Οι μετοχές των ελληνικών τραπεζών συνεχίζουν στον δρόμο της ανάκαμψης, έχοντας καταγράψει κέρδη έως και 225% από τα χαμηλά έτους τον περασμένο Ιανουάριο, περίοδος που για τις περισσότερες συνδυάστηκε με χαμηλά 52 εβδομάδων. Ήδη οι διεθνείς επενδυτικοί οίκοι έχουν αναθεωρήσει τις προβλέψεις για τις προοπτικές του κλάδου, μετά τις ηχηρές προειδοποιήσεις που είχαν δώσει το 2018, ανεβάζοντας αισθητά τις τιμές στόχους.
Το τραπεζικό ράλι είναι και ο κύριος μοχλός της… “ανάστασης” που σημειώνει το Ελληνικό Χρηματιστήριο φέτος, με τον Γενικό Δείκτη να “βλέπει” πλέον τις 800 μονάδες, όταν το 2018 υποχώρησε κάτω και από τις 600 μονάδες, και να τοποθετείται σταθερά στη δεύτερη θέση των καλύτερων αποδόσεων διεθνώς από τις αρχές του 2019 και στην πρώτη μεταξύ των ευρωπαϊκών χρηματιστηρίων.
Η ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης, η βελτίωση της πρόσβασης της χώρας στις αγορές, η οποία βελτιώνει και την πρόσβαση των συστημικών τραπεζών στην εξωτερική χρηματοδότηση, το εντυπωσιακό ράλι των ελληνικών ομολόγων, η ανάκαμψη στην αγορά ακινήτων, καθώς και η κινητοποίηση των Αρχών γύρω από την εξυγίανση των τραπεζικών ισολογισμών και την επιτάχυνση της μείωσης των μη εξυπηρετούμενων εκθέσεων του κλάδου, είναι οι καταλύτες που “ξεκλείδωσαν” τις θετικές διαθέσεις των ξένων χαρτοφυλακίων, αφήνοντας τους shorts στο περιθώριο.
Αξίζει να σημειώσουμε πως ο τραπεζικός δείκτης, από τα ιστορικά χαμηλά όπου βρέθηκε τον Ιανουάριο, σημειώνει ράλι της τάξης του 75%, η Πειραιώς έχει “τρέξει” κατά 225,44% από τα χαμηλά 52 εβδομάδων που άγγιξε στις 31 Ιανουαρίου, η Εθνική έχει ενισχυθεί κατά 113,59% από τα χαμηλά 52 εβδομάδων (21 Ιανουαρίου), η Alpha Bank είναι στο +66% από τα χαμηλά 52 εβδομάδων επίσης (1η Φεβρουαρίου) και η Eurobank στο +66,67% από τα δικά της χαμηλά (Νοέμβριος 2018). Η συνολική κεφαλαιοποίηση των τεσσάρων τραπεζών διαμορφώνεται πλέον στα 6,46 δισ. ευρώ, από 3,6 δισ. ευρώ περίπου στα τέλη του Δεκεμβρίου.
Υπό το πρίσμα αυτό, η Citigroup σημειώνει πως ο ελληνικός τραπεζικός κλάδος συνεχίζει να κινείται στη σωστή κατεύθυνση με την περαιτέρω βελτίωση της ρευστότητας (η εξάρτηση από τον ELA διαμορφώθηκε στα μόλις 18 εκατ. ευρώ στα τέλη Μαρτίου), τα σημάδια σταθερότητας στα καθαρά έσοδα από τόκους στο δ’ τρίμηνο και τη συνεχιζόμενη πρόοδο στις προσπάθειες μείωσης των NPEs.
Οι τέσσερις λόγοι
H Citi εξετάζει τους βασικούς οδηγούς που αναμένεται να επηρεάσουν τις αποδόσεις των μετοχών των ελληνικών τραπεζών στο επόμενο διάστημα, επισημαίνοντας πως τηρεί “ουδέτερη” στάση για τον κλάδο αυτήν τη στιγμή.
