Οι ειδήσεις περί διαρροής στοιχείων και προσωπικών δεδομένων στο διαδίκτυο έχουν προ πολλού πάψει να αποτελούν «είδηση». Συχνά πυκνά ακούμε και διαβάζουμε για περιστατικά διαρροής προσωπικών δεδομένων στο διαδίκτυο είτε λόγω ανθρώπινου λάθους, είτε από λάθος των συστημάτων είτε από κακόβουλες υποκλοπές στοιχείων από χάκερς με θύματα ακόμα και τις εταιρίες κολοσσούς της τεχνολογίας.
Όμως πέρα από τα προσωπικά στοιχεία που μπορούν να διαρρεύσουν για λόγους που είναι πέραν του ελέγχου μας, υπάρχουν και ίχνη τα οποία αφήνουμε καθημερινά και τα οποία είναι πιθανό να τα βρούμε μπροστά μας! Ειδικά τα τελευταία χρόνια που η ανάπτυξη νέων μέσων κοινωνικής δικτύωσης, όπως το twitter και το Instagram, τα ίχνη που αφήνουμε, ανεξίτηλα και εύκολα προσβάσιμα σε πολλούς, είναι υπερβολικά πολλά. Όπως εσείς είναι πιθανό να αναζητήσετε περισσότερες πληροφορίες για τον ή την που γνωρίσατε χθες βράδυ, κάνοντας έρευνα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, έτσι ακριβώς αναζητούν και τα δικά σας ψηφιακά ίχνη. Ακόμα περισσότερο πολλοί εργοδότες μπορεί να αναζητήσουν και να βρουν την ψηφιακή σας «ακτινογραφία» πριν αποφασίσουν να σας προσφέρουν μια δουλειά. Έτσι ορισμένες αναρτήσεις στο facebook ή στο twitter, αν είναι υπερβολικές, περίεργες ή απλά άστοχες, μπορεί να έχουν δυσανάλογα μεγάλη επίπτωση στην επαγγελματική σας διαδρομή.
Μη ξεχνάτε ότι υπάρχουν αλγόριθμοι που μπορούν στη στιγμή να συνθέσουν μια πολύ ακριβή ανάλυση της προσωπικότητάς σας, και να αποκαλύψουν στοιχεία που νομίζετε ότι ξέρετε μόνο εσείς, με βάση τα like που κάνετε και τη θεματολογία που παρακολουθείτε στο facebook (εφόσον φυσικά είστε δραστήριοι).
Όλα αυτά ασφαλώς δεν σημαίνει ότι πρέπει να κόψετε τις γέφυρες με την τεχνολογία και να αποσυνδεθείτε από την εποχή σας. Ωστόσο σίγουρα χρειάζεται προσοχή, να γνωρίζουμε πως ότι κάνουμε στο internet αφήνει ένα ανεξίτηλο ψηφιακό ίχνος και όπως ακριβώς δεν αποκαλύπτουμε τις σκέψεις στον καθένα, δεν τις εκθέτουμε και στο διαδίκτυο, δηλαδή στον καθένα.
Στο πλαίσιο αυτό υπάρχουν ορισμένα βασικά βήματα που μπορούν να μας βοηθήσουν να περιορίσουμε τα ψηφιακά μας ίχνη έχοντας ωστόσο κατά νου ότι ποτέ δεν μπορούμε να γίνουμε απόλυτα «αόρατοι» στο διαδίκτυο και πρέπει πάντα με υπευθυνότητα να σχολιάζουμε και να κάνουμε αναρτήσεις. Ωστόσο με τις κατάλληλες ρυθμίσεις μπορούμε να ελαχιστοποιήσουμε τις πληροφορίες που μπορούν να δουν αδιάκριτα μάτια ή που μπορούν να χρησιμοποιήσουν επιτήδειοι για ενοχλητικές εξατομικευμένες διαφημίσεις κ.ά.
Πρώτο βήμα: Twitter
Όλες οι βασικές ρυθμίσεις του twitter βρίσκονται σε μία σελίδα στην ενότητα «Απόρρητο και ασφάλεια». Εδώ, μπορείτε να επιλέξετε αν θέλετε να δίνετε την πληροφορία της τοποθεσίας σας και αν άλλοι θα σας επισημαίνουν με ετικέτα στις φωτογραφίες τους. Περισσότερο ενδιαφέρον έχει η ενότητα με τίτλο «Τα δεδομένα του Twitter σας» όπου μπορείτε να μάθετε πάνω κάτω τι ξέρει το Twitter για εσάς και ποια σημεία έχετε επισκεφθεί, ποιες εφαρμογές και συσκευές έχετε χρησιμοποιήσει. Σταθείτε, γίνεται και λίγο πιο τρομακτικό. Το Twitter συνδυάζει το προφίλ και τη δραστηριότητά σας με συγκεκριμένα ενδιαφέροντα, τα οποία βεβαίως μπορείτε να ελέγξετε. Τέλος, υπάρχει και η περιοχή με τίτλο «Εξατομίκευση και δεδομένα» με ρυθμίσεις για το είδος των διαφημίσεων που θα βλέπετε στην πλατφόρμα του Twitter αλλά και για το αν τα δεδομένα σας θα κοινοποιούνται σε συνεργαζόμενες εταιρείες.
