Οι δασμοί του Τραμπ πυροδότησαν το πιο απότομο sell off στη Wall Street από την κρίση της πανδημίας το 2020, ενώ οι αγορές της Ασίας και της Αυστραλίας υποχώρησαν για δεύτερη ημέρα σήμερα, εν μέσω φόβων για παγκόσμια ύφεση. Από το Πεκίνο έως τις Βρυξέλλες, οι ηγέτες αναζητούν την ενδεδειγμένη απάντησή στην «επίθεση» των ΗΠΑ. Ο Αμερικανός πρόεδρος επιμένει ότι οι αγορές θα «ανθίσουν»
Από το Πεκίνο έως τις Βρυξέλλες, οι παγκόσμιοι ηγέτες δεσμεύονται να ανταποκριθούν στους δασμούς 10% που επιβλήθηκαν στις περισσότερες χώρες, οι οποίοι πρόκειται να τεθούν σε ισχύ αύριο Σάββατο. Οι υψηλότεροι δασμοί – όπως το 20% για την ΕΕ και το 54% για την Κίνα -αναμένεται να τεθούν σε ισχύ από τις 9 Απριλίου Η δασμολογική επίθεση του Ντόναλντ Τραμπ συντάραξε τις παγκόσμιες αγορές, με κλάδους από τον τραπεζικό τομέα μέχρι την τεχνολογία να κατακρημνίζονται από την προσπάθεια του προέδρου των ΗΠΑ να αλλάξει την παγκόσμια οικονομική τάξη πραγμάτων για να κάνει την Αμερική «σπουδαία ξανά»
Οι μετοχές της Wall Street υπέστησαν μεγάλες απώλειες, με τους S&P 500 και Nasdaq να υποχωρούν κατά 4,8% και 6% αντίστοιχα, λίγες ώρες αφότου ο Τραμπ ανακοίνωσε τους υψηλότερους δασμούς στις ΗΠΑ εδώ και έναν αιώνα. Ήταν η χειρότερη μέρα από την κρίση του κορονοϊού του 2020 και για τα δύο σημεία αναφοράς.
Το δολάριο υποχώρησε 1,6% έναντι πολλών άλλων νομισμάτων, στη χειρότερη ημερήσια πτώση από το 2022. «Η κατάρρευση είναι απώλεια εμπιστοσύνης στα περιουσιακά στοιχεία που εκφράζονται σε δολάρια γενικά», δήλωσε ο Φρανσέσκο Πεσόλε, υπεύθυνος στρατηγικής νομισμάτων στην ING. «Είναι μια ψήφος δυσπιστίας στις 100 ημέρες του Τραμπ».
Καθώς οι οικονομολόγοι προέβλεψαν ότι οι νέοι δασμοί θα πυροδοτήσουν τον πληθωρισμό και θα πλήξουν την ανάπτυξη, οι αμερικανικές τραπεζικές μετοχές βυθίστηκαν λόγω των φόβων για ύφεση, με τον δείκτη KBW του κλάδου να υποχωρεί κατά 9,9%, στη χειρότερη ημέρα από τον Μάρτιο του 2023.
Περισσότερα από 250 δισεκατομμύρια δολάρια εξαλείφθηκαν από την κεφαλαιοποίηση της Apple καθώς οι μετοχές της πιο πολύτιμης εταιρείας στον κόσμο υποχώρησαν κατά 9,3%, με τους επενδυτές να προετοιμάζονται για τον αντίκτυπο των δασμών του Τραμπ στους ασιατικούς κόμβους παραγωγής της κατασκευάστριας iPhone. Το αργό πετρέλαιο Brent, το παγκόσμιο σημείο αναφοράς πετρελαίου, υποχώρησε 6,7% στα 69,94 δολάρια το βαρέλι.
«Οι αγορές ήταν πολύ εφησυχαστικές και τώρα μπαίνουν σε σπειροειδή τρόπο διαπραγμάτευσης προς μια ύφεση μέχρι να έχουν προφανή αιτία να σταματήσουν», εξηγεί ο Ρόμπερτ Τιπ επικεφαλής των παγκόσμιων ομολόγων της PGIM. Οι επενδυτές έσπευσαν σε ομόλογα του αμερικανικού δημοσίου, παραδοσιακό ασφαλές καταφύγιο σε στιγμές αναταραχής στην αγορά.
