Καθώς η εμπορική πολιτική του Ντόναλντ Τραμπ κινείται σε όλο και πιο αχαρτογράφητα νερά, η διεθνής κοινότητα παρακολουθεί με κομμένη την ανάσα ένα υψηλού ρίσκου γεωοικονομικό παίγνιο. Ο Αμερικανός πρόεδρος επιμένει σε μία επιθετική στρατηγική δασμών, προκαλώντας αβεβαιότητα στις αγορές και θέτοντας υπό δοκιμασία τις αντοχές της παγκόσμιας οικονομίας. Το ερώτημα είναι αν πρόκειται για μια υπολογισμένη διαπραγματευτική τακτική ή για ένα ευρύτερο σχέδιο οικονομικής αναδιάρθρωσης.
Το παιχνίδι υψηλών ρίσκων του Τραμπ
Λίγες ώρες πριν τεθούν σε εφαρμογή οι νέοι αμερικανικοί δασμοί, ο Τραμπ φαίνεται να έχει παγιδευτεί σε ένα «chicken game», ένα παιχνίδι σύγκρουσης, όπου κανείς δεν θέλει να είναι ο πρώτος που θα υποχωρήσει. Σε αυτό το επικίνδυνο σενάριο, η παγκόσμια οικονομία μοιάζει να ισορροπεί στο χείλος μιας μεγάλης κρίσης.
Πολλές χώρες, ιδίως εκείνες που βρίσκονται στο στόχαστρο των δασμών, προσπαθούν να συμβιβαστούν με τις ΗΠΑ, ελπίζοντας να αποφύγουν τις χειρότερες συνέπειες. Αντίθετα, η Κίνα ακολουθεί μια πιο σκληρή γραμμή, απαντώντας με αντίποινα αντί για διαπραγμάτευση.
Η απρόβλεπτη στάση του Λευκού Οίκου
Παρά τις πιέσεις ακόμη και από το ίδιο το Κογκρέσο και τη Wall Street, ο Τραμπ παραμένει αμετακίνητος. Όταν ερωτήθηκε πρόσφατα για το πόσο μεγάλη πτώση των αγορών θα τον έκανε να αναθεωρήσει τη στρατηγική του, απάντησε με θυμό, χαρακτηρίζοντας την ερώτηση «ανόητη».
Η συμπεριφορά αυτή έχει οδηγήσει σε εικασίες για τους πραγματικούς στόχους του. Είναι αυτή η στάση απλώς ένα διαπραγματευτικό κόλπο για την επίτευξη καλύτερων εμπορικών συμφωνιών, ή μήπως αποτελεί μέρος ενός βαθύτερου σχεδίου να αναδιαμορφωθεί το διεθνές οικονομικό τοπίο υπέρ της Αμερικής;
Οι αντιδράσεις των συμμάχων και η επιθετική Κίνα
Κάποιες χώρες δείχνουν διατεθειμένες να προσαρμοστούν στη νέα πραγματικότητα. Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου επισκέφθηκε τον Τραμπ και υποσχέθηκε άρση εμπορικών περιορισμών, χαρακτηρίζοντας το βήμα αυτό ως παράδειγμα για άλλους.
Παρόμοια στάση κρατούν και η Ιαπωνία και η ΕΕ, προσφέροντας μειώσεις δασμών και διάθεση για διάλογο. Ωστόσο, η Κίνα απαντά με καθαρή πρόθεση αντίστασης: αύξησε τους δικούς της δασμούς κατά 34% και δηλώνει ξεκάθαρα πως δεν εκβιάζεται.
Το χάος των αγορών και τα κρυφά κίνητρα
Οι επενδυτές ανησυχούν σοβαρά, με τις αγορές να καταγράφουν διψήφιες απώλειες. Στο προσκήνιο έρχονται θεωρίες για τη «συμφωνία του Mar-a-Lago», ένα υποτιθέμενο σχέδιο που στοχεύει στην αποδυνάμωση του δολαρίου, ώστε να ενισχυθούν οι αμερικανικές εξαγωγές και να πληγεί η κινεζική οικονομική υπεροχή.
Ο οικονομικός σύμβουλος του Τραμπ, Στίβεν Μίραν, φέρεται να έχει προωθήσει αυτή τη στρατηγική, αν και επισήμως η κυβέρνηση την αρνείται.
Στρατηγική ή χάος;
Οι αντικρουόμενες δηλώσεις των κυβερνητικών στελεχών – άλλοι μιλούν για προστασία της αμερικανικής βιομηχανίας, άλλοι για πίεση σε διμερείς συμφωνίες – εντείνουν τη σύγχυση. Κανείς δεν γνωρίζει αν οι δασμοί θα διαρκέσουν ή αν είναι ένα παροδικό εργαλείο πίεσης.
Με τη ρητορική του να γίνεται ολοένα πιο απειλητική, ο Τραμπ φαίνεται πρόθυμος να φτάσει στα άκρα – και να αφήσει ολόκληρο τον πλανήτη να αναρωτιέται για το επόμενο βήμα.
