Το ήξερες ότι ζουν ανάμεσά μας άνθρωποι που βρίσκουν τους αρχαιολογικούς χώρους βαρετούς; Σίγουρα το ήξερες. Μπορεί και να είσαι ένας από αυτούς. Ε λοιπόν, ακόμα και αυτοί οι άνθρωποι στην Αρχαία Ολυμπία ενθουσιάζονται. Αλήθεια. Το έχουμε δει να συμβαίνει, πάνω από μία φορά. Μπορεί να οφείλεται στο απίστευτο φυσικό τοπίο που αγκαλιάζει «τα αρχαία». Μπορεί να είναι οι κουτσουπιές της που ανθίζουν τέτοια εποχή, πασπαλίζοντας μωβ ανθάκια πάνω στα λευκά της μάρμαρα που λαμπυρίζουν στο φως του ήλιου. Μπορεί, βέβαια, να φταίει και η (τόσο άμεση που δεν υπάρχει πουθενά αλλού) σύνδεση της Ιστορίας με το «τώρα». Οι Ολυμπιακοί Αγώνες είναι το σπουδαιότερο πράγμα που συμβαίνει στον αθλητισμό, εδώ και 2.795 χρόνια. Δύο χιλιάδες. Εφτακόσια ενενήντα πέντε. Χρόνια.
Μικρή ιστορική παρένθεση
Ήταν 776 π.Χ. όταν ο Λυκούργος της Σπάρτης συμφώνησε με τον Ίφιτο της Ηλείας να καθιερώσουν εδώ τις μεγάλες γιορτές που θα τιμούσαν τον Δία και θα σταματούσαν όλους τους πολέμους και όλες τις εχθροπραξίες για όσο καιρό διαρκούσαν. Καθώς τα χρόνια πέρναγαν, οι γιορτές γίνονταν όλο και σπουδαιότερες. Μέχρι που ο χρόνος έφτασε να μετριέται σε Ολυμπιάδες.
Από την Άλτη στο Στάδιο
Άλτη λέγεται το ιερό άλσος της Αρχαίας Ολυμπίας, έξω από το στάδιο. Εδώ βρίσκονταν οι ναοί, τα διοικητικά κτίρια, το γυμνάσιο όπου προπονούνταν οι αθλητές και τα «ξενοδοχεία» της εποχής –οι χώροι στους οποίους φιλοξενούνταν αθλητές και επισκέπτες. Κι επειδή όλα αυτά έτσι επιγραμματικά μπορεί και να μη σου λένε τίποτα: Στο κέντρο του άλσους είναι ο Ναός του Δία, αυτός με το περίφημο χρυσελεφάντινο άγαλμα, ένα από τα επτά θαύματα του αρχαίου κόσμου. Σχεδόν απέναντί του, το εργαστήριο του ανθρώπου που έφτιαχνε (αυτό και άλλα) θαύματα, του Φειδία αυτοπροσώπως.
Πολύ κοντά τους, ένας από τους αρχαιότερους… αρχαίους ναούς που έχουμε, ο δωρικός Ναός της Ήρας, του 1.046 π.Χ. Λίγο πιο πέρα, το Πελόπιον, κενοτάφιο που ο Παυσανίας λέει πως έχτισε για τον Πέλοπα ο Ηρακλής αυτοπροσώπως. Το Φιλιππείο που αφιέρωσε ο Φίλιππος της Μακεδονίας στον Δία, το μοναδικό κυκλικό κτίσμα του χώρου −κυκλικοί ήταν μέχρι πρότινος αυστηρά και μόνο οι ναοί των θεών του κάτω κόσμου. Και διάσπαρτες ανάμεσα σε όλα αυτά, μαρμάρινες πλάκες να αφηγούνται εδώ και δυο χιλιετίες μια μικρή ή μεγαλύτερη ιστορία μέσα από κάθε «η πόλις η Μεσσηνίων και η Ολυμπιακή Βουλή στεφάνωσαν…», «ο Δήμος των Αθηναίων και η πόλις αφιερώνουν…».
Όταν θεωρήσεις ότι εξάντλησες την Άλτη (ένα δίωρο τουλάχιστον θα υπολογίσεις για τον ευγενή αυτόν σκοπό) θα περάσεις μέσα από την Στοά της Ηχούς, την ίδια εκείνη στοά από την οποία μπήκε και ο Αλκιβιάδης στο στάδιο το 416 π.Χ. Από την ίδια στοά που έμπαιναν πάντα οι αθλητές, δηλαδή, αλλά ένα όνομα που ξέρεις (και αντιπαθείς –ή συμπαθείς, εμείς δεν είμαστε εδώ για να κρίνουμε) κάνει πάντα την Ιστορία πιο ζωντανή. Μπαίνεις, λέγαμε, στη στοά κι ακούς τον κάθε ήχο να επαναλαμβάνεται εφτά φορές (εξ ου και το όνομα της στοάς) ώσπου να βγεις στο στάδιο των 45.000 θεατών. Και να ανατριχιάσεις μπροστά στην απεραντοσύνη του, και στη σκέψη πως από εδώ ξεκίνησαν όλα.
Το Μουσείο της Αρχαίας Ολυμπίας
Βρίσκεται ακριβώς δίπλα στον αρχαιολογικό χώρο και αξίζει όσο περισσότερο από τον χρόνο σου μπορείς να του αφιερώσεις. Αν βαριέσαι/ πείνασες/ κουράστηκες/ θες να πας για μπάνιο, μπες μόνο να δεις τον Ερμή του Πραξιτέλη. Είναι ίσως το τελειότερο άγαλμα που έχουμε. Καταλαμβάνει, δε, δικαίως μια ολόκληρη αίθουσα μόνος του.
Εκτός από αυτό το αριστούργημα της κλασικής γλυπτικής, στο μουσείο φιλοξενούνται επίσης τμήματα από τον γλυπτό διάκοσμο του Ναού του Δία (όσα δεν είναι στο Λούβρο), εργαλεία και αντικείμενα από το εργαστήριο του Φειδία, αγάλματα Ρωμαίων αυτοκρατόρων, και η περίφημη Νίκη του Παιωνίου, ένα από τα ωραιότερα αγάλματα του 5ου αιώνα π.Χ.
Τι άλλο έχει να κάνω εδώ;
Όρεξη και χρόνο να έχεις, και η (καθόλου άγρια) Δύση της Πελοποννήσου είναι γεμάτη ευκαιρίες για εξερευνήσεις. Από το υπέροχο δρυοδάσος της Φολόης, τα μονοπάτια του οποίου είναι ιδανικά για ποδηλατάδες και πεζοπορίες στη σκιά πέντε εκατομμυρίων δέντρων που σχεδόν κρύβουν τον ουρανό, μέχρι το μαγικό κάστρο που λέγεται Χλεμούτσι, τον συναρπαστικό ναό του Επικούρειου Απόλλωνα και τις απέραντες αμμουδιές που βρέχονται από τα τιρκουάζ νερά του Ιονίου, το δύσκολο θα είναι μάλλον να διαλέξεις τι θα πρωτοκάνεις.