1) Μακροοικονομικό περιβάλλον
Η βελτίωση της οικονομικής εμπιστοσύνης και των δημοσιονομικών επιδόσεων σε σχέση με τις αναμενόμενες συνέβαλαν στην αποκατάσταση ενός βαθμού εμπιστοσύνης των ξένων επενδυτών προς την ελληνική οικονομία. Το πραγματικό ΑΕΠ επιταχύνθηκε στο 1,9% πέρυσι, οδηγούμενο σε μεγάλο βαθμό από τις εξαγωγές (κυρίως εισπράξεις από τον τουρισμό) και τις επενδύσεις από το εξωτερικό (συμπεριλαμβανομένων των κονδυλίων της Ε.Ε.). Παρά την επιβράδυνση, η ελληνική ανάπτυξη αναμένεται να παραμείνει σταθερή στο 1,5% το 2019-2020, σύμφωνα με τις προβλέψεις της Citi.
Ωστόσο, υπάρχουν και κίνδυνοι στο μακροοικονομικό περιβάλλον, όπως επισημαίνει. Η ελληνική οικονομία παραμένει ευάλωτη σε εξωτερικούς κινδύνους, όπως είναι η επιδείνωση της ανάπτυξης των εμπορικών εταίρων, η πιθανή απότομη συρρίκνωση των παγκόσμιων χρηματοοικονομικών συνθηκών και η επιβράδυνση του παγκόσμιου εμπορίου. Επιπλέον, οι διαρθρωτικές αδυναμίες εξακολουθούν να ενέχουν κινδύνους, δεδομένης της χαμηλής εγχώριας αποταμίευσης σε σύγκριση με τις επενδυτικές ανάγκες της οικονομίας, τη συνεχιζόμενη απομόχλευση και τα υψηλά επίπεδα των μη εξυπηρετούμενων δανείων στον τραπεζικό τομέα.
2) Αγορά ακίνητης περιουσίας
Η ελληνική αγορά ακινήτων συνέχισε να ανακάμπτει, με αυξημένο αριθμό συναλλαγών και με παράλληλη αύξηση των ενοικίων και των τιμών τόσο στον κλάδο της κατοικίας όσο και στον κλάδο των εμπορικών ακινήτων. Οι τιμές των κατοικιών αυξήθηκαν κατά 2,5% σε ετήσια βάση το δ’ τρίμηνο και 1,5% σε ετήσια βάση το 2018, κυρίως λόγω του βελτιωμένου μακροοικονομικού περιβάλλοντος και των υψηλών ξένων επενδύσεων στον τομέα των κατοικιών στην Ελλάδα. Οι τιμές γραφείων και λιανικής αυξήθηκαν κατά 7,4% σε ετήσια βάση και κατά 3,1%, αντίστοιχα, κατά το πρώτο εξάμηνο. Η άνοδος των τιμών των κατοικιών θα ενισχύσει τις προσπάθειες μείωσης των NPEs των τραπεζών, καθιστώντας ευκολότερη την πώληση ενυπόθηκων NPEs και αυξάνοντας τα κίνητρα για τους δανειολήπτες να αναδιαρθρώσουν τα δάνειά τους.
Στον αντίποδα, η εγχώρια αγορά εμπορικών ακινήτων παραμένει εξαιρετικά ετερογενής και η παρατηρούμενη ανάκαμψη στα ποιοτικά ακίνητα (prime) δεν μεταδόθηκε στο υπόλοιπο απόθεμα ακίνητης περιουσίας, με σημαντικές πιέσεις στις τιμές σε συγκεκριμένες περιοχές. Η ανάκαμψη των τιμών των κατοικιών εξακολουθεί να περιορίζεται από τους υψηλούς φόρους ακίνητης περιουσίας, τον μειούμενο πληθυσμό, την περιορισμένη διαθεσιμότητα στεγαστικών δανείων και την υψηλή υπερπροσφορά.
Το περασμένο έτος η αυξημένη δραστηριότητα στις ηλεκτρονικές δημοπρασίες και τις κατασχέσεις μετριάστηκε από την υψηλή συμμετοχή των τραπεζών στις δημοπρασίες, εν μέσω πολύ περιορισμένου ενδιαφέροντος από τρίτους. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, πραγματοποιήθηκαν 14.900 δημοπρασίες μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας το 2018, με συνολική αξία περίπου 4 δισ. ευρώ. Ωστόσο, μόνο το ένα τρίτο των δημοπρασιών ήταν καρποφόρες (4.770 δημοπρασίες) και η αξία των περιουσιακών στοιχείων που άλλαξαν χέρια μέσω δημοπρασιών ανήλθε στο 1 δισ. ευρώ, ενώ το 85% των περιπτώσεων ήταν οι τράπεζες που κέρδισαν αυτές τις δημοπρασίες, αποκτώντας περίπου 4.050 ακίνητα. Οι τράπεζες σκοπεύουν να πωλήσουν τα αποκτηθέντα ακίνητα, καθώς και να εντείνουν τη δραστηριότητα κατασχέσεων μέσω ηλεκτρονικών δημοπρασιών, τα οποία και τα δύο βασίζονται στο να υπάρξει αυξημένο ενδιαφέρον από τους επενδυτές.