Το σοκ στις αγορές προκλήθηκε από την ανακοίνωση του Τραμπ την Τετάρτη για επιβολή δασμών 10% σε όλες σχεδόν τις εισαγωγές των ΗΠΑ από τις 5 Απριλίου και «αμοιβαίους» δασμούς έως και 50% από τις 9 Απριλίου σε δεκάδες χώρες. Οι εισφορές στις κινεζικές εξαγωγές πρόκειται να αυξηθούν σε πάνω από 60%, αφού ο πρόεδρος των ΗΠΑ πρόσθεσε δασμούς 34% στους δασμούς που είχαν επιβληθεί στο παρελθόν.
Οι αναλυτές είπαν ότι τα μέτρα θα μπορούσαν να μειώσουν απότομα την αύξηση του ΑΕΠ της Κίνας φέτος και να ωθήσουν τη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο να στραφεί από τη μεταποίηση για εξαγωγή στην εγχώρια κατανάλωση. Το υπουργείο Εμπορίου της Κίνας δήλωσε την Πέμπτη ότι το Πεκίνο «θα λάβει αποφασιστικά αντίμετρα για να προστατεύσει τα δικά του δικαιώματα και συμφέροντα».
Ο Τραμπ υποστήριξε ότι τα καθήκοντά του θα βοηθήσουν στην αποκατάσταση της αμερικανικής παραγωγής, θα ενθαρρύνουν τις επενδύσεις, θα αποτρέψουν άλλες χώρες από το να «διαλύσουν τις ΗΠΑ» και θα προσφέρουν έσοδα τρισεκατομμυρίων δολαρίων για τη χρηματοδότηση φορολογικών περικοπών. «Οι αγορές θα ανθίσουν», είπε ο Τραμπ την Πέμπτη, προσθέτοντας ότι «η χώρα θα αναπτυχθεί». Ο πρόεδρος συνέχισε επίσης να ισχυρίζεται ότι οι εμπορικοί εταίροι των ΗΠΑ «μας εκμεταλλεύονται για πολλά, πολλά χρόνια».
Αλλά υπάρχουν σημάδια πίεσης στις ΗΠΑ. Η αυτοκινητοβιομηχανία Stellantis είπε ότι θα απολύσει 900 εργαζομένους σε πέντε εργοστάσια στις ΗΠΑ ως αποτέλεσμα της προσωρινής διακοπής της παραγωγής στον Καναδά και το Μεξικό μετά τους ξεχωριστούς δασμούς 25% που επιβλήθηκαν από τον Τραμπ στις εισαγωγές ξένων αυτοκινήτων. Κολοσσοί που εστιάζουν στους καταναλωτές, συμπεριλαμβανομένου του ομίλου αθλητικών ειδών Nike και του λιανοπωλητή ηλεκτρονικών Best Buy, δέχθηκαν επίσης από τα μεγαλύτερα πλήγματα, καθώς συσσωρεύτηκαν οι ανησυχίες για το πώς θα επηρεάσουν οι δασμοί το ήδη ζοφερό κλίμα μεταξύ των αμερικανικών νοικοκυριών και την πιθανή ζημιά στις αλυσίδες εφοδιασμού.
Οι παραδοσιακοί σύμμαχοι της Ουάσιγκτον απάντησαν με απογοήτευση σε αυτό που περιέγραψαν ως πράξη οικονομικής εχθρότητας, με τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν να προτρέπει τις ευρωπαϊκές εταιρείες να σταματήσουν τις επενδύσεις στις ΗΠΑ. «Ποιο θα ήταν το μήνυμα να επενδύσουμε δισεκατομμύρια ευρώ στην αμερικανική οικονομία σημαντικών ευρωπαίων παραγόντων τη στιγμή που μας χτυπούν;» είπε, προσθέτοντας ότι «τίποτα δεν αποκλείεται» όσον αφορά στα αντίποινα.
