται περισσότερη δουλειά για τα προγράμματα».
Προτείνει, λοιπόν, στα ζευγάρια να σκεφτούν μια σειρά από πράγματα που τους αρέσει να κάνουν μαζί μέσα σε λιγότερο από 1 λεπτό: να λένε αστεία, να φιλιούνται κ.λπ. Αυτές οι «λεπτομέρειες απόλαυσης των 60 δευτερολέπτων», όπως τις αποκαλεί ο ίδιος, δε χρειάζεται να γίνονται όλες από κοντά. Ενθαρρύνει, έτσι, τα ζευγάρια να στέλνουν sms ή e-mail με ένα αστείο ή μια κριτική για ένα εστιατόριο – με ένα σημειωματάκι, π.χ., «Ας παραγγείλουμε από εκεί απόψε». Αυτές οι πρακτικές «ανακουφίζουν κατά πολύ την ανησυχία του κάθε συντρόφου ότι δε θα βρει καθόλου χρόνο για τον άλλο» σημειώνει. Μειώνουν επίσης τις προσδοκίες του ζευγαριού για καλοκαιρινές διακοπές. Δεν τις αντιμετωπίζουν ως τη μοναδική τους ευκαιρία να έρθουν σε επαφή, αλλά ως μια ευκαιρία να παρατείνουν τις λεπτομέρειες απόλαυσης, επεκτείνοντας το φιλί των 60 δευτερολέπτων σε κάτι περισσότερο.
6. Προτίμησε την πρόληψη από τη θεραπεία
Ο ερευνητής σε ζητήματα γάμου Τζέιμς Β. Κόρντοβα, Ph.D., βασανίζεται από μια αποκαρδιωτική στατιστική: το 50% των ζευγαριών που ολοκληρώνουν τις συνεδρίες συμβουλευτικής γάμου βελτιώνεται –και διατηρείται έτσι–, όμως το άλλο μισό είτε δε διαπιστώνει βελτίωση είτε υποτροπιάζει. «Είναι καλύτερο από το τίποτα, αλλά θα μπορούσαμε ακόμη πιο καλά» ισχυρίζεται ο ίδιος. Μάλιστα, υποστηρίζει ότι το πρόβλημα είναι πως τα ζευγάρια συνήθως πηγαίνουν σε σύμβουλο, όταν η σχέση έχει ήδη αρχίσει να καταρρέει.
Γι’ αυτό η ομάδα του δημιούργησε το Marriage Checkup, ένα πρόγραμμα που ξεκινά με μια σειρά ερωτηματολογίων όπου υπολογίζονται τα επίπεδα ικανοποίησης σε σημαντικά ζητήματα, όπως το σεξ και οι γονικές υποχρεώσεις. Στις πρώτες του έρευνες κατάλαβε ότι η πλειονότητα των ζευγαριών ανέφερε μια σημαντική ανάταση στην ικανοποίηση από τη σχέση, καθώς και αύξηση της μεταξύ τους οικειότητας.
Προτείνει τα ζευγάρια να κάνουν στον εαυτό τους τρεις ερωτήσεις κάθε χρόνο: «Αισθάνεται ασφαλής ο σύντροφός μου να είναι συναισθηματικά ευάλωτος μαζί μου; Νιώθει αποδοχή; Όταν νιώθω τη γη να φεύγει κάτω από τα πόδια μου, μπορώ να στραφώ στο σύντροφό μου για υποστήριξη, χωρίς όμως να εισπράξω κριτική;». Η απάντηση «όχι», έστω και σε μία, μπορεί να είναι σημάδι μιας σχέσης που φθείρεται. Ο ειδικός λέει επίσης στα ζευγάρια να αποφύγουν μια πολύ τοξική συμπεριφορά: την αποξένωση. «Η κουβέντα μπορεί να βοηθήσει, όπως κι αν γίνεται» καταλήγει.
7. Ώθησέ τον να αλλάξει, μπορεί!
Για περισσότερα από 15 χρόνια, ο Ρίτσαρντ Α. Μακέι, ομότιμος καθηγητής στη Σχολή Κοινωνικής Λειτουργίας του Κολεγίου της Βοστόνης (Boston College’s graduate school of social work) μελέτησε ζευγάρια που ήταν παντρεμένα για περισσότερα από 20 χρόνια, αλλά δεν είχαν δει ποτέ σύμβουλο γάμου. Διαπίστωσε ότι αυτοί που ήταν παντρεμένοι καιρό έμαθαν μηχανικά να μην επιμένουν να κάνει ο σύντροφός τους μεγάλες αλλαγές στη συμπεριφορά του. Ζητούσαν μόνο μικρές μετατροπές, για παράδειγμα: «Δεν μπορείς να μην είσαι τόσο άτσαλος;» ή «Θα μάθεις ποτέ να κάνεις κάτι μόνος σου;» ή «Μπορείς να βάζεις τα ρούχα σου στο καλάθι με τα άπλυτα;». Αυτό, όμως, που τον εξέπληξε είναι ότι μέσα στις δύο δεκαετίες που ζητούσε ο ένας από τον άλλο μικρές αλλαγές, πολλοί και πολλές σύζυγοι κατάφεραν να ωθήσουν το σύντροφό τους να κάνει σημαντικές αλλαγές χωρίς να τον αποξενώσουν. «Αυτή η τεχνική ήταν ιδιαίτερα αποτελεσματική» τονίζει ο ίδιος, «κυρίως όταν εφαρμόζεται στους άνδρες».