Τα τελευταία χρόνια, η επιλόχεια κατάθλιψη χτυπάει πολλές γυναίκες μετά τη γέννα με αποτέλεσμα ο κόσμος να είναι πλέον ενημερωμένος για αυτό το πρόβλημα που αντιμετωπίζουν πολλές νέες μαμάδες. Ωστόσο, δεν ισχύει το ίδιο και για την επιλόχεια ψύχωση, η οποία, αν και λιγότερο συχνή, είναι μια πολύ σοβαρή κατάσταση που καλό είναι να μάθουμε να την αναγνωρίζουμε. Αυτό είναι το πρώτο βήμα για να την πολεμήσουμε εάν χρειαστεί.
Τι είναι η επιλόχεια ψύχωση
Πρόκειται για μια πολύ σοβαρή ψυχική διαταραχή που εκδηλώνεται στις μητέρες μέσα σε διάστημα δύο εβδομάδων μετά τον τοκετό. Μπορεί να ξεκινήσει εντελώς ξαφνικά, χωρίς να υπάρχει κάτι που να προμηνύει την εμφάνισή της, ωστόσο θεωρείται ότι οι γυναίκες που αντιμετώπισαν στο παρελθόν κάποια άλλη διαταραχή, όπως για παράδειγμα η διπολική, διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να εκδηλώσουν και επιλόχεια ψύχωση. Αν και δεν πρόκειται για μια συχνή ψυχική διαταραχή, αφού υπολογίζεται ότι «χτυπάει» 2 στις 1000 γυναίκες, μπορεί να εξελιχθεί και να επιδεινωθεί πολύ γρήγορα, γι’ αυτό η έγκαιρη αναγνώριση και αντιμετώπισή της είναι το παν.
Ποια είναι τα συμπτώματά της
Τα συμπτώματα της επιλόχειας ψύχωσης είναι ποικίλα και μπορεί να διαφέρουν από γυναίκα σε γυναίκα. Όσον αφορά τη διάθεση, η γυναίκα με επιλόχεια ψύχωση μπορεί είτε να είναι ανεξήγητα χαρούμενη και ενθουσιασμένη ή να εμφανίζει σημάδια κατάθλιψης και μελαγχολίας. Η ευερεθιστότητα και οι απότομες διακυμάνσεις στη διάθεση είναι επίσης χαρακτηριστικά της νόσου.
Εξίσου σημαντικά όμως είναι και τα εξής συμπτώματα: οι παραισθήσεις, κατά τις οποίες οι ασθενείς ακούν, βλέπουν ή νιώθουν πράγματα που δεν υπάρχουν, οι αυταπάτες ότι κάτι έχει συμβεί ενώ δεν θα μπορούσε να είναι αλήθεια, η απώλεια επαφής με την πραγματικότητα και η σύγχυση.
Δεν είναι απαραίτητο ότι η γυναίκα που έχει επιλόχεια ψύχωση κλείνεται στον εαυτό της. Αντίθετα, μπορεί να είναι ιδιαίτερα ομιλητική, κοινωνική ή ακόμα και να ασχολείται υπερβολικά με το κινητό της. Στην καθημερινότητά της μπορεί να έχει πολλή ενέργεια και να θυμίζει μία σούπερ- μαμά ή/και να φαίνεται ανήσυχη και να ασχολείται αδιάκοπα με κάτι, «σαν να μην μπορεί να ησυχάσει». Συχνά μπορεί να δυσκολεύεται στον ύπνο ή να μην νιώθει καν την ανάγκη να κοιμηθεί. Από το μυαλό της περνούν πολλές σκέψεις συνεχώς ενώ πολλές φορές γίνεται ιδιαίτερα καχύποπτη χωρίς λόγο, ακόμα και απέναντι στους κοντινούς της ανθρώπους. Η απρόσμενη και αδικαιολόγητη αλλαγή στη συμπεριφορά και την προσωπικότητά της είναι πιθανό να συνδέονται με την ψύχωση.
Στις πιο σοβαρές περιπτώσεις, η νέα μητέρα μπορεί ακόμα και να έχει τάσεις αυτοκτονίας ή να κάνει βίαιες σκέψεις, ακόμα και κατά του ίδιου της του παιδιού.
Από τι προκαλείται
Τα αίτια της επιλόχειας ψύχωσης δεν είναι γνωστά, ωστόσο οι ειδικοί θεωρούν ότι οι ορμονικές αλλαγές στο σώμα της γυναίκας μετά τη γέννα μπορεί να επηρεάσουν την ψυχική και πνευματική της υγεία. Η εξάντληση που προκαλείται από την έλλειψη ύπνου, η συνεχής φροντίδα του νεογέννητου αλλά και η πίεση που ασκεί η νέα μαμά στον εαυτό της είναι πιθανό να έχουν ένα μερίδιο ευθύνης στην εμφάνιση αυτής της ψύχωσης.
Επιπλέον, το ιστορικό κάποιας άλλης διαταραχής όπως η διπολική διαταραχή, η σχιζοφρενική διαταραχή ή η σχιζοφρένεια αυξάνουν τον κίνδυνο η νέα μητέρα να πέσει θύμα της επιλόχειας ψύχωσης. Επιπλέον, η ξαφνική διακοπή ψυχιατρικών φαρμάκων κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης μπορεί επίσης να είναι ένας ακόμα παράγοντας κινδύνου. Η πρώτη εγκυμοσύνη, ειδικά αν ήταν μία τραυματική εμπειρία για εκείνη, επίσης είναι πιθανό να παίξει ρόλο στην εμφάνιση της διαταραχής αφού η μητέρα μπορεί να μην είναι σε θέση να διαχειριστεί αυτή τη δυσκολία.
Υπάρχει θεραπεία;
Η επιλόχεια ψύχωση είναι μια ιδιαίτερη σοβαρή ψυχιατρική κατάσταση γι’ αυτό μόλις εντοπιστεί το πρόβλημα πρέπει να απευθυνθούμε σε έναν ψυχίατρο. Η εισαγωγή σε μια ψυχιατρική κλινική για να μην υπάρχει κίνδυνος τόσο για την ίδια τη μητέρα όσο και για μωρό της μπορεί κριθεί απαραίτητη. Ακολουθείται και ειδική αγωγή, έτσι ώστε να καταπολεμηθούν τα συμπτώματα της ψύχωσης, όπως οι παραισθήσεις και οι απότομες αλλαγές στη διάθεση. Σε γενικές γραμμές, η θεραπεία μπορεί να διαρκέσει ακόμα και έναν χρόνο, ανάλογα φυσικά με τη σοβαρότητα της κατάστασης. Το θετικό είναι πως στις περισσότερες περιπτώσεις η επιλόχεια ψύχωση θεραπεύεται πλήρως και η γυναίκα καταφέρνει να την ξεπεράσει. Παράλληλα με τη θεραπεία που προτείνουν οι ειδικοί εξίσου σημαντική είναι και η στήριξη από το οικογενειακό και συγγενικό περιβάλλον της γυναίκας.