Το LinkedIn είναι κατά κανόνα ένας πολύ εξουθενωτικό μέρος να επισκέπτεται κανείς. Προσελκύει υπερβολικά πολλούς ανθρώπους που είναι ενθουσιασμένοι, πωρωμένοι και ξετρελαμένοι, συνήθως επειδή μόλις άλλαξαν δουλειά, αλλά ενίοτε επειδή κατάφεραν να φτάσουν στη δουλειά το πρωί. Οπότε ήταν πολύ καθησυχαστικό όταν τις προάλλες είδα μια ιδιαίτερα προσγειωμένη είδηση στην ιστοσελίδα.
Την είχε αναρτήσει ο Εντ Γουίτινγκ, υπεύθυνος χάραξης στρατηγικής στη Welcome Trust, μεγάλο ίδρυμα βιοϊατρικής έρευνας στο Λονδίνο το οποίο τάραξε τον κόσμο της εργασίας πριν από τέσσερις μήνες όταν είπε ότι εξετάζει να δοκιμάσει μια τετραήμερη εργάσιμη εβδομάδα.
Η ιδέα του τετραήμερου κερδίζει έδαφος στη Βρετανία. Το ζητούν οι επικεφαλής των εργατικών συνδικάτων. Το κόμμα των Εργατικών έχει αναθέσει στον ιστορικό Ρόμπερτ Σκιντέλσκι να το εξετάσει. Ορισμένοι εργοδότες το έχουν δοκιμάσει, παρακινούμενοι από έρευνες που δείχνουν ότι μια μικρότερη εργασιακή εβδομάδα μπορεί να κάνει τους ανθρώπους λιγότερο επιρρεπείς στις ασθένειες και τα λάθη και να τους κάνει πιο παραγωγικούς.
Κανένας δεν ήταν τόσο μεγάλος όσο η Wellcome, η οποία έχει περίπου 800 υπαλλήλους. Οπότε ένιωσα ένα δικαιολογημένο ενθουσιασμό στην είδηση ότι μπορεί να υιοθετήσει την ιδέα του τετραήμερου. Αλλά ο κ. Γουίτινγκ, πρώην σύμβουλος του πρώην πρωθυπουργού Ντέιβιντ Κάμερον, είχε άσχημα νέα για το LinkedIn. Μετά από αρκετή διαβούλευση και αρκετό διάλογο, η Wellcome είχε αποφασίσει πως δεν μπορεί να κάνει ούτε μια δοκιμή του τετραήμερου χωρίς «σημαντική διαταραχή» των δραστηριοτήτων της, επισήμανε.
Πρόκειται για ένα σοβαρό πισωγύρισμα. Αλλά προσφέρει επίσης και σημαντικά διδάγματα. Ορισμένα από τα επιχειρήματα φαίνονται λογικά. Άλλα λιγότερο. Συνολικά, δείχνει ότι άνθρωποι σαν και εμένα που είναι υπέρ της ιδέας του τετραήμερου πρέπει να τη σκεφτούν πολύ καλύτερα.
Οπότε τι ήταν αυτό που έκανε τη Welcome να κάνει πίσω; Πρώτον, υπήρχε ένα ζήτημα ακριβοδικίας. Ο κ. Γουίτινγκ ανέφερε ότι το προσωπικό της Wellcome έκανε πολλές διαφορετικές δουλειές. Ορισμένοι διαχειρίζονταν ερευνητικά κεφάλαια· άλλοι κρατούσαν ένα μουσείο ανοιχτό για το κοινό επτά ημέρες την εβδομάδα. Δεν θα ήταν δίκαιο να αφήσουν κάποιους ανθρώπους να εργάζονται τέσσερις ημέρες αν άλλοι είχαν δουλειές που ήταν πολύ δύσκολο να γίνει αυτό. Υπήρχαν και άλλοι λόγοι, όπως έμαθα μετά από επικοινωνία με το γραφείο τύπου της Wellcome.
