Η «Ημέρα της Απελευθέρωσης», όπως αποκαλεί ο Ντόναλντ Τραμπ την επιβολή δασμών στις εισαγωγές από την Ευρώπη, έφτασε. Πώς αυτή η εξέλιξη αλλάζει τα πάντα στην παγκόσμια αγορά.
Ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής, Ντόναλντ Τραμπ, ετοιμάζει τις λεπτομέρειες και τις… τελικές σημειώσεις των ανακοινώσεων του σχεδίου να επιβάλλει σαρωτικούς νέους αμοιβαίους δασμούς στους παγκόσμιους εμπορικούς εταίρους, ανατρέποντας δεκαετίες εμπορίου βασισμένου σε συγκεκριμένους κανόνες, απειλώντας με αυξήσεις κόστους και πιθανότατα επισύροντας αντίποινα από όλες τις πλευρές.
Οι κρίσιμες ανακοινώσεις αναμένονται απόψε στις 23:00 (ώρα Ελλάδος), ενώ, οι νέοι δασμοί πρόκειται να τεθούν σε ισχύ αμέσως μετά τις ανακοινώσεις Τραμπ, όπως σημείωσε εχθές (01/04) η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου, Kάρολαϊν Λίβιτ. Παράλληλα, ένας ξεχωριστός παγκόσμιος δασμός ύψους 25% στις εισαγωγές αυτοκινήτων θα τεθεί σε ισχύ από αύριο, Πέμπτη.
Τι είναι οι δασμοί, ποια κράτη επιβαρύνουν και πόσα χρήματα αποφέρουν
Σε οδηγό του, το Bloomberg εξήγησε πώς λειτουργούν οι δασμοί, ποιος εισπράττει τα έσοδα, ποιος τους πληρώνει αλλά και ποιες είναι οι συνέπειες.
Αρχικά, μέσα από την επιβολή δασμών, ο επικεφαλής του αμερικανικού κράτους προσπαθεί να συγκεντρώσει έσοδα για να αντισταθμίσει τις φορολογικές μειώσεις που σκοπεύει να προωθήσει στο Κογκρέσο εφέτος. Ανώτεροι αξιωματούχοι εκτιμούν ότι θα εισρεύσουν στο κρατικό ταμείο περίπου 700 δισ. δολάρια.
Γενικότερα, οι δασμοί είναι φόροι που επιβάλλονται στα εισαγόμενα αγαθά. Όπως όλοι οι φόροι, αποτελούν πηγή κρατικών εσόδων. Οι χώρες βασίζονται σε αυτούς για να στηρίξουν τις τοπικές βιομηχανίες, καθιστώντας ακριβότερα τα προϊόντα τρίτων κρατών.
Ο Υπουργός Οικονομικών των Ηνωμένων Πολιτειών είναι αρμόδιος για τη θέσπιση κανονισμών σχετικά με τη συλλογή δασμών. Η Υπηρεσία Τελωνείων και Προστασίας των Συνόρων των ΗΠΑ (CBP) αποτελεί τον κυβερνητικό φορέα που είναι επιφορτισμένος με την επιβολή αυτών σε σχεδόν 330 λιμάνια εισόδου σε όλη τη χώρα, τα οποία περιλαμβάνουν συνοριακές διαβάσεις μέσω οδικών ή σιδηροδρομικών μεταφορών, καθώς και θαλάσσια λιμάνια και αεροδρόμια.
Οι πράκτορες εξετάζουν τη γραφειοκρατία, διενεργούν ελέγχους και εισπράττουν εισφορές και πρόστιμα. Τα χρήματα εισπράττονται κατά τον εκτελωνισμό και κατατίθενται στο Γενικό Ταμείο του Υπουργείου Οικονομικών. Όσοι δεν περιγράφουν σωστά την ποσότητα, την κατηγορία ή την προέλευση ενός συγκεκριμένου προϊόντος, είτε σκόπιμα είτε λόγω αμέλειας, αντιμετωπίζουν κυρώσεις.
Ορισμένα αγαθά, ανταλλακτικά και εξαρτήματα διασχίζουν τα σύνορα πολλές φορές προτού γίνουν τελικό προϊόν, όπως ένα αυτοκίνητο με εξαρτήματα αμερικανικής κατασκευής που κατασκευάζεται στο Μεξικό και επανεισάγεται στις Ηνωμένες Πολιτείες. Τα αμερικανικά προϊόντα που επανεισάγονται στη χώρα χωρίς να έχουν «βελτιωθεί» ή «εξελιχθεί» σε αξία είναι αφορολόγητα, σύμφωνα με τους κανόνες της CBP.