3) Λειτουργικές τάσεις
Πέρυσι τα καθαρά έσοδα από τόκους (NII) δέχτηκαν πίεση και μειώθηκαν μεταξύ του 3% (Eurobank) και του 20% (Εθνική). Το τέταρτο τρίμηνο του 2018 το NII σταθεροποιήθηκε για όλες τις τράπεζες πλην της Πειραιώς (+ 2% σε τριμηνιαία βάση), το οποίο υποστηρίχθηκε από την ανάκαμψη των χορηγήσεων. Οι διοικήσεις των τριών από τις τέσσερις συστημικές τράπεζες φαίνεται να είναι πιο χαλαρές όσον αφορά τις προοπτικές για το NII φέτος, λόγω της αναμενόμενης αύξησης της δανειοδότησης. Η Εθνική Τράπεζα αναμένει υψηλότερα έσοδα από τόκους χάρη, σε μεγάλο βαθμό, στην ανταλλαγή του Titlos, η Eurobank και η Πειραιώς αναμένουν σταθεροποίηση, ενώ η Alpha Bank αναμένει συνέχιση της πίεσης, αλλά με χαμηλότερο ρυθμό σε σύγκριση με το 2018.
Η Citi, πάντως, βλέπει κινδύνους στις προοπτικές των καθαρών εσόδων από τόκους κατά τα προσεχή έτη, λόγω του υψηλού μεριδίου τους στα επισφαλή δάνεια (27%-44%), το οποίο αποτελεί συνάρτηση των επιπέδων NPE και της κάλυψης (σύμφωνα με το λογιστικό πρότυπο IFRS 9, τα έσοδα από τα δάνεια του Σταδίου 3 υπολογίζονται με βάση το αποσβέσιμο κόστος, δηλαδή το μικτό λογιστικό υπόλοιπο μειωμένο με την υπάρχουσα πρόβλεψη).
Στο επόμενο διάστημα η εστίαση στο τμήμα των NPEs που έχουν την υψηλότερη κάλυψη και χαμηλούς δεδουλευμένους τόκους δεν αναμένεται να έχει σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις στα καθαρά έσοδα από τόκους και οι πωλήσεις ΝΡΕs θα μπορούσαν να αποφέρουν κάποια οφέλη χρηματοδότησης. Ωστόσο, μεσοπρόθεσμα, αυτό το μέρος των εσόδων από τόκους εξαρτάται από την επιτυχή εκτέλεση οργανικών στρατηγικών μείωσης των NPEs. Όσον αφορά τα εξυπηρετούμενα δάνεια, υπάρχουν ενδείξεις εντατικοποίησης του ανταγωνισμού στον εταιρικό τομέα. Σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος, τα σταθμισμένα μέσα επιτόκια των νέων δανείων προς επιχειρήσεις και ΜμΕ έχουν καθοδική τάση.
4) Ποιότητα ενεργητικού
Ο νέος νόμος Κατσέλη αναμένεται να περιορίσει τους στρατηγικούς κακοπληρωτές στην Ελλάδα και να στηρίξει τη μείωση των NPEs. Αυτό σε συνδυασμό με την εφαρμογή ευρέων λύσεων, που θα αφορούν ολόκληρο το ελληνικό τραπεζικό σύστημα, για τη μείωση των NPEs θα μπορούσαν να ενισχύσουν την εξυγίανση των ισολογισμών των ελληνικών τραπεζών και να βελτιώσουν την ποιότητα των assets τους. Υπάρχουν δύο προτάσεις, όπως αναφέρει η Citi, μία από το ΤΧΣ και το υπουργείο Οικονομικών και μία από την Τράπεζα της Ελλάδος. Σύμφωνα με τις τράπεζες, η πρώτη πρωτοβουλία σχετικά με το καθεστώς προστασίας περιουσιακών στοιχείων (APS) έχει ήδη υποβληθεί στην DG Comp και μπορεί να τεθεί σε λειτουργία πριν από το τέλος του έτους.