Κάποιοι υπάλληλοι εργάζονταν ήδη με καθεστώς ημι-απασχόλησης ώστε να έχουν χρόνο να φροντίζουν συγγενείς. Τι θα συνέβαινε αν η Wellcome αποφάσιζε να μην λειτουργεί σε μια από τις ημέρες που είχαν επιλέξει να εργάζονται; Άλλοι δεν ήθελαν να έχουν καθόλου ρεπό. Προτιμούσαν να εργάζονται από το να κάνουν κάτι άλλο ή θεωρούσαν ότι είναι καλύτερο «για την ψυχική τους υγεία» η εργασία τους να μοιράζεται σε πέντε ημέρες αντί για τέσσερις.
Κατανοώ τις ανησυχίες αυτές αλλά δεν έχω πειστεί ότι είναι καταλυτικές. Αν οι εργαζόμενοι θέλουν να παίρνουν ρεπό διαφορετικές ημέρες, γιατί να πρέπει να λείπουν όλοι την ίδια ημέρα; Αν είναι πραγματικά απελπισμένοι να δουλεύουν όλη την εβδομάδα, γιατί να τους σταματήσουμε;
Μπορώ, ωστόσο, να αποδεχτώ μια άλλη εξήγηση για την απόφαση της Wellcome: η καθιέρωση του τετραήμερου αποδιοργανώνει τόσο τα στελέχη, όσο και τους υπαλλήλους. Αυτό είναι κάτι που δεν μπορεί να προσπεράσει κανείς οργανισμός, ιδίως ένας ο οποίος χορηγεί ερευνητικά κεφάλαια για να βοηθήσει να σωθούν ζωές σε όλο τον κόσμο.
Υπάρχει επίσης και το οικονομικό ζήτημα. Ο κ. Γουίτινγκ υποστηρίζει ότι το κόστος δεν ήταν ζήτημα για τη Wellcome. Αλλά ήταν ζήτημα σε άλλες δοκιμές της μικρότερης εργασιακής εβδομάδας, όπως σε μια στη Σουηδία όπου νοσοκόμες εργάζονταν για έξι αντί για οκτώ ώρες. Oι νοσοκόμες ήταν πιο χαρούμενες αλλά το ίδρυμα περίθαλψης, σε αντίθεση με ένα γραφείο, χρειαζόταν υπαλλήλους όλο την ημέρα, οπότε έπρεπε να γίνουν προσλήψεις και το κόστος ανέβηκε.
Αλλά ακόμα και έτσι, το τετραήμερο φαίνεται να προσφέρει οφέλη που μπορεί σε ορισμένες περιπτώσεις να αντισταθμίζουν ή να υπερκαλύπτουν το κόστος αυτό.
Στη Γλασκώβη, μια εταιρεία τηλεφωνικού και ψηφιακού μάρκετινγκ ονόματι Pursuit Marketing ισχυρίζεται ότι έχει εξοικονομήσει εκατοντάδες χιλιάδες λίρες σε δαπάνες για την εύρεση εργατικού δυναμικού από τότε που μαθεύτηκε ότι έκανε εθελοντική την εργασία την Παρασκευή το 2016. Η παραγωγικότητα έχει εκτιναχτεί κατά 30% και οι αναρρωτικές άδειες μεταξύ των 160 υπαλλήλων είναι σχεδόν μηδενικές.
Ανάλογες βελτιώσεις καταγράφουν και άλλες εταιρείες. Υπάρχουν ενδείξεις ότι οι μικρότερες εργάσιμες εβδομάδες μειώνουν τις εκπομπές ρύπων, σύμφωνα με ερευνητές της Autonomy, συμβουλευτικής εταιρείας η οποία βοηθάει εταιρείες να μεταβούν σε μια μικρότερη εργάσιμη εβδομάδα.
Δεν θα έπρεπε να απορρίψουμε τίποτα από τα παραπάνω. Το τετραήμερο έχει πολλά οφέλη. Αλλά δεν μπορούμε να αγνοήσουμε ότι είναι κάτι πολύπλοκο και δεν μπορεί να αφορά μόνο τους υπαλλήλους γραφείου που είναι πιο εύκολο να το εφαρμόσουν.
Με άλλα λόγια η μείωση της εργάσιμη εβδομάδας απαιτεί περισσότερη επεξεργασία από αυτή που έχει γίνει ως τώρα.
Της Pilita Clark