Δεύτερο βήμα: Facebook
Υποθέτοντας πως δεν θέλετε να διαγράψετε τον λογαριασμό σας αλλά απλώς να περιορίσετε τον κύκλο των ανθρώπων που θα βλέπουν τις δημοσιεύσεις σας, θα πρέπει να κάνετε τις σχετικές αλλαγές στις «Ρυθμίσεις» και εργαλεία απορρήτου του λογαριασμού σας. Από εδώ μπορείτε να επιλέξετε ανάμεσα σε άλλα αν θα εμφανίζονται στη σελίδα οι δημοσιεύσεις άλλων στις οποίες έχετε προστεθεί με ετικέτα, να ορίσετε ποιοι μπορούν να βλέπουν τις δημοσιεύσεις σας και αν θέλετε οι μηχανές αναζήτησης που λειτουργεί εκτός του Facebook να δείχνουν σε όσους σας αναζητούν τη σελίδα σας στο κοινωνικό δίκτυο. Συνολικά οι ρυθμίσεις απορρήτου του Facebook είναι πολλές και θα πρέπει να τους δώσετε αρκετή προσοχή για να δείτε τι σας ταιριάζει και τι όχι. Αν σκέφτεστε το ενδεχόμενο διαγραφής από το Facebook θα πρέπει να έχετε υπόψιν πως μπορεί κατά λάθος να επηρεάσετε τη λειτουργικότητα άλλων εφαρμογών που μπορεί να χρησιμοποιείτε. Για παράδειγμα αν έχετε εγγραφεί σε μία online υπηρεσία με χρήση του Facebook λογαριασμού σας και καταργήσετε τον τελευταίο, είναι πολύ πιθανό πως θα χρειαστεί να επαναλάβετε την εγγραφή σας.
Τρίτο βήμα: Google
Εδώ μάλλον θα χρειαστεί να επενδύσετε αρκετό χρόνο και διάθεση. Αν διατηρείτε λογαριασμό σε μία από τις υπηρεσίες της Google, όπως το Gmail για παράδειγμα, θα πρέπει να πάτε στη διεύθυνση και να ελέγξετε τις προσωπικές σας πληροφορίες και τα δεδομένα που έχει αποθηκεύσει η Google από προηγούμενες αναζητήσεις σας, καθώς και το ιστορικό των περιηγήσεων σας. Στην ίδια ενότητα θα διαπιστώστε επίσης αν το Google καταγράφει φωνητικές εντολές σας και αν αποθηκεύει το ιστορικό των σημείων που έχετε επισκεφθεί. Στις υπόλοιπες επιλογές, καλό είναι να διασφαλίσετε πως δεν μοιράζεστε πληροφορίες για το γεωγραφικό σημείο στο οποίο βρίσκεστε με άλλα πρόσωπα και καθορίστε ποιες προσωπικές πληροφορίες θα βλέπουν οι άλλοι χρήστες.
Τέταρτο βήμα: Instagram
Ρυθμίζοντας την ασφάλεια στην εφαρμογή του Instagram καταφέρνουμε να κλειδώσουμε τις φωτογραφίες οι οποίες θα προβάλλονται πλέον μόνο σε όσους μας ακολουθούν, τους λεγόμενους followers. Κλειδώνοντας το λογαριασμό και τις φωτογραφίες μας, δεν επηρεάζονται όσοι χρήστες ήδη μας ακολουθούν, ωστόσο στο εξής κάθε νέος χρήστης ο οποίος θα θελήσει να σας ακολουθήσει, θα πρέπει να λάβει έγκριση από εσάς. Μόνο αν τον αποδεχτείτε, τότε ο χρήστης θα μπορέσει να δει τις φωτογραφίες σας, να κάνει Likes και σχόλια. Οι φωτογραφίες σας παύουν να είναι δημόσιες προς προβολή και μόνο όσοι χρήστες έχουν λάβει έγκριση από εσάς για να σας ακολουθήσουν θα μπορούν να προβάλουν τις φωτογραφίες σας.