Το περασμένο έτος οι ελληνικές τράπεζες πέτυχαν μείωση κατά 13,1 δισ. ευρώ των NPEs. Οι πωλήσεις και οι διαγραφές, που αντιστοιχούν στο 82% της μείωσης των προβλέψεων, μειώθηκαν κατά 10,2 δισ. ευρώ το 2018. Σύμφωνα με τις νέες στρατηγικές που αναθεωρήθηκαν τον Μάρτιο, οι τράπεζες δεσμεύτηκαν να μειώσουν την έκθεσή τους στα προβληματικά δάνεια κατά 23,4 δισ. ευρώ φέτος, με αυξημένη εξάρτηση στις πωλήσεις και τις τιτλοποιήσεις (67%), οι οποίες συνδέονται με την επάρκεια των προβλέψεων, τις αποτιμήσεις των εγγυήσεων και τη ζήτηση των επενδυτών για τα NPLs. Η συνολική μείωση των NPEs έχει ως στόχο τα 53,7 δισ. ευρώ το 2019-2021 (έναντι του αποθέματος προβλέψεων ύψους 43,9 δισ. ευρώ από το τέλος του 2018), με τους προβλεπόμενους δείκτες NPE να κυμαίνονται μεταξύ του 9% και του 23% το 2021.
Υπολογίζοντας τον κίνδυνο εκτέλεσης στη διαχείριση των NPEs, η Citi, λαμβάνοντας υπόψη τους εκτιμώμενους ρυθμούς ανάκτησης για τους διάφορους τύπους προβληματικών εκθέσεων των τραπεζών, υπολογίζει ότι το έλλειμμα στις προβλέψεις διαμορφώνεται στα 12 δισ. ευρώ στα τέλη του 2018. Το εκτιμώμενο έλλειμμα είναι χαμηλότερο από τις διαγραφές που εκτιμά η αγορά για όλες τις τράπεζες, εκτός της Τράπεζας Πειραιώς. Σε σύγκριση με τα κεφαλαιακά αποθέματα, το έλλειμμα είναι χαμηλότερο για την Εθνική Τράπεζα και τη Eurobank (pro-forma για τη συγχώνευση της Grivalia) και υψηλότερο για την Alpha και την Πειραιώς.
Bullish οι αναλυτές
Ακόμα και αποφάσεις όπως αυτή του Αρείου Πάγου, που δικαιώνει τις τράπεζες στην υπόθεση των στεγαστικών –κυρίως– δανείων σε ελβετικό νόμισμα, συμβάλλουν σε συντήρηση του αγοραστικού ενδιαφέροντος για τραπεζικές μετοχές, σημειώνει χαρακτηριστικά η Κύκλος Χρηματιστηριακή.
Αυτό είναι το αποτέλεσμα της προεξόφλησης ότι η διαδικασία εξυγίανσης των χαρτοφυλακίων τους θα επιταχυνθεί, σύμφωνα με τον οδικό χάρτη που θα δρομολογηθεί. Δηλαδή με πώληση δανείων σε funds, όπως ήδη διενεργείται, με την τιτλοποίηση απαιτήσεων (σχέδιο ΤΧΣ) και με τη σύσταση φορέα ειδικού σκοπού (σχέδιο της ΤτΕ), με τις Βρυξέλλες (DG Comp) και τη Φρανκφούρτη (SSM) να αναμένεται να γνωμοδοτήσουν στο επόμενο διάστημα.
Βέβαια, οι κινήσεις κατοχύρωσης των σημαντικών βραχυπρόθεσμων κερδών είναι αναμενόμενες, με τους επενδυτές να εκμεταλλεύονται τις “ευκαιρίες” που προκύπτουν για ανασύνταξη δυνάμεων, όπως άλλωστε απέδειξε και η πορεία της αγοράς την εβδομάδα που πέρασε, με αφορμή τα απογοητευτικά αποτελέσματα της ΔΕΗ, τα οποία οδήγησαν σε μίνι κραχ τη μετοχή της, ενεργοποιώντας τα αντανακλαστικά των πωλητών, οι οποίοι και άσκησαν πιέσεις σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του ταμπλό.
