Μετράω τα δάχτυλά της. Πέντε και πέντε και πέντε και πέντε. Τα φιλάω. Κοιτάζω με θαυμασμό τα καινούργια δόντια της, αυτά που ξεπροβάλλουν σιγά σιγά για να μείνουν για πάντα στο χαμόγελό της.
Εκστασιάζομαι με κάθε συλλογισμό της, ξεκαρδίζομαι με τα αστεία της, την κοιτάζω σαν χαζή, όταν εκτελεί ασκήσεις γυμναστικής ή όταν τραγουδάει με τη χορωδία ή όταν τρέχει. Κυρίως αυτό. Κι ας τρέχει ακόμη λίγο ατσούμπαλα.
Δεν μπορώ να πιστέψω ακόμη και σήμερα, σχεδόν 8 χρόνια μετά τη γέννησή της, ότι έχει δύο πόδια που της επιτρέπουν να τρέχει. Νιώθω σαν τον γονιό που βλέπει το παιδί του να περπατάει για πρώτη φορά και θέλω να τη χειροκροτήσω, ξανά και ξανά. Μοιάζει απίστευτο.
Είμαι χαζομαμά ή είναι που ξέρω πως τίποτε δεν είναι δεδομένο. Και αυτό με κάνει να αντιμετωπίζω την κάθε ύπαρξη σαν θαύμα. Ένα θαύμα που ξέφυγε από οτιδήποτε μπορούσε να πάει στραβά. Και την κόρη μου – αλλά και όλα τα πρόωρα παιδιά – σαν θαύμα επί 2.
Μετωπική με τον θάνατο είναι η προωρότητα. Από αυτά τα συμβάντα που αν σου επιτρέψουν να ζήσεις, ξέρεις πως δεν θα είσαι ο ίδιος ποτέ ξανά. Γιατί πας τρέχοντας, καλπάζοντας να συναντήσεις την απόλυτη ευτυχία, τη γέννηση του παιδιού σου, και σπας τα μούτρα σου στη τζαμαρία του ενδεχόμενου θανάτου του. Και από τον θάνατο του παιδιού σου, ακόμη και ως ενδεχόμενο, δεν υπάρχει τίποτα χειρότερο.
Τα πρόωρα μωρά δεν είναι τσουρέκια που χρειάζεται να μείνουν λίγο παραπάνω στο φούρνο για να φουσκώσουν. Δεν τους λείπει όγκος, αλλά – όλα καλά – θα ψηθούν στη θερμοκοιτίδα τους όσο εσύ θα τα κοιτάς από το πλεξιγκλάς και θα τα πάρεις στο σπίτι αχνιστά και μυρωδάτα.
Τα πρόωρα μωρά μοιάζουν με ωρολογιακές βόμβες έτοιμες να εκραγούν αν κάτι πάει στραβά στον χειρισμό τους. Είναι ιατρικά ανακοινωθέντα στην πιο μαρτυρική εκδοχή της αναμονής για την αίσια έκβασή τους. Είναι ανολοκλήρωτοι οργανισμοί που σε φέρνουν αντιμέτωπη συχνά με ένα χειρουργείο καρδιάς, μια εγκεφαλική αιμορραγία, μια σημαντική οργανική ανεπάρκεια η οποία ενδέχεται να τους αφήσει δια βίου προβλήματα, κινητικά, νοητικά, αναπτυξιακά… Και οι μέρες της νοσηλείας τους μοιάζουν με roller coaster που σε εκτοξεύει ή σε κατακρημνίζει με εκκωφαντικό πόνο.
Μοιάζει αδύνατο να ξεχάσω το οτιδήποτε σχετίζεται με την πρόωρη γέννηση του παιδιού μου. Υπήρξε για μένα μια τραυματική εμπειρία που με έφερε πολλές φορές στα όρια και εξακολούθησε ως πόνος βαθύς και αγωνία αρκετά χρόνια μετά, τότε που όλα έμοιαζαν μακρινά και ξεχασμένα κι εγώ μια αναίτια παραλογισμένη μαμά στα μάτια των άλλων. Αυτό που εκείνοι δεν καταλάβαιναν κι εγώ ήξερα είναι ότι ορισμένα παιδιά μπορεί να μην εξελιχθούν ποτέ φυσιολογικά εξαιτίας της πρόωρης γέννησής τους. Και αυτό είναι κάτι που δεν φαίνεται από τις πρώτες μέρες της ζωής τους, μπορεί να πάρει χρόνια και σίγουρα πολλές εξετάσεις και επισκέψεις σε ειδικούς.
Κάπως έτσι και με την τραυματική εμπειρία των πρώτων κρίσιμων ημερών της ζωής της στις αποσκευές μου, οι υπόλοιπες, στο σπίτι, περνούσαν σχεδόν εξίσου βασανιστικά: μέχρις ότου αποδειχθεί ότι «όλα καλά», ο φόβος διάβρωνε τα πάντα, κάθε μικρή στιγμή χαράς που τρυπώνει σε ένα σπίτι με μωρό.
Αναρωτιόμουν πώς γίνεται οι υπόλοιποι γονείς να ζουν με τις ίδιες αγωνίες – το 10% των παιδιών γεννιούνται πρόωρα και τουλάχιστον το ⅓ εξ αυτών έχει προβλήματα – και να μην έχει ακουστεί ποτέ τίποτε για το θέμα της προωρότητας.
