Γούλας στο Newsbomb: Οι νέοι φεύγουν από την Ελλάδα

Η αγορά εργασίας δεν θα μπορούσε να λείψει από το 10ο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών

Τι συμβαίνει με την αγορά εργασίας στην Ελλάδα; Γιατί τόσοι εργοδότες ψάχνουν προσωπικό και δεν βρίσκουν; Γιατί πολλοί μορφωμένοι νέοι παραπονιούνται ότι δεν βρίσκουν μια δουλειά που να ανταποκρίνεται στα προσόντα τους και αναζητούν την τύχη τους στο εξωτερικό. Τι σημαίνει ότι μειώσαμε την ανεργία κοντά στο 8%. Λέμε ότι τα τελευταία χρόνια δημιουργήθηκαν 500.000 νέες θέσεις εργασίας, αλλά τι θέσεις εργασίας είναι αυτές; Η αγορά εργασίας δεν θα μπορούσε να λείψει από το 10ο οικονομικό φόρουμ των Δελφών όπου όλοι αυτοί οι προβληματισμοί τέθηκαν επί τάπητος. Με το Newsbomb συναντήσαμε τον κ. Χρήστο Γούλα Γενικό Διευθυντή του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ και το ρωτήσαμε ποιο είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα της αγοράς εργασίας στην Ελλάδα.

*Του Κώστα Πλιάκου

Κύριε Γούλα, θα ξεκινήσω με μια κάπως ανορθόδοξη ερώτηση. Έχω έναν γιο 17 χρονών που φέτος δίνει πανελλαδικές. Το όνειρό του είναι να φύγει από τη χώρα για να φτιάξει το μέλλον του, μάλιστα έχει βρει και που θέλει να πάει. Τι θα του λέγατε για την αγορά εργασίας στην Ελλάδα;

Να σας πω ότι και ο δικός μου γιoς το ίδιο θέλει; Είναι 17 χρονών και μου λέει «μπαμπά ψάχνω χώρες». Το πρόβλημα είναι σε αυτή τη γενιά έχει εμπεδωθεί πραγματικά μια, θεωρώ όχι άδικα, άποψη ότι αν θέλω να έχω ένα καλύτερο μέλλον, να έχω κάποια καλύτερη δουλειά, να είναι ανάλογη των προσόντων και των σπουδών μου, να έχω μια αμοιβή η οποία να καλύπτει τις βασικές μου ανάγκες, να με προστατεύσει από τη φτώχεια και να έχω και μια εξέλιξη ανοδική στο μέλλον, για κάποιο λόγο, παρά τις προσπάθειες που έχουν γίνει και δεν θέλω να την υποτιμώ, κοιτάζει στο εξωτερικό.

Για ποιο λόγο τα παιδιά αυτά, η γενιά Ζ, είναι τόσο απαισιόδοξη; Για ποιο λόγο δηλαδή θεωρούν ότι στην Ελλάδα δεν έχουν μέλλον και θέλουν να βγουν έξω για να μπορέσουν να προχωρήσουν τη ζωή τους.

Καταρχάς θεωρώ ότι είναι δομικό, διαχρονικό πρόβλημα, το οποίο μέσα σε μια περίοδο μεγάλης ανάπτυξης για τη χώρας – και αυτό ξέρετε είναι το θετικό από τη μία, από την άλλη ανησυχώ μήπως αυτή η ανάπτυξη σταματήσει, γιατί η πρόγνωση των διεθνών οργανισμών μετά τους δασμούς Τραμπ είναι ότι θα έχουμε μια παγκόσμια διεθνή ύφεση και η Ευρώπη ίσως μεγαλύτερη ύφεση από τις άλλες χώρες – τι γίνεται λοιπόν όταν αυτός ο χάρτης της οικονομίας αλλάξει και έχουμε ύφεση;

Αλλά ακόμα και τώρα που έχουμε ανάπτυξη, τί θέσεις απασχόλησης αυτή η ανάπτυξη δημιουργεί; Δημιουργεί θέσεις απασχόλησης προστιθέμενης αξίας που να μπορέσει να εκμεταλλευτεί και να απορροφήσει τα ψηλά προσόντα που έχει η νέα γενιά; Η απάντηση των δεικτών είναι, «όχι» στο βαθμό που θα έπρεπε σε σχέση με την ανάπτυξη που έχουμε και με τους πόρους που έχουν βγει από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το Ταμείο Ανάπτυξης και Ανθεκτικότητας στην Ελλάδα.

Δηλαδή έχουμε ένα ανθρώπινο δυναμικό με υψηλά προσόντα, τριτοβάθμια εκπαίδευση -είμαστε πολύ πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, σε μεταπτυχιακές σπουδές επίσης πολύ πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο – αλλά παράλληλα έχουμε ένα παραγωγικό σύστημα που δεν μπορεί να απορροφήσει αυτούς τους νέους επιστήμονες γιατί δεν παράγει νέες καινοτόμες θέσεις εργασίας.