Ωστόσο, το θετικό momentum στο Ελληνικό Χρηματιστήριο διατηρείται με την “ετυμηγορία” της S&P σήμερα και αυτήν της DBRS την ερχόμενη εβδομάδα σχετικά με την πιστοληπτική ικανότητα της Ελλάδας, σε συνδυασμό με τις θετικές εξελίξεις που αναμένονται σε ό,τι αφορά την αποπληρωμή των 3,7 δισ. ευρώ προς το ΔΝΤ και τη νέα έξοδο της Ελλάδας στις αγορές, που κρατούν τα βλέμματα των επενδυτών στραμμένα στα ελληνικά assets.
Άλλωστε, είναι χαρακτηριστικά τα στοιχεία της εταιρείας επενδυτικών αναλύσεων Preqin σχετικά με την παρουσία των hedge funds στην ελληνική αγορά, η οποία είναι ενισχυμένη σημαντικά σε σχέση με το πρόσφατο παρελθόν. Σύμφωνα με τα στοιχεία στα τέλη Μαρτίου του 2018, τα ενεργά funds που έχουν έκθεση στην Ελλάδα φτάνουν τα 25, έναντι μόλις 16 το 2010, ενώ τα funds που είναι επικεντρωμένα αποκλειστικά στην ελληνική αγορά φτάνουν τα 13, έναντι μόλις 4 το 2010.
Η ευνοϊκή συγκυρία και οι διορθώσεις
Σύμφωνα με την Beta Securities, η συγκυρία εξελίσσεται ιδανικά για τα χαρτοφυλάκια που είναι τοποθετημένα στην ελληνική αγορά, καθώς η ανοδική κίνηση φαίνεται να υποστηρίζεται και από εξωτερικές εισροές εν όψει των αναδιαρθρώσεων των δεικτών που ακολουθούν τον Μάιο. Εφόσον επαληθευτούν οι εκτιμήσεις για τις προσθήκες και τις εισροές που αναμένονται, είναι πολύ πιθανό η ελληνική αγορά να παραμείνει και τον Μάιο σε θετικό έδαφος, παρά τους τέσσερις θετικούς μήνες που έχουν προηγηθεί ή τις όποιες αναταράξεις προκύψουν από τις εκλογικές αναμετρήσεις.
Ουσιαστικά, και για όσο διαρκούν τα θετικά νέα, η αγορά δεν έχει λόγο να κάνει κάποια βαθιά διόρθωση. Παρ’ όλα αυτά, ακόμα και αν είναι ταύρος, πάντα βρίσκει αφορμή για μια διόρθωση, που συνήθως είναι και υγεία για μια αγορά, σημειώνει η Fast Finance.
“Το θετικό είναι ότι πλέον οι πωλητές αποχωρίζονται πολύ πιο δύσκολα τίτλους από τη στιγμή που βλέπουν τα θετικά του επόμενου διαστήματος, τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μεσομακροπρόθεσμα. Είναι δεδομένο ότι πάντα σε μια bull market έρχονται διορθώσεις σε ανύποπτο χρόνο, που δίνουν ευκαιρίες για είσοδο, και μάλιστα συνηθίζεται να είναι βαθιές και σύντομες. Ειδικά σε μια αγορά που αλλάζει ρότα έπειτα από πολλά χρόνια, μην μπαίνετε στη διαδικασία να βάζετε στόχους ή να ψάχνετε κορυφές, μιας και το μόνο που χρειάζεται είναι οι σωστές επιλογές και η ακολουθία των κανόνων”, υποστηρίζει η χρηματιστηριακή.
Συμπληρώνει, δε, πως μετά το deal Eurobank-Grivalia θα βρεθούν λύσεις και για τον υπόλοιπο τραπεζικό κλάδο, ο οποίος είναι απαραίτητος “χορηγός” για την πιο γρήγορη ανάπτυξη της οικονομίας, κάτι που οι αγορές γνωρίζουν και θα σπεύσουν να τοποθετηθούν από τη στιγμή που τα ρίσκα θα μειωθούν αισθητά.
Της Ελευθερίας Κούρταλη