Το τελευταίο επεισόδιο του Α’ Ιουδαϊκο-Ρωμαϊκού Πολέμου, που διάρκεσε επτά χρόνια (66-73). Η κατάληψη του οχυρού βράχου Μασάδα από τους Ρωμαίους και η ομαδική αυτοκτονία των υπερασπιστών του, θυμίζει – τηρουμένων των αναλογιών – τον δικό μας Χορό του Ζαλόγγου.
Το 66 μία ομάδα Σικάριων (εξτρεμιστική σέχτα Εβραίων Ζηλωτών) υπό τον Ελεάζαρ μπεν Γιαΐρ κατέλαβε τον οχυρό βραχώδη λόφο Μασάδα κοντά στην Ερυθρά Θάλασσα και σκότωσε τους Ρωμαίους φρουρούς του, δίνοντας το σύνθημα για την εξέγερση. Ο Νέρων δεν άφησε την πρόκληση αναπάντητη κι έστειλε τις ρωμαϊκές λεγεώνες υπό τον ικανό στρατηγό και μετέπειτα αυτοκράτορα Τίτο Βεσπασιανό να καταστείλει την εξέγερση των ανυπότακτων Ιουδαίων.
Ο Βεσπασιανός πέρασε δια πυρός και σιδήρου την περιοχή της Παλαιστίνης και μετά την καταστροφή της Ιερουσαλήμ το 70 κατόρθωσε να καταστείλει την εξέγερση. Η μοναδική ανυπότακτη περιοχή παρέμενε το οχυρό Μασάδα. Οι Ρωμαίοι έστειλαν τότε την επίλεκτη 10η λεγεώνα, με επικεφαλής τον κυβερνήτη της Ιουδαίας Λούκιο Φλάβιο Σίλβα.
Ο Λούκιος προετοίμασε με προσοχή την επίθεσή του, λόγω της ιδιομορφίας του λόφου. Πρώτα έχτισε ένα τείχος γύρω από τη Μασάδα για να αποκόψει τελείως τη διαφυγή των πολιορκημένων και στη συνέχεια άρχισε να κατασκευάζει ένα γιγαντιαίο ξύλινο πύργο με πολιορκητικό κριό ύψους 114 μέτρων, όσο σχεδόν και το ύψος του λόφου.
Κατά τη διάρκεια των εργασιών, οι Ρωμαίοι στρατιώτες δέχονταν βροχή από πέτρες και αναμμένους πυρσούς από τους υπερασπιστές της Μασάδα, με αποτέλεσμα να έχουν αρκετές απώλειες και να καθυστερεί το έργο. Τότε, ο Λούκιος αποφάσισε να χρησιμοποιήσει Ιουδαίους αιχμαλώτους στην κατασκευή του πολιορκητικού πύργου, γνωρίζοντας ότι οι έγκλειστοι δεν θα έκαναν κακό στους συμπατριώτες τους. Όπως και συνέβη.
Μόλις ολοκληρώθηκε ο πύργος με τον πολιορκητικό κριό άρχισε αμέσως η επίθεση εναντίον του φρουρίου της Μασάδα. Πολύ γρήγορα, οι υπερασπιστές του βρέθηκαν σε δύσκολή θέση, καθώς με την πάροδο του χρόνου (πλησίασε τον ένα χρόνο η πολιορκία) ξέμεναν από τροφή και νερό. Δυνατότητα διαφυγής δεν υπήρχε πλέον κι έτσι αποφάσισαν να αυτοκτονήσουν ομαδικά για να μην πέσουν στα χέρια των Ρωμαίων. Όμως, η Ιουδαϊκή θρησκεία απαγόρευε την αυτοκτονία κι έτσι άρχισαν να σκοτώνουν ο ένας τον άλλο. Όταν στις 16 Απριλίου του 73 οι Ρωμαίοι μπήκαν στο φρούριο μέτρησαν 960 πτώματα και αντίκρισαν τις αποθήκες καμένες. Διασώθηκαν μόνον δύο γυναίκες και πέντε παιδιά.
Τα γεγονότα της Μασάδα εξιστόρησε ο ελληνιστής ιουδαίος ιστορικός Φλάβιος Ιώσηπος (37-100), στο βιβλίο του «Περί του Ιουδαϊκού Πολέμου», που έγραψε πρώτα στα αραμαϊκά και στη συνέχεια μετέφρασε στα ελληνικά. Ο ίδιος ήταν αντίθετος στην εξέγερση των συμπατριωτών του εναντίον των Ρωμαίων.
Η θυσία των υπερασπιστών της Μασάδα αποτελεί για τον Εβραϊκό λαό ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα της μακραίωνης ιστορίας του και σύμφωνα με τους ιστορικούς βοήθησε στη σφυρηλάτηση της εθνικής συνείδησής του.