Λέτε δηλαδή ότι έχουμε πρόβλημα με τη ζήτηση. Η ζήτηση αφορά θέσεις εργασίας που δεν υπάρχουν;

Ακριβώς. Θεωρώ λοιπόν ότι όλες οι πολιτικές στις οποίες τα τελευταία χρόνια έχουν επενδυθεί πάρα πολλοί πόροι και στην Ελλάδα και στην Ευρώπη, είναι στο σκέλος της προσφοράς εργασίας. Δηλαδή παίρνοντας αξιωματικά την άποψη ότι για την μη ορθή ανάπτυξη ή μη αποτελεσματική παραγωγικότητα, ευθύνεται το ανθρώπινο δυναμικό. Αυτή η διαπίστωση είναι λάθος, ένα μία θεωρεία που θέλει απόδειξη και οι δείκτες δεν το αποδεικνύουν. Το μεγαλύτερο πρόβλημά μας είναι στο σκέλος της προσφοράς εργασίας, δηλαδή εκεί πρέπει να γίνουν οι δομικές παρεμβάσεις έτσι ώστε η προσφορά εργασίας να μπορέσει να δημιουργεί ποιοτικές θέσεις εργασίας πληρωμένες θετικά, όχι μόνο στους δύο μεγάλους κλάδους που η Ελλάδα δημιουργεί το 80% της απασχόλησης της ήτοι, γενικό εμπόριο, τουρισμός – επισιτισμός, αλλά και άλλες επιχειρήσεις και πρέπει να αλλάξει η κουλτούρα και των επιχειρήσεων σε αυτό.

Το ελληνικό επιχειρείν στην πλειοψηφία του, έχει μεγάλο πρόβλημα σε αυτό. Δεν επενδύει τα κέρδη του, δεν μετασχηματίζει την επιχείρησή του ψηφιακά έτσι ώστε να ανέβει η παραγωγικότητα, γιατί αν δουλεύουν οι επιχειρήσεις με παλιά μοντέλα, πώς θα ανέβει η παραγωγικότητα;

Δεν μπορεί το μοντέλο να στηρίζεται μόνο στο χρόνο εργασίας. Ήδη το παραδέχεται και το υπουργείο εργασίας, ότι σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, οι Έλληνες εργαζόμενοι δουλεύουν περισσότερο από όλες τις χώρες του ΟΟΣΑ, είμαστε προτελευταίοι για την ακρίβεια. Οπότε λοιπόν θα πρέπει το παραγωγικό σύστημα και οι επιχειρήσεις να επενδύσουν στο ανθρώπινο δυναμικό στην κατάρτισή του, στην ανάπτυξή του και να μη βλέπουν το ανθρώπινο δυναμικό ως μια επιπλέον επιβάρυνση αλλά ως μια αναπτυξιακή πολιτική για τις επιχειρήσεις τους.

Έχουμε ακούσει από επίσημα κυβερνητικά χείλη ότι τα τελευταία χρόνια δημιουργήθηκαν 500.000 νέες θέσεις εργασίας. Τι θέσεις εργασίας αυτές; Είναι πλήρους απασχόλησης; Με τι μισθούς;

Η αλήθεια είναι ότι η ανεργία έπεσε και η απασχόληση αυξήθηκε. Όμως παραμένουμε ακόμη πρώτοι στην ανεργία στην Ευρωπαϊκή Ένωση και σχεδόν τρίτοι από το τέλος στην αύξηση της απασχόλησης. Αυτό είναι πολύ σημαντικό λαμβάνοντας υπόψιν την ανάπτυξη της χώρας. Δεν τολμώ να σκεφτώ τι θα γίνει σε μια μικρή ύφεση. Τι θέσεις εργασίας με ρωτάτε. Η πλειοψηφία σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ και της EUROSTAT είναι κυρίως σε δυο κλάδους. Στον κλάδο του λιανικού εμπορίου και στον κλάδο του τουρισμού -επισιτισμού και οι θέσεις εργασίας είναι κυρίως χαμηλά αμειβόμενες, κυρίως με τον κατώτατο μισθό, σε κλάδους που δεν παράγουν προστιθέμενη αξία και καινοτομία στην παραγωγικότητα και στην αγορά εργασίας.

Έχουν δημιουργηθεί θέσεις εργασίας και σε επιμέρους κλάδους, αλλά όχι στο βαθμό στον οποίο και η Ευρωπαϊκή Ένωση δημιουργεί και εμείς θα θέλαμε. Το μεγάλο πρόβλημα είναι το σκέλος της προσφοράς εργασίας. Θα πρέπει να εστιάσουμε, να δώσουμε τους πόρους, σε αυτόν τον μετασχηματισμό του παραγωγικού συστήματος. Ξέρω ότι αυτά δεν γίνονται μαγικά, δεν γίνονται ευχολόγια, ωστόσο πρέπει να το δούμε πιο σοβαρά.

Οι πόροι της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατευθύνονται κυρίως στην προσφορά. Θα πρέπει να δούμε πολύ πιο συστηματικά την ζήτηση με την έννοια τί προσόντα έχουν αυτοί που ζητούν εργασία και ένα εργαλείο για αυτό, το οποίο το λέμε εμείς στο Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ αλλά το λένε και τα ευρωπαϊκά συνδικάτα, και απορώ για ποιο λόγο οι κυβερνήσεις δεν το ενεργοποιούν, είναι οι ελεύθερες συλλογικές διαπραγματεύσεις, κυρίως σε κλαδικό επίπεδο, όχι μόνο ως εργαλείο κοινωνικής προστασίας αλλά και ως πεδίο παραγωγικής ανάπτυξης και αναδιάρθρωσης. Να συζητήσουν οι εργαζόμενοι και οι επιχειρήσεις για τον μετασχηματισμό και την άνοδο τους συνολικά.

Πηγή