Τι δείχνει η μέτρηση της Public Issue για τη δημοτικότητα των τριών προέδρων της Νέας Δημοκρατίας
Η νέα πανελλαδική διαδικτυακή έρευνα της Public Issue καταγράφει, για πρώτη φορά, τη θετική και αρνητική εικόνα όλων των αρχηγών της Νέας Δημοκρατίας που ανέλαβαν τη διακυβέρνηση της χώρας από το 1993 και την πτώση της κυβέρνησης του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, μέχρι σήμερα. Δηλαδή τις περιόδους πρωθυπουργίας Κώστα Καραμανλή, Αντώνη Σαμαρά και Κυριάκου Μητσοτάκη. Τα ευρήματα αποτελουννε μια πολύτιμη ευκαιρία για να δούμε όχι μόνο πώς διαμορφώθηκε η δημόσια εικόνα των πολιτικών προσώπων, αλλά και πώς επηρέασε η πολιτική συγκυρία την πορεία τους.
Ο Κώστας Καραμανλής αναδεικνύεται ως ο πιο δημοφιλής ηγέτης της παράταξης, με υψηλή αποδοχή που διατηρήθηκε σχεδόν ακέραιη μέχρι και το τέλος της πρωθυπουργικής του θητείας. Ο Αντώνης Σαμαράς, παρά την αρχική δυσμενή εικόνα του σε μια από τις πιο δύσκολες περιόδους της μεταπολίτευσης, κατάφερε να ανακάμψει εντυπωσιακά, αφήνοντας πίσω του θεσμική σταθερότητα, ευρωπαϊκή προσήλωση και σημάδια οικονομικής ανάκαμψης. Από την άλλη, ο Κυριάκος Μητσοτάκης ξεκίνησε με υψηλό κεφάλαιο εμπιστοσύνης, το οποίο ωστόσο φθάρηκε σταδιακά υπό το βάρος κρίσεων, σκανδάλων και κοινωνικής αποστασιοποίησης.
Η συνολική εικόνα δείχνει πως η δημοτικότητα των ηγετών της Νέας Δημοκρατίας δεν είναι στατική, αλλά αλληλεπιδρά με την πολιτική πράξη, την κοινωνική προσδοκία και – εν τέλει – με την αίσθηση εμπιστοσύνης που καταφέρνουν ή όχι να εμπνεύσουν στους πολίτες.
Κώστας Καραμανλής: Ο πιο δημοφιλής πρόεδρος της ΝΔ
Ο Κώστας Καραμανλής αναδεικνύεται μακράν ο πιο δημοφιλής πρόεδρος της ΝΔ στα χρόνια της Μεταπολίτευσης. Η δημοτικότητά του αγγίζει το 78% το 2004, ένα νούμερο που δεν έχει καταγραφεί για κανέναν άλλο αρχηγό του κόμματος. Αυτή η εκτόξευση αποδίδεται στη φθορά του ΠΑΣΟΚ, στη ρητορική περί «σεμνότητας και ταπεινότητας», του αφηγήματος για επανίδρυση του κράτους και στην εικόνα ενός μετριοπαθούς και σοβαρού ηγέτη.
Ακόμα και μετά από σοβαρές πολιτικές και κοινωνικές δοκιμασίες (υποθέσεις διαφθοράς, πυρκαγιές, κοινωνικές εντάσεις), η θετική του εικόνα παρέμεινε ισχυρή, κλείνοντας την πορεία του με 54% θετικές γνώμες το 2009. Ανεξάρτητα από τις τελικές πολιτικές αξιολογήσεις, ο Καραμανλής κατάφερε να χτίσει μια σχέση εμπιστοσύνης με μεγάλα τμήματα της κοινωνίας, κάτι που του πιστώνεται διαχρονικά.
Αντώνης Σαμαράς: Ηγεσία σε εποχή επιβίωσης με σταθερό αποτύπωμα
Ο Αντώνης Σαμαράς ανέλαβε την προεδρία της ΝΔ στα τέλη του 2009, μέσα στο ξέσπασμα της ελληνικής οικονομικής κρίσης. Η κοινωνία ήταν ήδη πολωμένη, εξουθενωμένη από τη λιτότητα και βαθιά καχύποπτη απέναντι στο πολιτικό σύστημα συνολικά. Δεν είναι τυχαίο ότι η αρχική του εικόνα καταγράφεται ως αρνητική, με 23% θετικές και 70% αρνητικές γνώμες (Δεκέμβριος 2009).