Πώς γίνεται οι περισσότεροι να νομίζουν πως τα πρόωρα μωρά είναι άψητα τσουρέκια και να μην υπάρχει καμία πληροφόρηση στο ελληνικό διαδίκτυο και στην ελληνική βιβλιογραφία όχι μόνο για τα πιθανά προβλήματα υγείας, αλλά και για την ψυχολογική κατάσταση των γονιών που καλούνται να παίξουν ταυτόχρονα και ρόλο νοσοκόμων;
Άρχισα να γράφω για τη δική μου εμπειρία, τα δικά μου συναισθήματα, τις μικρές και μεγάλες στιγμές της αγωνίας μου και, όταν μάζεψα καμιά 20αριά κομμάτια, τα έριξα στη θάλασσα του ίντερνετ με τη μορφή ενός μπλογκ: 31ebdomades.gr. Το ονόμασα έτσι επειδή η κόρη μου γεννήθηκε στις 31 εβδομάδες κύησης και όχι έχοντας συμπληρώσει τουλάχιστον τις 37 που είναι το φυσιολογικό, εφταμηνίτικη δηλαδή.
Τα κείμενά μου έλεγαν όσα οι άλλοι δεν μπορούσαν ή δεν ήθελαν να εκφράσουν και έτσι βρήκαν ανταπόκριση, ήρθαν οι ιστορίες των άλλων γονιών και προστέθηκαν στις αναρτήσεις μου, οι ιατρικές πληροφορίες και τα νέα για τις πρόσφατες εξελίξεις, η συνεργασία με ψυχολόγους, οι συναντήσεις με άλλους γονείς και, τέλος, τα χταπόδια. Κάτι μικρά πλεκτά κουκλάκια, τα πλοκάμια των οποίων μοιάζουν με τον ομφάλιο λώρο και τρυπώνουν στα μικροσκοπικά χέρια των πρόωρων μωρών δίνοντάς τους μια αίσθηση ασφάλειας και αποτρέποντάς τα από το να τραβάνε όλα εκείνα τα καλώδια που έχουν σφηνωμένα στο σώμα τους και ναι μεν τα ενοχλούν, τα κρατάνε όμως στη ζωή όσο καιρό παλεύουν. Τη δράση στην Ελλάδα από το εξωτερικό έφερε το μπλογκ, που εν τω μεταξύ είχε γίνει site με τη συνεργασία άλλων μαμάδων. Όλα αφιλοκερδώς, όλα εθελοντικά. Σήμερα, η δράση Octopus for a Preemie Greece, απλώνει τα πλοκάμια της σε όλο και περισσότερες ελληνικές μονάδες νοσηλείας.
Το πώς βλέπω την προωρότητα αλλάζει συνεχώς – ενδεχομένως να έχει παίξει ρόλο και η ψυχοθεραπεία σε αυτό. Πριν από λίγα χρόνια θα έλεγα ότι με έμαθε να νιώθω ευγνωμοσύνη για κάθε στιγμή της ζωής, να βάζω προτεραιότητες, να μην αγχώνομαι για τα ασήμαντα, να θεωρώ ότι όλα συμβαίνουν για κάποιο λόγο.
Όμως τελικά εξακολουθώ να αγχώνομαι. Ίσως και περισσότερο από πριν. Και σίγουρα δεν πιστεύω ότι όλα γίνονται για κάποιο λόγο. Πιστεύω ότι όλα γίνονται τυχαία.
Η προωρότητα είναι ένα ακόμη τραυματικό γεγονός που συμβαίνει στη ζωή σου, όταν στη ζωή των φίλων σου μπορεί να συμβαίνουν όμορφα πράγματα – μπορεί και όχι – και καθώς τα χρόνια περνούν ξεθωριάζει, επιτρέπει και στα όμορφα να εισχωρήσουν, ακόμη κι αν δεν την ξεχνάς, την αφήνεις πίσω και παρασύρεσαι από το τώρα. Το τώρα που μπορεί να φέρνει για τους φίλους σου κάτι άσχημο, που όμως θα δώσει τη θέση του σε κάτι όμορφο ή αδιάφορο, σε μια ρουτίνα.
Και η ζωή συνεχίζεται σαν roller coaster, όχι ακριβώς σαν κι εκείνο των πρώτων ημερών της προωρότητας, αλλά με αυτή τη φιλοσοφία. Χωρίς ποτέ να ξέρεις τι θα ακολουθήσει στην επόμενη στροφή, χωρίς ποτέ να είσαι βέβαιος ότι το παιδί σου θα εξελιχθεί «φυσιολογικά», ακόμη κι αν γεννήθηκε με τις καλύτερες των προδιαγραφών. Και κυρίως χωρίς «γιατί», «γιατί σε μένα;» ή στον άλλον.
Αν κάτι με έμαθε η προωρότητα είναι πως όλοι ζούμε σε τεντωμένο σχοινί. Απλώς κάποιοι το ξέρουν και κάποιοι όχι. Είναι στη δικαιοδοσία της τύχης να αποφασίσει ποιος πέφτει και ποιος συνεχίζει να περπατάει εκεί. Είναι όμως στον ανθρώπινο νου να εκτιμήσει τη λεπτή ισορροπία και να πορευτεί σε αυτήν με σύνεση και ενσυναίσθηση.