Πέμπτο βήμα: Ρυθμίστε τον browser σας
Επειδή υπάρχουν πολλά αδιάκριτα μάτια που μπορεί να έχουν λόγο να παρακολουθήσουν τις διαδικτυακές σας διαδρομές, μπορείτε σε πρώτη φάση να ρυθμίσετε το πρόγραμμα πλοήγησης (τον browser σας) καταλλήλως ώστε οι ιστότοποι και οι σελίδες που επισκέπτεστε να μην προχωρούν στον εντοπισμό σας. Ωστόσο αυτό δεν σημαίνει απαραιτήτως πως ο εντοπισμός θα σταματήσει, διότι εναπόκειται στον… πατριωτισμό κάθε ιστοτόπου να ικανοποιήσει το αίτημά σας.
Έκτο βήμα: Χρησιμοποιήστε την επέκταση Chrome PureVPN
Ένα επιπλέον μέτρο προστασίας είναι τα «εικονικά ιδιωτικά δίκτυα» γνωστά ως Virtual Private Networks ή VPN. Πρόκειται για υπηρεσίες που παρέχονται κατά κανόνα μόνο σε συνδρομητές και σας εμφανίζουν να συνδέεστε στο διαδίκτυο από άλλο σημείο αντί του πραγματικού. Έτσι, μπορεί για παράδειγμα να βρίσκεστε στο κέντρο της Αθήνας αλλά για το υπόλοιπο Internet να μοιάζει πως συνδέεστε από την Πράγα ή το Αμβούργο για παράδειγμα. Η επέκταση του γνωστού browser της Google, Chrome, με την ονομασία PureVPN σας παρέχει άμεσα online προστασία καθώς και ανωνυμία με το πάτημα ενός κουμπιού. Με εγκατεστημένους διακομιστές σε 35 χώρες σε όλο τον κόσμο και έχοντας πρόσβαση στα καλύτερα χαρακτηριστικά και δυνατότητες VPN (Virtual Private Network) όπως είναι η προστασία WebRTC, η προστασία από κακόβουλο λογισμικό, η προστασία από διαφημίσεις και trackers, και βεβαίως η ενσωματωμένη δυνατότητα VPN, έχετε ακριβώς όλα όσα χρειάζεστε για να διασφαλίσετε την προστασία της ανωνυμίας και της ιδιωτικής ζωής σας. Ωστόσο το είστε αλλού και φαίνεστε αλλού δημιουργεί ένα σοβαρό πρόβλημα για τις online υπηρεσίες και e-shop που κρίνουν από τη γεωγραφική σας θέση.
Έβδομο βήμα: Tor
Η μέχρι στιγμής πιο προηγμένη λύση για την προστασία του απορρήτου σας και η οποία ξεπερνά τις προηγούμενες σχετικώς ήπιες προσεγγίσεις, είναι να ξεχάσετε τις εύκολες λύσεις και να επιλέξετε την πλατφόρμα Tor. Πρόκειται για μία λύση λογισμικού που υπόσχεται ασφάλεια, καθώς κρυπτογραφεί την επικοινωνία που μπορεί να έχετε με άλλους χρήστες. Βεβαίως δεν είναι 100% ασφαλές, αφού δεν υπάρχει τίποτα που να εγγυάται απόλυτη ασφάλεια, ωστόσο προσφέρει αποτελεσματική προστασία από τα αδιάκριτα μάτια. Το μόνο που απαιτείται είναι να εγκαταστήσετε την σχετική εφαρμογή που βασίζεται στον γνωστό browser Firefox στον υπολογιστή σας (Windows, Mac κ.λπ) και να ξεκινήσετε την περιήγηση στο Internet εντελώς ανώνυμα. Το δίκτυο ωστόσο Tor έχει μερικά μειονεκτήματα. Δεν είναι κατάλληλο για video streaming ή για το torrenting αρχείων αφού η εμπειρία περιήγησης είναι σχετικά αργή. Επιπλέον, αν και η κίνηση δεδομένων δεν είναι ανιχνεύσιμη και είναι κρυπτογραφημένη, ο πάροχος Internet που συνεργάζεστε (ο IPS σας) μπορεί να ανιχνεύσει αν χρησιμοποιείτε το δίκτυο Tor ή όχι. Και από την στιγμή που το δίκτυο Tor χρησιμοποιείτε από διάφορους κυβερνοεγκληματίες και χάκερς για να πραγματοποιούν επιθέσεις online, για να εκβιάζουν και για πολλές άλλες εγκληματικές δραστηριότητες, από μόνη της η χρήση του δικτύου Tor ενδέχεται να κινήσει υποψίες.