Και όμως, μέσα σε αυτή τη συγκυρία, ο Σαμαράς αναλαμβάνει το βάρος της σταθερότητας, οδηγώντας τη χώρα μέσα από μια από τις δυσκολότερες κυβερνητικές συνεργασίες της μεταπολίτευσης και ιδιαίτερα δυσάρεστες αποφάσεις. Ως Πρωθυπουργός (2012–2015), παρά τις δυσκολίες και τις αντιφάσεις της περιόδου, πέτυχε συγκεκριμένα αποτελέσματα που του πιστώνονται:
Επαναφορά της χώρας σε πρωτογενές πλεόνασμα, σημάδια εξόδου από την ύφεση το 2014, διατήρηση της γεωπολιτικής σταθερότητας και της ευρωπαϊκής πορείας της Ελλάδας, έναρξη σοβαρών μεταρρυθμίσεων σε Υγεία και Δημόσια Διοίκηση, ανάσχεση των κυμάτων παράνομης μετανάστευσης και, καθόλου ασήμαντο, έλεγξε την επέλαση του ακραίου λαϊκισμού εντός του συστήματος.
Παρά το γεγονός ότι δεν απέφυγε τις αντιπαραθέσεις ή τις πολιτικές αιχμές, το 2015 αποχωρεί από την ηγεσία με σχεδόν διπλάσιο ποσοστό θετικών γνωμών σε σχέση με την αρχή του: 41% θετικές, 57% αρνητικές. Αυτό δείχνει ότι η κοινωνία αναγνώρισε —έστω εκ των υστέρων— την προσπάθεια, τη σταθερότητα και το πολιτικό του κόστος.
Σε εποχές που η χώρα βάδιζε στο χείλος του γκρεμού, ο Αντώνης Σαμαράς υπήρξε σημείο αναφοράς για την ευρωπαϊκή πορεία και την οικονομική σταθεροποίηση, ανεξάρτητα από τις εκλογικές ή ιδεολογικές διαφοροποιήσεις. Και αυτό είναι ένα θετικό κεφάλαιο που καταγράφεται με σαφήνεια.
Κυριάκος Μητσοτάκης: Η μεταρρυθμιστική εικόνα και η ευρεία υποδοχή
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης εξελέγη πρωθυπουργός το 2019, φέρνοντας μια φρέσκια, τεχνοκρατική και μεταρρυθμιστική ατζέντα στο προσκήνιο. Στις αρχές της θητείας του, η εικόνα του στην κοινή γνώμη ήταν ιδιαίτερα θετική: 55% θετικές γνώμες, 42% αρνητικές.
Η αρχική διαχείριση της πανδημίας (2020), οι ψηφιακές μεταρρυθμίσεις, το προφίλ σταθερότητας και ο διεθνής προσανατολισμός του προσέφεραν ισχυρό πολιτικό κεφάλαιο. Όμως, τα επόμενα χρόνια, η συσσώρευση κρίσεων άλλαξε το κλίμα.
Καταστροφικές πυρκαγιές και πλημμύρες, η τραγωδία στα Τέμπη, η αίσθηση αυταρχικής διοίκησης και απομάκρυνσης από τις ανάγκες της κοινωνίας, και φυσικά, η οικονομική πίεση λόγω ακρίβειας και διεθνούς κρίσης.
Όλα αυτά οδήγησαν στη σταδιακή αποδυνάμωση της θετικής του εικόνας. Το 2025, η δημοτικότητα του αγγίζει το χαμηλότερο σημείο της – 29% θετικές γνώμες και 70% αρνητικές.
Η περίπτωση Μητσοτάκη αποτελεί, κατά πολλούς, χαρακτηριστικό παράδειγμα του πώς η φθορά της εξουσίας επιταχύνεται σε εποχές πολλαπλών κρίσεων, και πώς η εμπιστοσύνη μπορεί να χαθεί ακόμα και από ηγέτες με υψηλό ξεκίνημα.
Τρεις διαφορετικοί ρόλοι – τρεις διαφορετικές πολιτικές διαδρομές
Η εικόνα που σχηματίζεται από τα δεδομένα της έρευνας είναι πολύ καθαρή: ο Κώστας Καραμανλής συγκέντρωσε ευρεία και σταθερή αποδοχή λόγω του μετριοπαθούς προφίλ του· ο Αντώνης Σαμαράς ανταποκρίθηκε με θεσμική σοβαρότητα σε μια περίοδο εθνικής δοκιμασίας και κατάφερε σημαντική πολιτική ανάκαμψη· ο Κυριάκος Μητσοτάκης ξεκίνησε με δυναμική, αλλά αντιμετώπισε αλλεπάλληλες κρίσεις και μία πολυπαραγοντική φθορά.
