Πού εντοπίζονται τα κρίσιμα μέταλλα στην Ελλάδα
Πριν από λίγες ημέρες, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε την έγκριση 47 στρατηγικών έργων για την εξόρυξη, επεξεργασία και ανακύκλωση σπάνιων γαιών και κρίσιμων πρώτων υλών εντός ευρωπαϊκού εδάφους.
Στόχος είναι η μείωση της εξάρτησης από τρίτες χώρες και η διασφάλιση ποικιλίας στις πηγές προμήθειας. Τα έργα αυτά αφορούν 14 από τα 17 στρατηγικά μέταλλα, όπως το λίθιο, το νικέλιο, το κοβάλτιο, ο γραφίτης και το αλουμίνιο, που περιλαμβάνονται στον νόμο για τις κρίσιμες πρώτες ύλες (CRMA), ο οποίος τέθηκε σε εφαρμογή τον Μάιο του 2024.
Βάσει του νόμου, η ΕΕ φιλοδοξεί μέχρι το 2030 να καλύπτει τουλάχιστον το 10% των αναγκών της σε εξόρυξη, το 40% σε επεξεργασία και το 25% σε ανακύκλωση αυτών των μετάλλων, ενώ παράλληλα να περιορίσει την εξάρτηση από οποιαδήποτε τρίτη χώρα στο 65% των αναγκών της σε στρατηγικές πρώτες ύλες.
Ανάμεσα στα έργα ξεχωρίζει ένα ελληνικό και αφορά την εξόρυξη και επεξεργασία βωξίτη, αλουμίνας και γαλλίου στη Βοιωτία. Πρόκειται για το μοναδικό έργο μεταξύ των 47 που επικεντρώνεται σε αυτά τα μέταλλα, αναδεικνύοντας τη δυναμική της Ελλάδας στον τομέα.
Τα μέταλλα αυτά είναι απαραίτητα για μπαταρίες ηλεκτρικών οχημάτων, ανεμογεννήτριες, ηλιακούς συλλέκτες, στρατιωτικά συστήματα (αισθητήρες, ραντάρ, λέιζερ), δορυφόρους, οθόνες κινητών, μικροτσίπ, επεξεργαστές, καθώς και για την αεροναυπηγική και άλλες εφαρμογές υψηλής τεχνολογίας.
Ο ορυκτός πλούτος της Ελλάδας
Η Ελλάδα διαθέτει σημαντικό ορυκτό πλούτο, που περιλαμβάνει ποικιλία κρίσιμων μετάλλων και σπανίων γαιών, ο οποίος ωστόσο παραμένει σε μεγάλο βαθμό αναξιοποίητος. Οι λόγοι περιλαμβάνουν την έλλειψη επενδύσεων και τεχνογνωσίας, την αδιαφορία προηγούμενων κυβερνήσεων, την αντίθεση τοπικών κοινωνιών λόγω περιβαλλοντικών ανησυχιών ή μικροπολιτικών συμφερόντων, τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις που απαιτούν προηγμένες τεχνολογίες για τον περιορισμό τους, και τον έντονο ανταγωνισμό από την Κίνα, η οποία κυριαρχεί στην παγκόσμια παραγωγή (άνω του 80%).
Πού εντοπίζονται τα κρίσιμα μέταλλα στην Ελλάδα
- Βοιωτία: Η επένδυση για την παραγωγή γαλλίου από βωξίτη μπορεί να καταστήσει την Ελλάδα σημαντικό παίκτη στο διεθνές εμπόριο, ενισχύοντας τις εξαγωγές. Το γάλλιο είναι κρίσιμο για την τεχνολογία, την άμυνα και την πράσινη μετάβαση (π.χ. φωτοβολταϊκά).
- Σκουριές Χαλκιδικής: Το έργο, αξίας 1 δισ. ευρώ, αναμένεται να ξεκινήσει εμπορική λειτουργία το 2025, παράγοντας χαλκό και χρυσό (67 εκατ. λίβρες και 140.000 ουγγιές ετησίως, αντίστοιχα), με διάρκεια ζωής 20 ετών.
- Χίος: Σχεδιάζεται διεθνής διαγωνισμός για έρευνα και εκμετάλλευση αντιμονίου, παρά τις τοπικές αντιδράσεις.
- Μολάοι Λακωνίας: Έρευνα της Rockfire Resources δείχνει υψηλή περιεκτικότητα σε γερμάνιο, με στόχο την παραγωγή εντός του 2026, αν δεν υπάρξουν καθυστερήσεις.
- Μακεδονία και Θράκη: Κοιτάσματα στο Κιλκίς (αντιμόνιο, βολφράμιο, τελούριο), στο Παγγαίο Καβάλας (τελούριο, βισμούθιο) και στη Θράκη (ρήνιο, μολυβδαίνιο, γάλλιο, γερμάνιο, αντιμόνιο), με το ρήνιο να ξεχωρίζει για τη χρήση του σε διαστημικά υπερκράματα.