Αντίθετα, ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου σερ Κιρ Στάρμερ είπε στους ηγέτες επιχειρήσεων την Πέμπτη ότι θα διπλασιάσει τις προσπάθειες να εξασφαλίσει μια εμπορική συμφωνία με τις ΗΠΑ, αφού οι πρόωρες διαπραγματεύσεις απέτυχαν να σταματήσουν τον Τραμπ να επιβάλει δασμούς 10% σε όλες τις βρετανικές εξαγωγές.
Ο Φρανσουά Μπαϊρού, ο πρωθυπουργός του Μακρόν, είπε ότι η κίνηση του Τραμπ ήταν «μια καταστροφή για την παγκόσμια οικονομία»… [και] επίσης μια καταστροφή για τις ΗΠΑ και για τους Αμερικανούς πολίτες». Με την ΕΕ να αντιμετωπίζει δασμούς 20%, το Γερμανικό Ινστιτούτο Οικονομικών Ερευνών Ifo δήλωσε ότι οι δασμοί θα «ζημιώσουν μαζικά» τη γερμανική οικονομία και θα μπορούσαν να την οδηγήσουν σε συρρίκνωση φέτος.
Ορισμένες από τις φτωχότερες και μικρότερες χώρες του κόσμου θα επηρεαστούν επίσης άσχημα από τους δασμούς, με το μικροσκοπικό ορεινό βασίλειο του Λεσότο στην Αφρική να πλήττεται από δασμούς 50% και το Ναούρου να πλήττεται από δασμό 45%.
Οι 14 χώρες που επλήγησαν περισσότερο
Οι δασμοί του Τραμπ έπληξαν αναπτυσσόμενες χώρες της νοτιοανατολικής Ασίας, όπως η εμπόλεμη και σεισμόπληκτη Μιανμάρ αλλά και αρκετές αφρικανικές χώρες που παλεύουν ήδη με τις επιπτώσεις από τις περικοπές στην ανθρωπιστική βοήθεια της USAID. Η Καμπότζη, μια αναπτυσσόμενη οικονομία όπου το 17,8% του πληθυσμού ζει κάτω από το όριο της φτώχειας, σύμφωνα με την Ασιατική Τράπεζα Ανάπτυξης (ADB), είναι η χώρα που έχει πληγεί περισσότερο στην περιοχή με δασμολογικό συντελεστή 49%.
Περισσότερα από τα μισά εργοστάσια της χώρας φέρεται να ανήκουν στην Κίνα, με τις εξαγωγές των χωρών να κυριαρχούνται από ενδύματα και υποδήματα. Το επόμενο μεγαλύτερο πλήγμα δέχθηκε το Λάος με ποσοστό 48%, ενώ ακολουθούν το Βιετνάμ με 46% και η Μιανμάρ, μία χώρα που έχει «γονατίσει» από τον φονικό σεισμό της 28ης Μαρτίου και από τον εμφύλιο πόλεμο που μαίνεται μετά το στρατιωτικό πραξικόπημα του 2021, με 44%.
Ο Τραμπ στοχοποίησε και την Αφρική, μεταξύ των οποίων το Λεσότο, μια χώρα που ο ίδιος ο Αμερικανός πρόεδρος έχει πει ότι «κανείς δεν έχει ακούσει ποτέ» με 50%, η Μαδαγασκάρη με 47% και η Μποτσουάνα με 37%. Το Λεσότο, ένα μικρό ορεινό βασίλειο που περιβάλλεται από τη Νότια Αφρική, έχει το δεύτερο υψηλότερο επίπεδο μόλυνσης από τον ιό HIV στον κόσμο, με σχεδόν έναν στους τέσσερις ενήλικες να είναι οροθετικοί.
Το Βιετνάμ έχει μακράν τη μεγαλύτερη οικονομία μεταξύ αυτής της ομάδας – με ετήσιο ΑΕΠ περίπου 430 δισεκατομμυρίων δολαρίων – και είναι η μόνη μεταξύ των κορυφαίων 50 μεγαλύτερων οικονομιών του κόσμου. Συγκριτικά, τα νησιά Φώκλαντ, παρά το γεγονός ότι αποτελούν βρετανικό υπερπόντιο έδαφος και όχι χώρα, έχουν ΑΕΠ περίπου 370 εκατ. $ – πάνω από 75.000 φορές μικρότερο από το ΑΕΠ των Ηνωμένων Πολιτειών.
