Σε μία πήλινη πλάκα 11,6 επί 5 εκατοστών, ο αγανακτισμένος πελάτης ζητάει τα χρήματά του πίσω
Σχεδόν 4.000 χρόνια πριν, ένας άνδρας από τη Μεσοποταμία ονόματι Νάνι ήταν τόσο απογοητευμένος με τον χαλκό που αγόρασε από έναν έμπορο με το όνομα Ea-nāṣir, που αποφάσισε να γράψει μια επίσημη καταγγελία.
Σήμερα, αυτό το πήλινο δισκίο της Εποχής του Χαλκού είναι το παλαιότερο παράπονο πελατών που γνωρίζουμε.
Δεδομένου ότι ο χαλκός τότε αποτελούσε βασικό συστατικό – γι’ αυτό άλλωστε ονομάστηκε έτσι η εποχή, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι οι συναλλαγές γύρω από αυτόν τον πόρο μερικές φορές έπαιρναν «φωτιά».
Αλλά το να γνωστοποιήσετε σε μια επιχείρηση ότι δεν ήσασταν ικανοποιημένοι με την παραγγελία σας, πιθανότατα δεν ήταν και το πιο εύκολο
Μη σπαταλώντας σπιθαμή από τον πηλό του, τα παράπονα του Νάνι καλύπτουν τόσο το μπροστινό όσο και το πίσω μέρος μιας μικρής πινακίδας διαστάσεων 11,6 επί 5 εκατοστά.
Μεταφράστηκε από την πρωτότυπη ακκαδική γλώσσα από τον ασσυριολόγο Adolf Leo Oppenheim και δημοσιεύτηκε το 1967.
«Έβαλες ράβδους [χαλκού] που δεν ήταν καλές μπροστά στον αγγελιοφόρο μου και είπες: ‘Αν θέλεις να τις πάρεις, πάρε τις, αν δεν θέλεις να τις πάρεις, φύγε!» γράφει ο Νάνι.
Προφανώς, είχε ήδη δώσει στον Ea-nāṣir τα χρήματα για μια συμφωνημένη ποσότητα χαλκού, κάτι που, όπως φαίνεται να ανακάλυψε λίγο αργότερα, ίσως να μην ήταν σοφή κίνηση.
Παρά το γεγονός ότι ήταν, σύμφωνα με όλες τις μαρτυρίες, ένας τρομερός έμπορος χαλκού, φαίνεται ότι ο Ea-nāṣir ήταν σχολαστικός κάτοχος αρχείων. Κατά τη διάρκεια ανασκαφών του 20ού αιώνα στην πόλη Ουρ (στο σημερινό Ιράκ), αυτή η πήλινη πινακίδα βρέθηκε μαζί με πολλές άλλες που απευθύνονταν στον ίδιο επιχειρηματία, σε αυτό που πιθανώς ήταν η κατοικία του.
Το παράπονο του Νάνι δεν ήταν το μοναδικό ανάμεσα σε αυτά τα αρχεία – ο Ea-nāṣir φαίνεται να έχει τσαντίσει περισσότερους από μια χούφτα πελάτες του – αλλά είναι το παλαιότερο και το πιο καυστικό.
«Έστειλα αγγελιοφόρους, κυρίους σαν εμάς, για να παραλάβουν την τσάντα με τα χρήματά μου (που κατατέθηκαν σε εσάς), αλλά μου φερθήκατε με περιφρόνηση στέλνοντάς τους πίσω σε μένα με άδεια χέρια αρκετές φορές», συνεχίζει ο Νάνι.
«Υπάρχει κανείς από τους εμπόρους που συναλλάσσονται με τον [Τιλμούν] που να μου έχει φερθεί με αυτόν τον τρόπο; Μόνο εσύ αντιμετωπίζεις τον αγγελιοφόρο μου με περιφρόνηση!»
Οι έμποροι του “Τιλμούν” πιστεύεται ότι έφεραν αρκετές εκατοντάδες κιλά χαλκού στη Νότια Μεσοποταμία κατά την 3η χιλιετία π.Χ., η οποία περιλαμβάνει την Ουρ. Δεν είναι σαφές αν το “Τιλμούν” περιγράφει την προέλευση του χαλκού ή έναν φημισμένο εμπορικό σταθμό για το μέταλλο, αλλά ο χαλκός του “Τιλμούν” ήταν τόσο κυρίαρχος που οι συναλλαγές στην Ουρ γίνονταν με το “πρότυπο του Τιλμούν” ως προς το βάρος.
Ωστόσο, όταν ο Νάνι έγραψε την καταγγελία του το 1750 π.Χ., ο χαλκός του Τιλμούν είχε υποχωρήσει, καθώς είχε ξεπεραστεί από τους ανταγωνιστές του Μαγκάν.
Αν ο Ea-nāṣir ήταν πράγματι ένας απατεώνας επιχειρηματίας, αυτό μπορεί να οφειλόταν στα μειούμενα αποθέματα του προμηθευτή του.
«Εναπόκειται τώρα σε εσάς να μου επιστρέψετε (τα χρήματά μου) στο ακέραιο. Λάβετε υπόψη σας ότι (από εδώ και στο εξής) δεν θα δέχομαι εδώ από εσάς χαλκό που δεν είναι εξαιρετικής ποιότητας. Θα επιλέγω (στο εξής) και θα παίρνω τις ράβδους ξεχωριστά στη δική μου αυλή« καταλήγει ο Νάνι.
Δεν θα μάθουμε ποτέ αν ο αγανακτισμένος πελάτης πήρε πίσω τα χρήματά του.