Πόσα χρήματα αποφέρουν οι δασμοί
Ενώ οι δασμοί αποτελούσαν την κύρια πηγή εσόδων της αμερικανικής κυβέρνησης, κατά το μεγαλύτερο μέρος του προηγούμενου αιώνα αποτέλεσαν μικρό μερίδιο των κυβερνητικών εσόδων. Πέρυσι, αντιπροσώπευαν λιγότερο από το 3% των ομοσπονδιακών εσόδων, σύμφωνα με ανάλυση κυβερνητικών στοιχείων από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα του Σεντ Λούις.
Οι συνδυασμένοι δασμοί στον Καναδά, το Μεξικό και την Κίνα ανέρχονται δυνητικά σε 1,1 τρισ. δολάρια πρόσθετου κόστους για τους εισαγωγείς των Ηνωμένων Πολιτειών την επόμενη δεκαετία, σύμφωνα με εκτιμήσεις του μη κομματικού Think Tank, Tax Foundation. Μόνο το 2025, αυτή η πολιτική θα μπορούσε να αυξήσει τις εισφορές κατά σχεδόν 110 δισ. δολάρια, σύμφωνα με τις προβλέψεις της ομάδας.
Το Tax Foundation υπολόγισε ότι οι δασμοί που επεβλήθησαν στην Κίνα από τον Τραμπ κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του και επεκτάθηκαν κατά τη διάρκεια της προεδρίας Μπάιντεν, απέφεραν ετήσια έσοδα ύψους 77 δισ. δολαρίων.
Η έρευνα έχει διαπιστώσει ότι οι καταναλωτές και οι επιχειρήσεις των Ηνωμένων Πολιτειών απορροφούν το κόστος από τις υψηλότερες εισφορές. Οι παραγωγοί τρίτων χωρών μπορεί να μειώσουν το κόστος πώλησης ή οι εισαγωγείς μπορεί να απορροφήσουν μέρος του κόστους.
Για να αποφύγουν την αποδυνάμωση των κερδών τους, οι εταιρείες συχνά επιλέγουν να αυξήσουν τις τιμές και να μετακυλήσουν μέρος του κόστους αυτού στους καταναλωτές.
Ωστόσο, υπάρχουν «παραθυράκια», όπως μία διαδικασία εξαίρεσης που επιτρέπει στις εταιρείες να ζητήσουν απαλλαγή από τους δασμούς, εάν η καταβολή τους θα έβλαπτε αδικαιολόγητα την επιχείρηση και δεν υπήρχαν άλλες επιλογές για αγορά προϊόντων από άλλη χώρα.
Η πρόσφατη ιστορία διμερούς εμπορίου Ηνωμένων Πολιτειών – Κίνας μπορεί να εξηγήσει τι συμβαίνει όταν επιβάλλονται δασμοί. Κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του, ο Ντόναλντ Τραμπ επέβαλε μία σειρά από δασμούς σε κινεζικά προϊόντα, συμπεριλαμβανομένων του χάλυβα, του αλουμινίου και των κινητήρων. Πριν από αυτήν την εξέλιξη, 1 από τα 5 αγαθά που προθέτονταν στην αμερικανική αγορά, προέρχονταν από την Κίνα. Το 2023, το ποσοστό των αμερικανικών εισαγωγών από την Κίνα υποχώρησε στο 14%.
Επιπλέον, όταν οι εταιρείες πλήττονται από τους δασμούς, οι εισαγωγείς συχνά καταφεύγουν σε δασμοφορολογική αποφυγή. Αυτό μπορεί να συμβεί με την αποστολή εμπορευμάτων μέσω μίας τρίτης χώρας, την υποδήλωση της αξίας των προϊόντων ή την εσφαλμένη επισήμανση αυτών ως παρόμοια προϊόντα που έχουν χαμηλότερους δασμούς.
Οι οικονομολόγοι της Goldman Sachs διαπίστωσαν πρόσφατα ότι η αποφυγή δασμών θα μπορούσε να εξηγήσει την μείωση έως και 90 δισ. δολαρίων της εκτιμώμενης υποχώρησης των αμερικανικών εισαγωγών από την Κίνα κατά 240 δισ. δολάρια, σε σύγκριση με τα επίπεδα πριν από τον «εμπορικό πόλεμο».
